THÔNG TIN TÓM TẮT VỀ NHỮNG KẾT LUẬN MỚI CỦA LUẬN ÁN TIẾN SĨ
Tên đề tài: Ứng dụng bản đồ tư duy để hướng dẫn học sinh THPT lập ý cho bài văn nghị luận
Chuyên ngành: Lí luận và Phương pháp dạy học bộ môn Văn và Tiếng Việt
Mã số: 62.14.01.11
Nghiên cứu sinh: Trần Hoài Phương
Cán bộ hướng dẫn: PGS.TS. Nguyễn Quang Ninh
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
Những kết luận mới của luận án
Thứ nhất, luận án cho rằng ứng dụng bản đồ tư duy vào hướng dẫn học sinh THPT lập ý cho bài văn nghị luận là một cách tiếp cận có giá trị thực tiễn trong dạy học làm văn nhằm phát triển năng lực phát hiện, giải quyết vấn đề cũng như nâng cao năng lực tư duy của người học. Mỗi bản đồ tư duy lập ý là một hình ảnh riêng biệt, độc đáo của tư duy cá nhân, giúp giáo viên dễ dàng đánh giá và có cơ sở cần thiết để điều chỉnh cách thức dạy học.
Thứ hai, từ việc nghiên cứu tài liệu dạy học và thực trạng dạy học lập ý cho bài văn nghị luận ở nhà trường phổ thông, chúng tôi cho rằng việc dạy học nội dung này hiện nay còn nhiều hạn chế. Kết quả khảo sát giáo viên và học sinh THPT phản ánh: phần lớn giáo viên đều đã tiếp cận với bản đồ tư duy và đánh giá cao hiệu quả của bản đồ tư duy nhưng việc ứng dụng còn dè dặt, lúng túng; nhiều học sinh không có thói quen lập ý trước khi viết bài và đa số chưa từng sử dụng bản đồ tư duy để lập ý cho bài văn nghị luận.
Thứ ba, chúng tôi đã tổ chức dạy học lập ý bằng cách ứng dụng bản đồ tư duy. Luận án đưa ra hai giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng dạy học là phương pháp hình thành cho học sinh kĩ năng sử dụng bản đồ tư duy để lập ý và phương pháp tổ chức rèn luyện cho học sinh sử dụng bản đồ tư duy để lập ý cho bài văn nghị luận. Đồng thời, trên cơ sở đề ra một số nguyên tắc có tính định hướng, luận án hướng dẫn cách xây dựng và vận dụng hệ thống bài tập rèn kĩ năng cho học sinh THPT, đảm bảo tiếp cận và phát triển các năng lực tư duy khác nhau trong quá trình lập ý.
Thứ tư, luận án tiến hành dạy học thực nghiệm ứng dụng bản đồ tư duy để hướng dẫn học sinh THPT lập ý cho bài văn nghị luận. Thực nghiệm diễn ra tại 10 lớp 10,11 trên khu vực thành phố, nông thôn. Kết quả cho thấy việc sử dụng các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học lập ý bằng bản đồ tư duy là có tính khả thi, có tác dụng rõ rệt trong việc tạo hứng thú, nâng cao năng lực giải quyết vấn đề và tư duy sáng tạo cho học sinh.
