THÔNG TIN TÓM TẮT VỀ NHỮNG KẾT LUẬN MỚI CỦA LUẬN ÁN TIẾN SĨ
1. Đề tài luận án: “Kiểm toán ước tính kế toán trong kiểm toán báo cáo tài chính doanh nghiệp do các công ty kiểm toán độc lập ở Việt Nam thực hiện”
2. Chuyên ngành: Kế toán Mã số: 62.34.03.01
3. Họ và tên NCS: Nguyễn Thị Lê Thanh
4. Họ và tên cán bộ hướng dẫn khoa học: 1. PGS, TS. Ngô Trí Tuệ; 2. PGS, TS. Mai Ngọc Anh
5. Những kết luận mới của luận án
5.1. Những đóng góp mới về mặt học thuật, lý luận và thực tiễn
– Luận án đã hệ thống hóa được tổng quan các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước có liên quan đến lĩnh vực nghiên cứu. Các nghiên cứu tổng quan được trình bày theo từng nội dung liên quan đến kiểm toán ước tính kế toán (UTKT) trong kiểm toán báo cáo tài chính (BCTC), từ đó rút ra được khoảng trống cần nghiên cứu. – Về lý luận: Luận án đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về kiểm toán UTKT trong kiểm toán BCTC doanh nghiệp do kiểm toán độc lập thực hiện: o Tổng quan về các UTKT: Khái niệm, phân loại, sự cần thiết phải có các UTKT trên BCTC, KSNB đổi với các UTKT. Từ đó phân tích các đặc điểm các UTKT ảnh hưởng đến kiểm toán BCTC doanh nghiệp và ảnh hưởng tới các nguyên tắc cơ bản khi kiểm toán BCTC;
o Xác định đổi tượng kiểm toán UTKT, mục tiêu kiểm toán chung và mục tiêu kiểm toán cụ thể khi kiểm toán các UTKT, nội dung và căn cứ kiểm toán UTKT. Xác định phương pháp kiểm toán các UTKT trong quy trình kiểm toán BCTC để đạt được mục tiêu kiểm toán ban đầu;
o Tìm hiểu kinh nghiệm kiểm toán các UTKT trong kiểm toán BCTC doanh nghiệp của một số quốc gia có hoạt động kiểm toán độc lập phát triển như Mỹ, Canada, Úc cũng như kinh nghiệm của một số quốc gia cùng khu vực và kinh nghiệm kiểm toán các UTKT của Big4 quốc tế. Từ đó rút ra bài học kinh nghiệm cho Việt Nam trên hai phương diện: Kinh nghiệm đổi với cơ quan soạn thảo và ban hành các quy định liên quan đến kiểm toán UTKT và kiểm toán BCTC; và kinh nghiệm cho các công ty kiểm toán độc lập ở Việt Nam.
– Về thực tiễn: Luận án sử dụng phương pháp nghiên cứu tổng hợp, phân tích, thống kê mô tả, sử dụng thu thập dữ liệu từ khảo sát thực tế các KTV trong các công ty kiểm toán độc lập, phòng vẫn sâu các chuyên gia, kết hợp sử dụng các tài liệu họp thường niên giám đốc công ty kiểm toán, báo cáo kiểm tra kết quả hoạt động của các công ty kiểm toán.
Thực trạng kiểm toán UTKT trong kiểm toán BCTC doanh nghiệp do các công ty kiểm toán độc lập ở Việt Nam thực hiện được đánh giá toàn diện trên các mặt: Đôi tượng, nội dung, mục tiêu và căn cứ kiểm toán UTKT; Phương pháp kiểm toán UTKT trong quy trình kiểm toán BCTC. Trên cơ sở thực trạng, luận án đã phân tích và chỉ ra những hạn chế cũng như nguyên nhân của các hạn chế đổi với kiểm toán UTKT trong kiểm toán BCTC doanh nghiệp do các công ty kiểm toán độc lập ở Việt Nam thực hiện.
5.2. Những đề xuất mới rút ra từ kết quả nghiên cứu
Trên cơ sở hệ thống lý luận và thực trạng kiểm toán UTKT, luận án đã:
– Làm rõ sự cần thiết, yêu cầu và nguyên tắc hoàn thiện kiểm toán UTKT trong kiểm toán BCTC doanh nghiệp do các công ty kiểm toán độc lập ở Việt Nam thực hiện;
– Đưa ra một hệ thống giải pháp hoàn thiện kiểm toán UTKT:
o Hoàn thiện việc xác định đồi tượng và nội dung kiểm toán UTKT trong kiểm toán BCTC: Kiểm toán viên phải xác định đầy đủ và toàn diện về đổi tượng và nội dung kiểm toán;
o Hoàn thiện việc xác định mục tiêu kiểm toán UTKT trong kiểm toán BCTC: Mục tiêu đánh giá tính hiệu lực và hiệu quả của KSNB liên quan đến UTKT và Mục tiêu đưa ra ý kiến xác nhận về UTKT trong BCTC của đơn vị;
o Hoàn thiện việc xác định căn cứ kiểm toán UTKT trong kiểm toán BCTC gồm:
- Căn cứ tuân thủ chuẩn mực chuyên môn;
- Căn cứ đánh giá thông tin và Căn cứ thu thập bằng chứng kiểm toán,
o Hoàn thiện phương pháp kiểm toán UTKT trong quy trình kiểm toán BCTC gồm: Hoàn thiện phương pháp tiếp cận kiểm toán; Hoàn thiện phương pháp kiểm toán UTKT trong từng giai đoạn của quy trình kiểm toán BCTC (Lập kế hoạch, thực hiện và kết thúc kiểm toán).
– Đồng thời luận án cũng đưa ra các điều kiện thực hiện giải pháp từ phía các doanh nghiệp kiểm toán và các bên liên quan.
