TRANG THÔNG TIN VỀ LUẬN ÁN
Tên luận án: “Nghiên cứu ảnh hưởng của nhận thức về môi trường đến hành vi có trách nhiệm với môi trường tại các cơ sở lưu trú trên địa bàn thành phố Cần Thơ”
Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã ngành: 62340102
Họ tên nghiên cứu sinh: NGUYỄN TRI NAM KHANG Khoá: 2016 (đợt 1)
Người hướng dẫn khoa học chính: PGS.TS. Huỳnh Trường Huy
Người hướng dẫn khoa học phụ: TS. Trần Thanh Liêm
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Cần Thơ
1. Tóm tắt nội dung luận án
Nghiên cứu được thực hiện nhằm phân tích ảnh hưởng của nhận thức về môi trường đến hành vi có trách nhiệm với môi trường tại các cơ sở lưu trú trên địa bàn thành phố Cần Thơ. Nghiên cứu đã ước lượng ảnh hưởng của nhận thức, hành vi đến thực hành có trách nhiệm với môi trường bằng mô hình cấu trúc tuyến tính bình phương tối thiểu từng phần (PLS-SEM). Nghiên cứu sử dụng dữ liệu thu thập từ cuộc khảo sát trực tiếp đối với nhà quản lý của 134 cơ sở lưu trú tại thành phố Cần Thơ, tập trung tại các quận: Ninh Kiều, Cái Răng, Bình Thuỷ và huyện Phong Điền; giai đoạn 3/2021 – 12/2021. Phương pháp nghiên cứu định tính được sử dụng kết hợp trong thông qua hình thức phỏng vấn chuyên gia giai đoạn 1 nhằm xây dựng thang đo thực hành có trách nhiệm với môi trường trong lĩnh vực kinh doanh lưu trú; Và giai đoạn 2 để tiếp nhận những ý kiến góp phần giải thích cho kết quả phân tích gắn với thực tiễn, đồng thời, đánh giá tính khả thi đối với các hàm ý quản trị được đề xuất từ kết quả nghiên cứu (Phụ lục 2 – 8).
Nhận thức về môi trường và hành vi có trách nhiệm với môi trường của nhà quản lý đều được thực hiện ở mức khá tốt đến rất tốt. Có sự chênh lệch rất lớn trong việc thực hành có trách nhiệm với môi trường theo quy mô cơ sở lưu trú. Kết quả ước lượng mô hình PLS-SEM cho thấy nhận thức về môi trường, tuổi của quản lý và số năm làm quản lý là các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi có trách nhiệm với môi trường; Hành vi có trách nhiệm với môi trường của nhà quản lý và quy mô của cơ sở lưu trú có ảnh hưởng đến thực hành có trách nhiệm với môi trường của cơ sở lưu trú; Đồng thời, nghiên cứu chưa tìm thấy ảnh hưởng trực tiếp của nhận thức về môi trường đến thực hành có trách nhiệm với môi trường của cơ sở lưu trú và hầu hết nằm ở mối liên hệ gián tiếp thông qua tác động điều tiết của hành vi có trách nhiệm với môi trường của nhà quản lý. Kết quả kiểm định cho thấy chỉ có đặc điểm về độ tuổi và số năm làm quản lý là có sự khác biệt trong hành vi có trách nhiệm với môi trường của nhà quản lý, còn lại các đặc điểm khác như: giới tính và trình độ học vấn chưa thể hiện được sự khác biệt trong phân tích. Dựa trên kết quả phân tích, một số giải pháp được đề xuất gồm: (i) Thay đổi nhận thức để thực hành có trách nhiệm với môi trường; (i) Xây dựng văn hoá nơi làm việc trở nên thân thiện với môi trường nhằm hình thành thói quen tốt (hành vi tốt); (iii) Cân nhắc bổ sung tiêu chí về hành vi sinh thái cá nhân khi tuyển dụng; và (iv) Sự hỗ trợ của chính phủ, hướng dẫn trong thực hiện, kiểm tra và giám sát.
