TRANG THÔNG TIN VỀ NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
Tên luận án: CHỌN DÒNG LÚA NÀNG TÉT ĐỘT BIẾN CHỊU MẶN PHÙ HỢP CHO 03 HUYỆN VEN BIỂN TỈNH TIỀN GIANG.
Chuyên ngành: Khoa học cây trồng Mã số: 62 62 01 10
Họ tên nghiên cứu sinh: Trần Thị Thanh Thúy
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Võ Công Thành
Cơ sở đào tạo: Trường Nông Nghiệp, Đại học Cần Thơ.
1. Tóm tắt nội dung luận án
Đề tài đã được thực hiện trên một giống lúa mùa Nàng Tét nhằm chọn lọc ra các cá thể/dòng lúa NTĐB đột biến ưu tú có khả năng chịu mặn cao, phá bỏ ảnh hưởng của quang kỳ sau khi xử lý sốc nhiệt tại bộ môn Di Truyền và Chọn Giống Cây Trồng, Khoa Nông nghiệp, Trường Đại Học Cần Thơ để đạt được trạng thái cân bằng di truyền đồng hợp tử các thế hệ phân ly được nhân trồng qua các vụ trồng thuận, nghịch xen kẽ theo phương pháp phả hệ từ thế hệ M1 – M5; đánh giá chất lượng mềm cơm của các cá thể/dòng lúa NTĐB qua các thế hệ bằng kỹ thuật điện di Protein SDS-PAGE kết hợp phân tích, đánh giá một số chỉ tiêu về đặc tính nông sinh học, chất lượng gạo, sự phân li về dạng hình, tính ổn định, biểu hiện các tính trạng của các cá thể/dòng qua các thế hệ; thanh lọc mặn giai đoạn mạ trong dung dịch dinh dưỡng Yoshida; kết hợp ứng dụng chỉ thị phân tử SSR (microsatellite) với 4 mồi: RM140, RM10745, RM10764, RM3412 để kiểm tra QTLs/gen chịu mặn của các dòng chọn ở thế hệ M5. Đánh giá sự sinh trưởng, năng suất của các dòng lúa NTĐB ưu tú chọn ở thế hệ M5 trong điều kiện thí nghiệm chậu nhà lưới trên 02 nhóm đất nhiễm mặn khác nhau đại diện cho 3 huyện ven biển tỉnh Tiền Giang.
Kết thúc quá trình chọn lọc, đánh giá qua các thế hệ, đã tuyển chọn được 2 dòng lúa mới ưu tú NTĐB 4-18-2-2-6 và NTĐB 4-18-2-2-12 ở thế hệ M5 với đặc tính mong muốn như không ảnh hưởng quang kỳ, có khả năng chống chịu mặn từ 12 -14‰, (tương đương 18,8 – 21,9 dS/m muối NaCl) giai đoạn mạ trong dung dịch dinh dưỡng Yoshida; có mang QTLs/gen saltol trong điều kiện thí nghiệm thanh lọc mặn với dấu chỉ thị phân tử RM 140; có thời gian sinh trưởng ngắn, thuộc nhóm A1 (95 – 100 ngày), cao cây trung bình (120 – 128 cm), tiềm năng năng suất cao (38,6 – 39,1 g/bụi), chất lượng tốt với hàm lượng amylose thấp < 20% (16,2 – 18,3%); độ bền thể gel cấp 1; nhiệt trở hồ cấp 3 và hàm lượng protein cao (9,6 – 10,1%), tỷ lệ Na+/K+ trong thân cây thấp (< 1) được xác định là dòng/giống có khả năng chống chịu mặn tốt, triển vọng phù hợp và thích nghi trên 02 nhóm đất nhiễm mặn khác nhau đại diện cho 3 huyện ven biển tỉnh Tiền Giang với năng suất thực tế thí nghiệm 6,6 – 7,2 g/bụi.
2. Những đóng góp mới của đề tài
2.1 Những đóng góp mới về mặt học thuật, lý luận
Đề tài có ý nghĩa về mặt học thuật, lý luận góp phần phục vụ công tác nghiên cứu, học tập cho sinh viên tại Trường và là nguồn tham khảo phục vụ công tác nghiên cứu khoa học cây trồng, chọn tạo giống mới tại các cơ quan, đơn vị có chức năng nghiên cứu về giống nông nghiệp.
Phương pháp nghiên cứu có kết hợp giữa phương pháp truyền thống với ứng dụng kỹ thuật điện di Protein SDS –PAGE để loại bỏ ngay từ đầu các cá thể/dòng không mong muốn. Thanh lọc khả năng chịu mặn giai đoạn mạ trong dung dịch dinh dưỡng Yoshida kết hợp ứng dụng chỉ thị phân tử để kiểm tra gen chịu mặn của các dòng lúa bằng kỹ thuật SSR (simple sequence repeats) để giúp rút ngắn thời gian, chi phí và tăng hiệu quả chọn lọc được xem là phương pháp nghiên cứu khoa học hiện đại được áp dụng thành công hiện nay.
Đề tài có thể giúp việc khai thác và sử dụng tập đoàn giống lúa mùa địa phương sẵn có theo hướng (1) chống chịu với điều kiện bất lợi như khả năng chống chịu mặn cao và (2) rút ngắn thời gian và chi phí chọn lọc theo hướng chất lượng.
Đề tài đã sử dụng phương pháp sốc nhiệt, chọn lọc cá thể/dòng đột biến bằng hạt đối với cây trồng tự thụ phấn theo phương pháp phả hệ từ thế hệ M1 – M5 (Chahal và Gosal, 2002) có cải tiến kết hợp ứng dụng kỹ thuật điện di Protein SDS – PAGE, thanh lọc khả năng chịu mặn giai đoạn mạ trong dung dịch dinh dưỡng Yoshida ; ứng dụng chỉ thị phân tử DNA để kiểm tra gen chịu mặn của các dòng lúa đột biến bằng kỹ thuật SSR (simple sequence repeats) và đánh giá gián tiếp qua mẫu đất thực tế tại địa phương được xem là thành công trong việc tạo ra các dòng/giống lúa mới cao sản ngắn ngày, không ảnh hưởng quang kỳ, có khả năng chịu mặn và chất lượng cao theo mục tiêu nghiên cứu.
2.2 Những điểm mới rút ra được từ kết quả nghiên cứu, khảo sát của luận án
Kết quả nghiên cứu bước đầu tạo ra nguồn vật liệu di truyền quý, góp phần cho lý luận ứng dụng trong công tác nghiên cứu khoa học cây trồng nói chung và cây lúa nói riêng.
Kết quả nghiên cứu có tiềm năng đáp ứng được nhu cầu thực tiễn về nguồn vật liệu di truyền, tạo điều kiện nghiên cứu và lý luận cho ngành Khoa học cây trồng đi lên một tầm cao mới nhất là trong tình hình BĐKH cho vùng canh tác lúa nhiễm mặn tỉnh Tiền Giang cũng như các vùng khác có điều kiện nhiễm mặn tương tự tại Đồng Bằng Sông Cửu Long.
