TRANG THÔNG TIN VỀ LUẬN ÁN
– Tên luận án: “Giải pháp nâng cao hiệu quả kinh tế của nông hộ sản xuất nấm rơm ở Đồng bằng sông Cửu Long”
– Chuyên ngành: Kinh tế nông nghiệp Mã số: 62620115
– Họ tên nghiên cứu sinh: Phạm Thị Gấm Nhung Thời gian đào tạo: 2017-2021
– Người hướng dẫn: PGS.TS Võ Thành Danh – Trường Đại học Cần Thơ
– Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Cần Thơ.
1. Tóm tắt nội dung luận án
Mục tiêu của luận án “Giải pháp nâng cao hiệu quả kinh tế của nông hộ sản xuất nấm rơm ở Đồng bằng sông Cửu Long” nhằm phân tích và đánh giá hiệu quả kinh tế của nông hộ sản xuất nấm rơm ở đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Nghiên cứu đã sử dụng dữ liệu sơ cấp được thu thập từ 115 nông hộ sản xuất nấm rơm ngoài trời theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên phân tầng tại huyện Lai Vung tỉnh Đồng Tháp và quận Ô Môn, quận Bình Thủy, thành phố Cần Thơ. Nghiên cứu sử dụng các phương pháp thống kê mô tả, phân tích tài chính, phương pháp ước lượng tham số, phương pháp phân tích ngân sách biên và mô hình hồi quy Probit để thực hiện các nội dung nghiên cứu nhằm đạt được mục tiêu nghiên cứu của luận án. Với những kết quả phân tích, luận án đã đề xuất một số giải pháp và hàm ý chính sách để nâng cao hiệu quả kinh tế của nông hộ sản xuất nấm rơm ở ĐBSCL.
Từ khóa: hiệu quả kinh tế, nông hộ sản xuất nấm rơm, nấm rơm, phương pháp phân tích ngân sách biên, phương pháp tham số, mức sẵn lòng áp dụng.
2. Những kết quả mới của luận án
Thứ nhất, luận án đã sử dụng phương pháp ước lượng tham số thông qua hàm sản xuất biên ngẫu nhiên Cobb-Douglas và hàm phi hiệu quả kỹ thuật để ước lượng hiệu quả kỹ thuật và các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kỹ thuật. Kết quả nghiên cứu cho thấy, mức hiệu quả kỹ thuật trung bình của nông hộ sản xuất nấm rơm đạt được là 91,46%. Nghiên cứu còn sử dụng hàm lợi nhuận biên ngẫu nhiên Cobb-Douglas và hàm phi hiệu quả để ước lượng hiệu quả kinh tế và các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế trong sản xuất nấm rơm của nông hộ ở ĐBSCL. Kết quả ước lượng cho thấy, mức hiệu quả kinh tế trung bình của nông hộ đạt được là 78,39%.
Thứ hai, nghiên cứu đã sử dụng phương pháp phân tích ngân sách biên để phân tích và lựa chọn kỹ thuật sản xuất nấm rơm đạt hiệu quả kinh tế cao cho các nông hộ sản xuất nấm rơm ở ĐBSCL. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng đối với kỹ thuật sử dụng rơm (kỹ thuật 1) chọn nghiệm thức 1B trong khoảng từ 20,0 kg/m2 đến 25,0 kg/m2; Nghiệm thức 1B có tỷ suất lợi nhuận biên đạt được là 38,99%. Kỹ thuật sử dụng meo (kỹ thuật 2) chọn nghiệm thức 2B trong khoảng từ 1,1 bịch/m2 đến 2 bịch/m2; Nghiệm thức 2B có tỷ suất lợi nhuận biên đạt được là 33,76%.
Thứ ba, nghiên cứu còn sử dụng mô hình hồi quy Probit để tìm các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định áp dụng các mô hình sản xuất nấm rơm mới, triển vọng của các nông hộ ở ĐBSCL. Kết quả ước lượng cho thấy giới tính của chủ hộ và số vụ sản xuất nấm rơm trong năm của nông hộ có quan hệ nghịch chiều với sự sẵn lòng áp dụng kỹ thuật mới, triển vọng của nông hộ. Sự tham gia tập huấn có tác động tích cực đến quyết định sẵn lòng áp dụng kỹ thuật mới, triển vọng của nông hộ.
