Luận án Mua sắm chính phủ trong hội nhập kinh tế quốc tế

TRANG THÔNG TIN NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN

Nghiên cứu sinh: Nghiêm Thị Thuý Hằng

Đề tài luận án: Mua sắm chính phủ trong hội nhập kinh tế quốc tế

Ngành: Kinh tế quốc tế

Mã số ngành: 9310106 (Mã số cũ 62.31.01.06)

Người hướng dẫn: PGS, TS. Nguyễn Thị Quy, TS. Trần Thị Lương Bình

Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Ngoại thương

Những đóng góp mới về mặt lý luận, thực tiễn

Luận án đã hệ thống hóa cơ sở lý thuyết về mua sắm chính phủ nói chung và mua sắm chính phủ trong hội nhập kinh tế quốc tế. Luận án chỉ rõ các nhân tố (chủ quan và khách quan) ảnh hưởng đến hoạt động mua sắm chính phủ, trong đó hội nhập kinh tế quốc tế là nhân tố có ảnh hưởng quan trọng đến hoạt động này ở nhiều góc độ.

Về mặt thực tiễn, luận án đã khảo cứu kinh nghiệm mua sắm chính phủ trong hội nhập kinh tế quốc tế của một số quốc gia điển hình (Anh, Úc, Hàn Quốc, Trung Quốc), từ đó rút ra một số bài học cho Việt Nam.

Luận án đã nghiên cứu, đánh giá thực trạng mua sắm chính phủ của Việt Nam trong hội nhập kinh tế quốc tế, trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp, kiến nghị thúc đẩy hoạt động mua sắm chính phủ của Việt Nam đến năm 2025 và tầm nhìn 2030.

Những phát hiện, đề xuất mới rút ra được từ kết quả nghiên cứu, khảo sát của luận án

Qua nghiên cứu thực trạng mua sắm chính phủ trong hội nhập kinh tế quốc tế của một số quốc gia, luận án rút ra một số bài học kinh nghiệm về: Hoàn thiện khung pháp lý lĩnh vực mua sắm chính phủ theo chuẩn mực quốc tế; Tuân thủ nghiêm túc những nguyên tắc cơ bản trong mua sắm chính phủ; Chủ yếu sử dụng hình thức đấu thầu rộng rãi trong mua sắm; Tăng cường hình thức mua sắm tập trung; Tiến hành giám sát, đánh giá chất lượng hoạt động mua sắm chính phủ bởi cơ quan độc lập; Tăng cường hội nhập quốc tế trong lĩnh vực mua sắm chính phủ.

Qua nghiên cứu, đánh giá thực trạng mua sắm chính phủ ở Việt Nam trong hội nhập kinh tế quốc tế (giai đoạn trước và sau khi gia nhập CPTPP năm 2019 đến nay) cho thấy, Việt Nam hiện mới đang ở giai đoạn đầu của tiến trình phát triển lĩnh vực mua sắm chính phủ. Hoạt động mua sắm chỉnh phủ của Việt Nam vẫn còn những tồn tại, hạn chế về khung pháp lý, tính công khai, minh bạch, tính tuân thủ pháp luật trong mua sắm chính phủ…

Về mức độ hội nhập lĩnh vực mua sắm chính phủ cho thấy, Việt Nam đã có những bước tiến mới trong những năm gần đây thông qua việc tham gia Sáng kiến hợp đồng công khai (OCVN), Hệ thống giám sát, đánh giá trong đấu thầu (M&E), tham gia GPA với vai trò quan sát viên, ký kết một số FTA có nội dung về mua sắm chính phủ. Mặc dù vậy, Việt Nam hiện vẫn còn khoảng cách rất xa so với những quốc gia phát triển, có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực này, đòi hỏi phải có một thời gian dài và sự quyết tâm cải cách không ngừng để lĩnh vực mua sắm chính phủ từng bước phát triển, phù hợp hơn với xu hướng phát triển của thế giới.

Luận án đã nhận diện những điểm mạnh, điểm yếu của các nhà thầu trong nước và cơ quan mua sắm chính phủ, những cơ hội, thách thức đối với mua sắm chính phủ của Việt Nam trong hội nhập kinh tế quốc tế thời gian túi,

Luận án đã đề xuất 02 nhóm giải pháp thúc đẩy hoạt động mua sắm chính phủ của Việt Nam trong hội nhập kinh tế quốc tế đến năm 2025 và tầm nhìn 2030.

Nhóm giải pháp hoàn thiện cơ chế, chính sách về mua sắm chính phủ trong hội nhập kinh tế quốc tế: Rà soát, sửa đổi Luật Đấu thầu năm 2013 và hệ thống văn bản hướng dẫn; Hướng đến kiện toàn hệ thống pháp luật về đấu thầu nhằm đảm bảo tính thống nhất, tập trung, phù hợp chuẩn mực quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Đẩy mạnh tiến trình xây dựng các văn bản hướng dẫn cho Nghị định số 95/2020/NĐ-CP và Nghị định số 09/2022/NĐ-CP.

Nhóm giải pháp thúc đẩy tổ chức, thực hiện mua sắm chính phủ trong hội nhập kinh tế quốc tế: Đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, phổ biến về mua sắm chính phủ trong hội nhập kinh tế quốc tế và nâng cao trách nhiệm quản lý hoạt động mua sắm chính phủ; Chủ động, quán triệt việc tuân thủ các nguyên tắc căn bản trong mua sắm chính phủ theo thông lệ quốc tế; Đẩy mạnh việc thực hiện mua sắm tập trung; Tăng cường đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực, chuẩn hóa đội ngũ cán bộ mua sắm chính phủ theo hướng chuyên nghiệp hóa và có kinh nghiệm về mua sắm chính phủ trong hội nhập kinh tế quốc tế; Tăng cường tìm hiểu, nghiên cứu về các biện pháp ưu đãi trong nước và vấn đề giải quyết tranh chấp; Tăng cường phối hợp, kết nối giữa khâu tổ chức thực hiện đấu thầu với khâu quản lý tài chính.

Luận án đã đề xuất một số kiến nghị đối với các nhà thầu và hiệp hội trong nước

Các nhà thầu trong nước cần chủ động nắm bắt thông tin, kiến thức về mua sắm chính phủ trong hội nhập kinh tế quốc tế; Xây dựng lộ trình nâng cao năng lực cạnh tranh trong trung và dài hạn; Chủ động nghiên cứu, vận dụng các quy định về xuất xứ và thâm nhập thị trường mua sắm chính phủ mới.

Các hiệp hội ngành nghề cần phát huy tối đa vai trò trong việc tạo cơ chế phối kết hợp thường xuyên giữa hiệp hội với cơ quan nhà nước, doanh nghiệp và trong cạnh tranh với nhà thầu nước ngoài; Hiệp hội nhà thầu và các chủ đầu tư Việt Nam cần xây dựng các giải pháp và kế hoạch đồng bộ để có thể cạnh tranh được với các nhà thầu nước ngoài./.