THÔNG TIN VỀ LUẬN ÁN TIẾN SĨ
1. Tên đề tài luận án: Chế định Nguyên thủ quốc gia trên thế giới và những giá trị tham chiếu cho Việt Nam
2. Ngành: Chính trị học
3. Mã số: 931 02 01
4. Họ và tên nghiên cứu sinh: Nguyễn Thị Phương Thủy
5. Khóa đào tạo: Khóa 31 (2015 – 2019)
6. Người hướng dẫn khoa học: GS.TSKH Phan Xuân Sơn
7. Tên cơ sở đào tạo: Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
8. Tóm tắt các kết quả mới của luận án
8.1. Những đóng góp mới về mặt học thuật, lý luận
Luận án góp phần làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn chế định Nguyên thủ quốc gia trên thế giới và những giá trị tham chiếu cho Việt Nam. Một là, luận án trình bày một cách có hệ thống những vấn đề lý luận cơ bản về nguyên thủ quốc gia và chế định nguyên thủ quốc gia; đánh giá, phân tích về chế định nguyên thủ quốc gia trên thế giới qua một số mô hình chính thể tiêu biểu như: quân chủ, quân chủ lập hiến; cộng hòa tổng thống, cộng hòa hỗn hợp, cộng hoà đại nghị và cộng hòa xã hội chủ nghĩa (Mỹ, Pháp, Singapore, Nhật Bản, Trung Quốc). Hai là, khái quát những giá trị tham chiếu cho việc hoàn thiện chế định nguyên thủ quốc gia ở Việt Nam. Ba là, những luận chứng, luận cứ cho việc đổi mới chế định Chủ tịch nước ở Việt Nam.
8.2. Những điểm mới rút ra từ các kết quả nghiên cứu, khảo sát Luận án đề xuất 03 phương án để tiếp tục đổi mới, hoàn thiện chế định
Chủ tịch nước ở Việt Nam. (1) Tham chiếu theo Phương án 1, nguyên thủ quốc gia không thực quyền. Vấn đề đặt ra là phải chế định rõ ràng những chức năng, nhiệm vụ của Chủ tịch nước thật cụ thể rõ ràng: một là, bổ sung, hoàn thiện quyền hạn, chức năng về vị trí, vai trò đứng đầu nhà nước của nguyên thủ quốc gia Việt Nam để đảm bảo vị trí tôn kính đại diện quốc gia, dân tộc; hai là, bổ sung, hoàn thiện thẩm quyền, trách nhiệm về lĩnh vực lập pháp; ba là, bổ sung, hoàn thiện thẩm quyền, trách nhiệm về lĩnh vực hành pháp; bốn là, bổ sung, hoàn thiện thẩm quyền, trách nhiệm về lĩnh vực tư pháp; năm là, về kiểm soát quyền lực; sáu là, bổ sung, hoàn thiện thẩm quyền, trách nhiệm về lĩnh vực đối ngoại; bảy là, bổ sung, hoàn thiện về thiết chế tổ chức bộ máy của Chủ tịch nước. (2) Tham chiếu theo Phương án 2. Hoàn thiện như Phương án 1 và tăng thêm quyền lực chính trị. Sát nhập, nhất thể hóa chức danh Tổng Bí thư và Chủ tịch nước là một. (3) Tham chiếu và giải pháp theo Phương án 3, có thể phát triển theo hai hướng: Hướng thứ nhất, Phương án 3A: Nguyên thủ quốc gia nằm trong nhánh hành pháp nhưng không nhất thể hóa chức danh Tổng Bí thư và Chủ tịch nước; hướng thứ hai, Phương án 3B: Nguyên thủ quốc gia nằm trong nhánh hành pháp đồng thời giữ chức Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam. Mô hình này gần như quay trở lại với mô hình Nguyên thủ quốc gia trong Hiến pháp 1946.