Thứ tư, nghiên cứu đánh giá tiềm năng hiệu quả tài chính của nông hộ trồng nấm rơm áp dụng kỹ thuật mới, triển vọng. Kết quả phân tích cho thấy rằng, tỷ suất lợi nhuận của kỹ thuật kết hợp cả hai nghiệm thức 1B và 2B đạt được cao nhất 0,32 lần, nghĩa là một đồng chi phí mà nông hộ bỏ ra đầu tư sẽ thu lại được 0,32 đồng lợi nhuận. Vì vậy nông hộ có thể lựa chọn sử dụng kỹ thuật kết hợp cả hai nghiệm thức cho việc sản xuất nấm rơm sẽ mang lại năng suất và lợi nhuận cao. Nghiên cứu còn đánh giá tiềm năng của ngành hàng nấm rơm ở ĐBSCL. Kết quả phân tích cho thấy, tỷ trọng trong giá trị sản xuất nấm rơm ở ĐBSCL so với giá trị sản xuất lúa ở ĐBSCL theo giả định lượng rơm sử dụng là 10%, 15%, 18% và 20% đạt được là 0,33 %, 0,50%, 0,60% và 0,66%. Từ kết quả phân tích cho thấy, ngành hàng nấm rơm tạo ra giá trị gia tăng cho ngành hàng lúa ở ĐBSCL.
3. Các ứng dụng/khả năng ứng dụng trong thực tiễn và các vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu
Về mặt khoa học: Luận án cung cấp các cơ sở khoa học để phân tích ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của các nông hộ sản xuất nấm rơm ở ĐBSCL. Ngoài ra luận án là sự kết hợp giữa phân tích hiệu quả kinh tế và phân tích ngân sách biên (lựa chọn các kỹ thuật sản xuất nấm rơm) để biện luận thêm kết quả phân tích về hiệu quả kinh tế của các nông hộ sản xuất nấm rơm ở ĐBSCL.
Về mặt thực tiễn: Luận án đo lường hiệu quả kỹ thuật, hiệu quả kinh tế và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất, lợi nhuận, hiệu quả kỹ thuật và hiệu quả kinh tế của nông hộ sản xuất nấm rơm theo phương pháp phân tích tham số. Luận án ước lượng hàm sản xuất biên ngẫu nhiên và hàm phi hiệu quả kỹ thuật, hàm lợi nhuận biên ngẫu nhiên và hàm phi hiệu quả kinh tế theo phương pháp ước lượng một bước (one-stage estimation). Bên cạnh đó luận án còn sử dụng phương pháp phân tích ngân sách biên để đưa ra sự lựa chọn phương pháp sản xuất tối ưu bao gồm cả việc sử dụng các yếu tố đầu vào, yếu tố năng suất và lợi nhuận sản xuất nấm rơm. Ngoài ra luận án còn xác định và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định sẵn lòng áp dụng kỹ thuật sản xuất nấm rơm triển vọng cho các nông hộ sản xuất nấm rơm ở ĐBSCL.
Các vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu: bên cạnh những kết quả đạt được, nghiên cứu này vẫn còn tồn tại một số hạn chế và giới hạn về kiến thức cũng như thời gian nghiên cứu. Vì vậy, nghiên cứu đề xuất cho hướng nghiên cứu tiếp theo: (i) nghiên cứu tiếp tục thực hiện phân tích hiệu quả kinh tế của nông hộ sản xuất nấm rơm ngoài trời với cỡ mẫu lớn và thời điểm khảo sát sẽ vào các tháng trong năm tại các tỉnh sản xuất nấm rơm ở ĐBSCL; (ii) nghiên cứu cũng thực hiện phân tích hiệu quả kinh tế của các nông hộ sản xuất nấm rơm trong nhà, so sánh hiệu quả kinh tế giữa mô hình trồng nấm rơm trong nhà và nấm rơm ngoài trời ở các tỉnh thuộc ĐBSCL.