2. Những đóng góp mới của luận án
– Đóng góp về mặt lý thuyết
(i) Đề tài này đã bổ sung cho khoảng trống nghiên cứu về nhận thức và hành vi có trách nhiệm với môi trường. Bởi vì các đề tài đi trước ở nhiều lĩnh vực nói chung và trong lĩnh vực du lịch, lưu trú nói riêng nghiên cứu rất nhiều về nhận thức và hành vi có trách nhiệm với môi trường chủ yếu tập trung đánh giá ở khía cạnh khách hàng và các ý định liên quan đến hành vi. Rất ít các nghiên cứu tập trung cho đối tượng là nhà quản lý, và nếu có thì họ chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu về ý định hành vi thay vì hành vi thực tế như trong luận án này. Và ở Việt Nam, tác giả chưa tìm thấy nghiên cứu nào thảo luận về chủ đề này với đối tượng nghiên cứu là nhà quản lý. Luận án là một trong những nghiên cứu đầu tiên xây dựng và kiểm định được mô hình ảnh hưởng của nhận thức về môi trường đến hành vi có trách nhiệm với môi trường (bao gồm cả 2 loại hành vi: hành vi có trách nhiệm với môi trường của cá nhân nhà quản lý và hành vi có trách nhiệm với môi trường của cơ sở lưu trú hay còn gọi là thực hành có trách nhiệm với môi trường) tại các cơ sở lưu trú ở Việt Nam.
(ii) Luận án đã xây dựng cách tiếp cận kết hợp từ các lý thuyết về Hành vi có kế hoạch (TPB – Theory of Planned Behavior) và lý thuyết về Thay đổi hành vi (Behavioral Change Model) và nhằm tìm ra các giải pháp lâu dài cho các vấn đề môi trường khác nhau do các hành vi khác nhau của con người tạo ra.
(iii) Luận án đã tìm hiểu về cả tác động trực tiếp và gián tiếp của nhận thức về môi trường đến thực hành có trách nhiệm với môi trường tại các cơ sở lưu trú, trong khi có rất ít các nghiên cứu đi trước tìm hiểu về cả 2 loại tác động này. Kết quả luận án cho thấy chỉ có tác động gián tiếp đến thực hành có trách nhiệm với môi trường của cơ sở lưu trú. Luận án đã đóng góp về lý thuyết hành vi có trách nhiệm với môi trường tại các cơ sở lưu trú trong việc chỉ ra rằng khi chúng ta xem xét bức tranh tổng quát về các tác động của nhận thức đối với hành vi của cơ sở lưu trú thì nên xem xét toàn bộ tác động (bao gồm cả tác động trực tiếp và tác động gián tiếp) để có thể đánh giá chính xác về tác động của nhận thức đến thực hành. Luận án chưa tìm thấy bằng chứng ủng hộ cho giả thuyết về tác động trực tiếp của nhận thức về môi trường đến thực hành có trách nhiệm với môi trường tại các cơ sở lưu trú;
(iv) Luận án đã mang lại những phát hiện mới về kết quả nghiên cứu về tác động của biến “Tuổi” và biến “Số năm kinh nghiệm làm quản lý” trong bối cảnh các cơ sở lưu trú trên địa bàn thành phố Cần Thơ. Cụ thể là, phát hiện tác động nghịch chiều của biến “Tuổi”, trong khi các nghiên cứu đi trước chỉ tìm ra tác động thuận chiều. Phát hiện tác động thuận chiều của biến “Số năm kinh nghiệm làm quản lý”, trong khi các nghiên cứu đi trước chỉ tìm ra tác động nghịch chiều. Như vậy luận án đã đóng góp về mặt lý thuyết khi chúng ta xem xét về vấn đề về hành vi và nhận thức thì chúng ta cần phải xem xét lại bối cảnh của quốc gia đó. Có thể đối với những quốc gia đã phát triển, những quốc gia đang phát triển và những quốc gia mới nổi. Ngoài ra cũng cần xem xét đến những biến động lớn của nền kinh tế (ví dụ: đại dịch Covid 19) thì sẽ có sự trái ngược về chiều hướng mà chúng ta cần kỳ vọng
(v) Luận án cũng đã tổng quan được các tài liệu và các hướng nghiên cứu về nhận thức và hành vi môi trường theo thời gian, theo lĩnh vực nghiên cứu và đề xuất được một số hướng nghiên cứu trong tương lai.
