THÔNG TIN TÓM TẮT VỀ NHỮNG KẾT LUẬN MỚI CỦA LUẬN ÁN TIẾN SĨ
Tên đề tài: NGHIÊN CỨU KHAI THÁC, XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG KÊNH HÌNH TRONG DẠY HỌC MỘT SỐ KIẾN THỨC VẬT LÝ 11 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
Mã số: 62 14 01 11
Nghiên cứu sinh: Lê Thị Cẩm Tú
Người hướng dẫn:
1. PGS.TS. Lê Văn Giáo
2. PGS.TS. Lê Phước Lượng
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Sư phạm – Đại học Huế
NHỮNG KẾT LUẬN MỚI CỦA LUẬN ÁN
* Về mặt lý luận
1. Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận về kênh hình trong dạy học nói chung và kênh hình trong dạy học vật lý (VL) ở trường trung học phổ thông (THPT) nói riêng, từ đó đưa ra khái niệm mới về kênh hình trong dạy học VL. Trong dạy học VL kênh hình có thể được hiểu là một trong những phương tiện dạy học mang thông tin cần chuyển tải cho HS dưới dạng hình ảnh theo những cách thức phù hợp với mục tiêu của quá trình dạy học và tác động đến giác quan của HS.
2. Từ khái niệm kênh hình đưa ra, có thể chia kênh hình thành 2 loại chính: với tư cách là phương tiện dạy học truyền thống thì gọi là kênh hình tĩnh, bao gồm hình vẽ, tranh ảnh, biểu bảng, sơ đồ, đồ thị; với tư cách là phương tiện dạy học hiện đại thì gọi là kênh hình động, bao gồm video clip, các đoạn phim thí nghiệm mô phỏng bằng máy tính (được sử dụng với chức năng minh họa, hỗ trợ trình chiếu).
3.Việc đề xuất 3 mức độ khai thác, xây dựng kênh hình trong dạy học VL kết hợp với việc đề xuất quy trình khai thác xây dựng kênh hình để sử dụng trong dạy học VL ở trường THPT đã tạo điều kiện để GV có thể khai thác, xây dựng kênh hình phục vụ cho các mục đích dạy học khác nhau của bản thân.
4. Việc xây dựng quy trình sử dụng kênh hình trong tổ chức dạy học VL ở trường THTP, đồng thời vận dụng quy trình này trong tổ chức dạy học một số kiến thức VL sẽ giúp HS tiếp thu bài dễ dàng hơn, ghi nhớ kiến thức bền vững, bước đầu góp phần phát triển tính tích cực nhận thức của HS, qua đó nâng cao hiệu quả dạy học môn VL ở trường phổ thông.
5. Dựa trên cơ sở kho tư liệu đã xây dựng, từ đó chúng tôi đề xuất quy trình thiết kế tiến trình dạy học với việc sử dụng kênh hình.
* Về thực tiễn
1. Trên cơ sở phân tích đặc điểm nội dung chương trình VL lớp 11, cụ thể trong 2 chương “Từ trường”, “Cảm ứng điện từ”; dựa vào việc nghiên cứu hệ thống kênh hình SGK sẵn có trong 2 chương này và tìm ra những hạn chế nếu có, chúng tôi đã khai thác và xây dựng được kho tư liệu kênh hình bao gồm 205 hình tĩnh, 129 hình động, đồng thời số hóa kho tư liệu nhằm hỗ trợ GV trong quá trình tìm kiếm kênh hình để sử dụng kênh hình trong dạy học. Có thể nói rằng, kho tư liệu này sẽ giúp GV tiết kiệm được nhiều thời gian trong việc tìm kiếm kênh hình để sử dụng trong dạy học cũng như là nguồn tư liệu phong phú giúp GV tổ chức dạyhọc một cách hiệu quả và bài dạy trở nên sinh động hơn.
2. Dựa trên quy trình thiết kế tiến trình dạy học với việc sử dụng kênh hình, chúng tôi đã thiết kế tiến trình dạy học cho 5 bài thuộc các chương “Từ trường”, “Cảm ứng điện từ”. Các tiến trình dạy học này nhằm phát huy được tính tích cực sáng tạo, tự lập cho HS, giúp HS thu nhận kiến thức dễ dàng hơn, ghi nhớ kiến thức bền vững hơn và rèn luyện được các thao tác tư duy cho HS – yếu tố cơ bản để HS phát triển tư duy VL.
3. Kết quả thực nghiệm sư phạm đã cho thấy tính khả thi và hiệu quả của việc sử dụng kênh hình trong dạy học VL ở trường THPT. Từ đó khẳng định, với việc sử dụng kênh hình trong dạy học VL bước đầu sẽ góp phần phát triển tính tích cực nhận thức của HS, qua đó sẽ nâng cao hiệu quả dạy học môn VL ở trường phổ thông.
