Luận án Năng lực cạnh tranh, hiệu quả và rủi ro ngân hàng: trường hợp Việt Nam và các quốc gia Đông Nam Á

Tên luận án: Năng lực cạnh tranh, hiệu quả và rủi ro ngân hàng: trường hợp Việt Nam và các quốc gia Đông Nam Á

Chuyên ngành: Tài chính ngân hàng                Mã số: 9340201

Nghiên cứu sinh: Dương Thị Ánh Tiên            Khóa: 2014

Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh

1.  GS.TS Võ Xuân Vinh

2.  PGS.TS Hoàng Đức

Thứ nhất, luận án đã bổ sung và hoàn thiện cơ sở lý thuyết về các yếu tố tác động đến năng lực cạnh tranh và mối quan hệ nhân quả giữa năng lực cạnh tranh, hiệu quả và rủi ro ngân hàng. Luận án có những đóng góp nhất định vào việc hoàn thiện khung lý thuyết về mối quan hệ nhân quả đồng thời giữa năng lực cạnh tranh, hiệu quả và rủi ro ngân hàng tại các quốc gia Đông Nam Á nói chung và Việt Nam nói riêng.

Thứ hai, đo lường năng lực cạnh tranh được tiếp cận bằng hai phương pháp khác nhau như phương pháp cấu trúc thị trường (đo lường theo kiểu truyền thống dựa trên mô hình SCP) và phương pháp phi cấu trúc thị trường (đo lường theo hướng hiện đại, dựa trên mô hình của của tổ chức công nghiệp thực nghiệm mới (New Empirical Industrial Organization-NEIO).

Thứ ba, luận án sử dụng nhiều phương pháp nghiên cứu như SGMM, phương pháp PVAR. Đây là phương pháp nghiên cứu mới đối với mục tiêu nghiên cứu về các yếu tố tác động đến năng lực cạnh tranh và mối quan hệ giữa năng lực cạnh tranh, hiệu quả và rủi ro ngân hàng. Trong khi các nghiên cứu trước thường tập trung vào phương pháp FEM và REM cho chủ đề này là chính. Bên cạnh đó, mục tiêu nc các yếu tố tác động đến năng lực cạnh tranh, tác giả còn sử dụng phương pháp FEM và REM bên cạnh phương pháp ước lượng SGMM để kiểm chứng tính vững của số liệu.

Thứ tư, luận án tiếp cận nhiều lý thuyết để hoàn thiện các luận cứ cho mục tiêu nghiên cứu như lý thuyết cấu trúc-hành vi-hiệu quả, lý thuyết thị trường cạnh tranh, lý thuyết cấu trúc hiệu quả, lý thuyết “cạnh tranh ổn định”, “cạnh tranh bất ổn” và bốn giả thuyết bao gồm: “bad luck”, “bad management”, “skimping” và “moral hazard” của Berger và DeYoung (1997) nhằm phân tích mối quan hệ nhân quả giữa năng lực cạnh tranh, hiệu quả và rủi ro.

Thứ nhất, luận án phân tích được những yếu tố tác động đến năng lực cạnh tranh và mức tác động đến năng lực cạnh tranh ngân hàng trường hợp Việt Nam và trường hợp các quốc gia Đông Nam Á. Đồng thời, luận án kiểm định nhân quả về mối quan hệ giữa 03 yếu tố: năng lực cạnh tranh, hiệu quả và rủi ro ngân hàng, nghiên cứu trường hợp Việt Nam và trường hợp các quốc gia Đông Nam Á.

Thứ hai, nghiên cứu thực hiện trên dữ liệu của các NHTM tại các quốc gia Đông Nam Á. Vì vậy, nghiên cứu này kỳ vọng sẽ cung cấp những phân tích toàn diện và sâu sắc về các yếu tố tác động đến năng lực cạnh tranh và mối quan hệ giữa năng lực cạnh tranh, hiệu quả và rủi ro ngân hàng, trường hợp các quốc gia Đông Nam Á và có so sánh trường hợp Việt Nam, qua đó đảm bảo tính khoa học cho các gợi ý chính sách.

