THÔNG TIN TÓM TẮT VỀ NHỮNG KẾT LUẬN MỚI CỦA LUẬN ÁN
Nghiên cứu sinh: Nguyễn Thị Phượng
Tên đề tài luận án: Hệ giá trị gia đình ven đô Hà Nội hiện nay (trường hợp làng Sáp Mai, xã Võng La, Đông Anh, Hà Nội).
Chuyên ngành: Văn hoá học
Mã số: 9229040
Người hướng dẫn khoa học: GS.TSKH Trần Ngọc Thêm
Cơ sở đào tạo: Viện Văn hoá Nghệ thuật quốc gia Việt Nam
Những kết luận mới của luận án:
Hệ giá trị gia đình Việt Nam hiện nay đang có sự vận động và biến đối mạnh mẽ, đặc biệt là khu vực ven đô, nơi thành phố và nông thôn giao thoa với nhau. Tiếp cận dưới góc nhìn hệ giá trị, luận án đã bước đầu khái quát được diện mạo và đặc trưng hệ giá trị gia đình ở làng ven đô Sáp Mai, phân tích sự vận động và biến đối của nó trong bối cảnh CNH-ĐTH, thể hiện trong lĩnh vực văn hóa vật chất, văn hóa tinh thần và văn hóa ứng xử gia đình.
Luận án cũng chỉ ra những đặc điểm trong cấu trúc, vận động của hệ giá trị gia đình ven đô kể từ sau đổi mới. Đó là trong sự vận động của hệ giá trị gia đình hiện nay, một số giá trị truyền thống vẫn được người dân coi trọng và xem như những giá trị trường tồn, một số giá trị đã ngày càng suy yếu và mờ nhạt trong sinh hoạt của gia đình đương đại, một số giá trị được tái cấu trúc lại và cấp thêm ý nghĩa cho phù hợp với bối cảnh mới.
Nghiên cứu này cũng cho thấy mối quan hệ giữa hiện đại hóa và biến đổi các giá trị gia đình truyền thống tại địa bàn nghiên cứu. Cụ thể, kinh tế phát triển đã kéo theo sự biến đối của hầu hết các giá trị cơ bản như việc làm, vai trò giới, vai trò của cha mẹ đối với con cái… Tập trung vào những an toàn về kinh tế và vật chất là xu hướng được nhiều gia đình lựa chọn hơn cả. Tuy nhiên các giá trị tự biểu hiện cũng bước đầu xuất hiện khi mức sống người dân được nâng cao. Sự biến đổi này đã đưa đến những thay đổi trong khuôn mẫu, hành vi và các vai trò gia đình. Bên cạnh những mặt tích cực, sự biến đối hệ giá trị gia đình cũng mang lại những tác động hạn chế về mặt văn hóa, xã hội, đặc biệt là những hệ lụy trong lối sống và cách hưởng thụ của họ.
Trường hợp biến đổi hệ giá trị gia đình làng Sáp Mai chứng minh sự năng động, thích ứng nhanh của người nông dân ven đô thông qua sự lựa chọn giá trị của họ, nhằm tận dụng tối đa các cơ hội có được từ quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa để đem lại lợi ích cho gia đình mình.
Về mặt khoa học, luận án bước đầu vận dụng một số luận điểm của lý thuyết Hiện đại hóa, lý thuyết xã hội công nghiệp khi áp dụng vào trường hợp cụ thể là hệ giá trị gia đình làng ven đô Sáp Mai, từ đó đóng góp cho lý luận về sự vận động và biến đối văn hóa gia đình ở khu vực ven đô nói chung và ở làng Sáp Mai nói riêng. Về mặt thực tiễn, kết quả nghiên cứu của luận án cung cấp cho giới hoạch định chính sách và giới quản lý tại địa phương những gợi ý thiết thực nhằm xây dựng gia đình và văn hóa gia đình theo hướng bền vững, tiến bộ và nhân văn.