(vi) Kết quả nghiên cứu còn là cơ sở cho các nghiên cứu trong tương lai kế thừa và phát triển
– Đóng góp về mặt phương pháp nghiên cứu
(i) Các thang đo đo lường cho các khái niệm nhận thức về môi trường, hành vi có trách nhiệm với môi trường và thực hành có trách nhiệm với môi trường của cơ sở lưu trú được thiết kế, điều chỉnh cho phù hợp với điều kiện thực tế tại Cần Thơ và đạt độ tin cậy nghiên cứu về ảnh hưởng của nhận thức về môi trường đến hành vi có trách nhiệm với môi trường tại các cơ sở lưu trú tại Cần Thơ.
(ii) Luận án đã xây dựng thang đo “Thực hành có trách nhiệm với môi trường” tại các cơ sở lưu trú dùng để đánh giá hành vi môi trường của cơ sở lưu trú cho phù hợp với điều kiện của Cần Thơ, có thể ứng dụng thang đo này trong trường hợp các khu vực, quốc gia đang phát triển có đặc điểm tương tự. Một ưu điểm rất nổi bật của thang đo này đó là đánh giá dựa trên các hoạt động thực tế của cơ sở lưu trú bằng bảng checklist sẽ mang lại đánh giá khách quan và ít sai số hơn.
(iii) Bên cạnh đó, luận án còn đóng góp về mặt phương pháp luận trong việc kết hợp cả định tính và định lượng để đạt được kết quả như mong đợi.
3. Các ứng dụng trong thực tiễn và các vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu
Nghiên cứu của luận án là một trong những nghiên cứu đầu tiên xây dựng và kiểm định được mô hình ảnh hưởng của nhận thức về môi trường đến hành vi có trách nhiệm với môi trường (bao gồm cả 2 loại hành vi: hành vi có trách nhiệm với môi trường của cá nhân nhà quản lý và hành vi có trách nhiệm với môi trường của cơ sở lưu trú hay còn gọi là thực hành có trách nhiệm với môi trường) của các cơ sở lưu trú ở Việt Nam. Luận án đóng góp quan trọng trong việc cung cấp giá trị thực tiễn để các cơ sở lưu trú, các cơ quan quản lý du lịch nâng cao hiệu quả hoạt động và kiểm soát về vấn đề môi trường tốt hơn. Bên cạnh đó, đề tài còn cung cấp giá trị thực tiễn để các tổ chức/cá nhân chuyên cung cấp các nguyên vật liệu, sản phẩm xanh, hệ thống tiết kiệm năng lượng/nhiên liệu, nguyên liệu hữu cơ/sạch nắm bắt thông tin, tìm kiếm giải pháp về sản phẩm và chi phí để đáp ứng nhu cầu của các doanh nghiệp, cơ sở lưu trú, từ đó nâng cao hiệu quả cho khách hàng. Trên cơ sở các kết luận khoa học về vai trò và tác động của nhận thức về môi trường đến hành vì có trách nhiệm với môi trường tại các cơ sở lưu trú. Luận án đề xuất những hàm ý quản trị khả thi nhằm thay đổi nhận thức và nâng cao hành vi có trách nhiệm với môi trường trong hoạt động kinh doanh của các chủ thể tham gia lĩnh vực dịch vụ lưu trú. Đối với lãnh đạo các tỉnh/thành, các cơ quan ban ngành ở địa phương thì luận án cung cấp giá trị khoa học để làm cơ sở giải quyết những khó khăn trong qúa trình hướng dẫn, giám sát các hoạt động về môi trường và nâng cao hiệu quả của các thực hành có trách nhiệm với môi trường cho các cơ sở lưu trú trên địa bàn.
Dựa trên những giới hạn nghiên cứu của luận án, các nghiên cứu tiếp theo có thể bổ sung thêm biến “kỳ vọng về tính hiệu quả” vào mô hình nghiên cứu và mở rộng phạm vi nghiên cứu cho khu vực rộng hơn, qua đó có thể so sánh được vấn đề về nhận thức và việc thực hiện các hành vi môi trường theo tỉnh hoặc khu vực.