Thứ ba, từ kết quả phân tích thực nghiệm, luận án đưa ra một số gợi ý chính sách góp phần hạn chế rủi ro, đảm bảo NHTM hoạt động hiệu quả, thúc đẩy gia tăng năng lực cạnh tranh cho hệ thống NHTM Việt Nam.

Thứ tư, luận án nghiên cứu trường hợp các quốc gia Đông Nam Á có so sánh trường hợp Việt Nam và các nghiên cứu trước. Kết quả nghiên cứu chỉ ra các yếu tố và mức tác động của các yếu tố đến năng lực cạnh tranh ngân hàng trường hợp các quốc gia Đông Nam Á và Việt Nam. Từ đó, đưa ra gợi ý chính sách cho các ngân hàng có cơ sở khoa học hơn.

Thứ năm, luận án đánh giá sự khác biệt trong mối quan hệ nhân quả giữa năng lực cạnh tranh, hiệu quả và rủi ro trường hợp các quốc gia Đông Nam Á và trường hợp Việt Nam. Đây là cơ sở thực nghiệm cho các nhà quản lý ngân hàng hoàn thiện chính sách quản lý và điều hành ngân hàng, nhằm kiểm soát tốt rủi ro, thúc đẩy gia tăng hiệu quả và nâng cao được năng lực cạnh tranh trên thị trường tài chính.

Đề tài lần đầu tiên kết hợp phân tích các yếu tố tác động đến năng lực cạnh tranh và mối quan hệ giữa năng lực cạnh tranh, hiệu quả và rủi ro ngân hàng ở các quốc gia Đông Nam Á. Kết quả nghiên cứu có kết hợp kiểm chứng cho trường hợp Việt Nam, để cho thấy độ tin cậy cao.

Sự khác biệt so với các nghiên cứu trước, đề tài đưa ra bằng chứng thực nghiệm bằng cách lượng hoá các yếu tố tác động đến năng lực cạnh tranh tiếp cận cấu trúc thị trường và phi cấu trúc thị trường. Bên cạnh đó, đề tài có bổ sung yếu tố khủng hoảng tài chính năm 2008 (Crisis) nhằm đánh giá sự khác biệt giữa trước khủng hoảng 2008 và sau khủng hoảng 2008, yếu tố niêm yết nhằm đánh giá sự khác biệt giữa ngân hàng niêm yết và ngân hàng chưa niêm yết tác động đến năng lực cạnh tranh. Riêng đối với trường hợp Việt Nam, luận án thêm vào yếu tố tái cơ cấu ngân hàng (Dres) nhằm đánh giá khác biệt giữa các năm thực hiện tái cơ cấu và các năm chưa thực hiện tái cơ cấu ngân hàng tác động đến năng lực cạnh tranh.

Đề tài lần đầu tiên sử dụng mô hình PVAR bằng ước lượng GMM và kỹ thuật phân tích Granger để xác định mối quan hệ nhân quả đồng thời cho 03 yếu tố năng lực cạnh tranh, hiệu quả và rủi ro ngân hàng cho thị trường mới nổi và có một số điều chỉnh so với nghiên cứu trước để tạo tính mới trong nghiên cứu, đó là thang đo hiệu quả bằng tỷ số lợi nhuận ROA và ROE, rủi ro được điều chỉnh bằng chỉ số Zscore.

Đề tài so sánh sự khác biệt về kết quả nghiên cứu về các yếu tố tác động đến năng lực cạnh tranh và kết quả nghiên cứu về mối quan hệ nhân quả giữa năng lực cạnh tranh, hiệu quả và rủi ro ngân hàng trường hợp các quốc gia Đông Nam Á, trường hợp Việt Nam và kết quả của các nghiên cứu trước, từ đó đề xuất các gợi ý chính sách cho trường hợp Việt Nam.