TRANG THÔNG TIN GIỚI THIỆU VỀ LUẬN ÁN
Họ tên NCS: PHOUVANG SUYAVONG
Tên đề tài luận án: “Đánh giá kết quả can thiệp truyền thông nâng cao kiến thức thực hành của người có thẻ bảo hiểm y tế trong sử dụng dịch vụ khám chữa bệnh ở các cơ sở y tế công tại tỉnh Viêng ChănnCộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào”.
Chuyên ngành: Y tế Công cộng Mã số: 62.72.03.01
Người hướng dẫn: 1. PGS.TS Ngô Văn Toàn 2. PGS.TS Maytry Senchanthisay
Tên cơ sở đào tạo: Trường Đại học Y tế Công cộng
1. Mục đích và đối tượng nghiên cứu: BHYT tại nước Lào mới bắt đầu được triển khai từ năm 2002, bao gồm BHYT không bắt buộc và BHYT bắt buộc (BHYT cán bộ nhà nước, BHYT cho người làm công ăn lương và BHYT người nghèo). Cho tới nay, tại nước CHDCND Lào vẫn chưa có bất kỳ một nghiên cứu về thực trạng kiến thức và thực hành sử dụng thẻ BHYT cũng như can thiệp truyền thông nhằm nâng cao kiến thức và thực hành của người có thẻ BHYT trong sử dụng dịch vụ y tế. Mục tiêu nghiên cứu (1) Mô tả thực trạng kiến thức, thực hành của người có thẻ bảo hiểm y tế trong sử dụng dịch vụ khám chữa bệnh ở các cơ sở y tế công tại huyện PhoneHong và KeoOudom, tỉnh Viêng Chăn, Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào năm 2017; (2) Phân tích một số yếu tố ảnh hưởng đến kiến thức, thực hành của người có thẻ bảo hiểm y tế trong sử dụng dịch vụ khám chữa bệnh ở các cơ sở y tế công tại huyện PhoneHong và huyện KeoOudom, tỉnh Viêng Chăn, Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào năm 2017; (3) Đánh giá kết quả can thiệp truyền thông nâng cao kiến thức, thực hành của người có thẻ bảo hiểm y tế trong sử dụng dịch vụ khám chữa bệnh ở các cơ sở y tế công tại tại huyện PhoneHong và huyện KeoOudom, tỉnh Viêng Chăn, Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào giai đoạn 2017-2018. Đối tượng nghiên cứu là công dân Lào từ 15 tuổi trở lên, có thẻ BHYT, đang sống tại địa bàn nghiên cứu tại hai huyện PhoneHong và KeoOudom, tỉnh Viêng Chăn.
2. Các phương pháp nghiên cứu đã sử dụng: Thiết kế nghiên cứu can thiệp cộng đồng có đối chứng bao gồm: nghiên cứu mô tả cắt ngang và đánh giá hiệu quả can thiệp truyền thông nâng cao kiến thức và thực hành của người có thẻ BHYT trong sử dụng dịch vụ y tế. Cỡ mẫu nghiên cứu cho mỗi nhóm đối chứng và can thiệp là 464 người. Tại mỗi huyện can thiệp và đối chứng chọn 1 xã tương đối đồng nhất về mặt kinh tế và xã hội. Xã PhoneSy-PhoneHo thuộc huyện PhoneHong và xã Khetsabantha thuộc huyện KeoOudom, tương đối đồng nhất về địa lý, tình trạng kinh tế và xã hội được lựa chọn để tiến hành nghiên cứu Trong các xã được chọn dựa trên danh sách người dân có thẻ BHYT tiến hành chọn ngẫu nhiên đơn các đối tượng nghiên cứu. Hai huyện PhoneHong và KeoOudom tại tỉnh Viêng Chăn cách thủ đô Viêng Chăn 80 km về phía bắc. Nghiên cứu tiến hành từ tháng 04/2017 đến tháng 12/2018. Trong đó: thời gian thu thập số liệu đầu vào trước can thiệp từ tháng 04/2017 đến tháng 08/2017, thời gian tiến hành can thiệp từ tháng 09/2017 đến tháng 8/2018, thời gian thu thập số liệu đầu ra sau can thiệp tháng 09/2018. Kỹ thuật thu thập số liệu là phỏng vấn trực tiếp bằng bộ câu hỏi đã được xây dựng. Các biến số nghiên cứu bao gồm: (1) thông tin cá nhân, thông tin về thẻ BHYT, kiến thức về thẻ bảo hiểm y tế, thực hành sử dụng thẻ BHYT trong sử dụng dịch vụ y tế; (2) các yếu tố ảnh hưởng đến bảo quản và sử dụng thẻ BHYT và (3) Các kết quả can thiệp truyền thông nâng cao kiến thức và thực hành của người có thẻ BHYT trong sử dụng dịch vụ khám chữa bệnh.
3. Các kết quả chính: chỉ có 44,5% người dân biết được KCB miễn phí tại nơi đăng ký ban đầu. Tỷ lệ người có thẻ BHYT biết sử dụng đúng mục đích thấp (chiếm 44,8%). Các yếu tố hạn chế kiến thức, thực hành của người có thẻ BHYT có ý nghĩa thống kê bao gồm gồm: sống xa thị trấn, tham gia BHYT ngắt quãng, khoảng cách từ nhà đến cơ sở y tế xa và thời gian từ nhà đến cơ sở y tế dài, kinh tế hộ gia đình nghèovà không biết nơi khám chữa bệnh ban đầu. Can thiệp truyền thông tại cộng đồng và tư vấn tại cơ sở y tế đã tỏ ra rất có hiệu quả trong việc nâng cao kiến thức và thực hành của người có thẻ BHYT sau 1 năm can thiệp. Về kiến thức, sau can thiệp tỷ lệ người có thẻ BHYT biết được lựa chọn cơ sở KCB đã đăng ký ban đầu tăng từ 45,3% lên 75,5%; biết được quyền khiếu nại tăng từ 22,4% lên 35,8%; biết sử dụng thẻ BHYT đúng mục đích tăng từ 45,8% lên 69,2%, biết chấp hành đúng qui định của cơ quan BHYT từ 59,1% lên 75,4%; biết không được đánh mất thẻ tăng từ 60,1% lên 85,2%. Về thực hành, ở nhóm can thiệp, tỷ lệ người có thẻ BHYT thực hành khám chữa bệnh đúng nơi đăng ký KCB ban đầu từ 64,1% lên 87,3%; sử dụng thẻ để lấy thuốc cho người khác giảm từ 18,7% xuống 9,3%; không cho người khác mượn thẻ giảm từ 8,9% xuống 2,1%.
4. Kết luận và khuyến nghị: Kiến thức và thực hành của người có thẻ BHYT trong bảo quản, sử dụng các dịch vụ y tế công tại tỉnh Viêng Chăn vẫn còn nhiều hạn chế do một số yếu tố ảnh hưởng. Can thiệp truyền thông tại cộng đồng và tư vấn tại cơ sở y tế đã tỏ ra rất có hiệu quả nhằm nâng cao kiến thức và thực hành của người có thẻ BHYT trong sử dụng các dịch vụ khám chữa bệnh. Cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật về BHYT tới các nhóm đối tượng, hoạt động thông tin, tuyên truyền phải thường xuyên, liên tục, sâu rộng đến tất cả các nhóm đối tượng với nhiều hình thức phong phú và những cách tiếp cận khác nhau
