THÔNG TIN TÓM TẮT
NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
1. Tóm tắt mở đầu
Đề tài luận án: Định ngữ nghệ thuật trong tiếng Việt (qua một số tác phẩm văn xuôi Việt Nam)
Chuyên ngành: Ngôn ngữ Việt Nam
Mã số: 922 01 02
Họ và tên nghiên cứu sinh: Trần Thị Mỹ Hạnh
Họ và tên người hướng dẫn:
1. PGS. TS Phan Mậu Cảnh
2. TS. Nguyễn Hoài Nguyên
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Vinh
2. Nội dung trang thông tin tóm tắt
1. Định ngữ nghệ thuật là thành phần phụ trong cụm danh từ thuộc câu văn nghệ thuật, tuy nhiên đây lại là thành phần có khả năng làm biến đổi ý nghĩa, nâng cấp chất lượng thông tin và tình thái của câu. Đây cũng là một trong những yếu tố đã góp phần làm nên vẻ đẹp văn chương, thể hiện một phần phong cách ngôn ngữ nghệ thuật và phong cách tác giả.
2. Luận án đã khảo sát một khối lượng ngữ liệu phong phú gồm 2000 câu văn chứa định ngữ nghệ thuật được chọn lọc từ 14 tác phẩm và công trình nghệ thuật của các nhà văn hiện đại. Các ngữ liệu này được xử lí và sử dụng trong luận án, được tập hợp trong bản phụ lục, phục vụ hữu ích cho việc nghiên cứu các phương diện khác của định ngữ nghệ thuật.
3. Luận án làm rõ tổ chức cấu tạo của định ngữ nghệ thuật đa dạng và phức tạp, có thể triển khai, mở rộng thêm nhiều thành tố phụ theo tầng bậc (tiểu cụm từ, tiểu cụm hỗn hợp và tiểu củ). Từ đó, luận án cũng khẳng định được định ngữ nghệ thuật là thành tố có dung lượng lớn nhất so với các thành tố khác trong cụm danh từ.
4. Luận án cho thấy biện pháp tu từ cũng là một trong cách thức để định ngữ nghệ thuật bổ sung thêm nét nghĩa mới cho đối tượng đang được nói tới, từ đó làm tăng thêm vẻ đẹp cho câu văn nghệ thuật, góp phần tạo nên giá trị biểu cảm, thể hiện rõ chức năng thẩm mĩ. Từ đó, luận án giải thích được lí do vì sao định ngữ nghệ thuật thường lớn về dung lượng, mở rộng về cấu tạo, phong phú về ngữ nghĩa hơn so với các thành tố khác trong cụm danh từ.
5. Mặc dù định ngữ nghệ thuật chịu sự chi phối trực tiếp của danh từ trung tâm, có liên quan ở mức độ khác nhau với các thành tố phụ khác trong cụm danh từ, nhưng nó không chỉ thực hiện chức năng đơn thuần là phụ nghĩa mà còn có vai trò có thể chuyển tải các thông tin tình thái làm sinh động cho sự vật được nói đến ở danh từ trung tâm.
6. Luận án cũng góp phần làm rõ vai trò của định ngữ nghệ thuật trong tổ chức của cụm từ tiếng Việt, làm rõ mối quan hệ giữa định ngữ nghệ thuật với câu văn nói riêng, trong tác phẩm văn học nói chung. Đồng thời, luận án cũng góp phần làm rõ vai trò của định ngữ nghệ thuật đối với phong cách ngôn ngữ của nhà văn.
7. Kết quả nghiên cứu định ngữ nghệ thuật có thể ứng dụng vào việc dạy học ngữ văn trong trường phổ thông: các giờ tiếng Việt (thực hành viết câu văn, phân tích ngữ pháp) và các tiết học đọc – hiểu (phân tích tác phẩm, tìm hiểu phong cách ngôn ngữ văn chương và phong cách tác giả) trong nhà trường.
