NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
Tên luận án: “Nghiên cứu thành phần hoá học và hoạt tính sinh học của rễ củ cây Mạch môn (Ophiopogon japonicus (L.f.) Ker-Gawl.)”
Mã số: 62.44.01.14
Chuyên ngành: Hóa hữu cơ
Họ và tên NCS: Nguyễn Đình Chung
Khóa đào tạo: 2013-2016
Chức danh, học vị, họ và tên người hướng dẫn: PGS.TS. Nguyễn Tiến Đạt; TS. Nguyễn Văn Thanh
Tên cơ sở đào tạo: Học viện Khoa học và Công nghệ – Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam
Nội dung những đóng góp mới của luận án
1. Từ rễ củ cây Mạch môn (O. japonicus), 15 hợp chất đã được phân lập bao gồm:
09 hợp chất mới là (2R)-(4-methoxybenzyl)-5,7-dimethyl-6-hydroxyl-2,3-dihydrobenzofuran (OJ-1), 2-(2-hydroxyl-4-methoxy-benzyl)-5-methyl-6-me thoxyl-2,3-dihydrobenzofuran (OJ-2), 2-(4-hydroxy-benzyl)-5,6-dihydroxyl benzofuran (OJ-3), homoisopogon A (OJ-6), homoisopogon B (OJ-7), homoisopogon C (OJ-8), homoisopogon D (OJ-9), 8-C-methyl-3′,5,5′,7-tetrahydroxy-3,4′-dimethoxyflavone (OJ-10), (25R)-ruscogenin 1-0-(4-O-sulfo)-β-D-fucopyranoside (OJ-15)].
02 hợp chất lần đầu tiên được phân lập từ thiên nhiên là 2-(4-methoxy-benzyl)-6,7-dimethoxyl-2,3-dihydrobenzofuran (OJ-4) và 2-(4-methoxy-benzyl)-6,7-methylenedi oxy-2,3-dihydrobenzofuran (OJ-5) và 04 hợp chất đã biết trước đó.
2. Đã khảo sát hoạt tính gây độc tế bào in vitro của các hợp chất phân lập được trên 4 dòng tế bào là tế bào ung thư phổi kháng thuốc (A549), bào ung thư phổi (LU-1), ung thư biểu mô (KB) và ung thư sắc tố (SK-Mel-2).
– Kết quả cho thấy hợp chất homoisopogon A (OJ-6) có hoạt tính rất mạnh trên tất cả các dòng tế bào LU-1, KB và SK-Mel-2 với giá trị IC50 từ 0,51 đến 0,66 µM so sánh với chất đối chứng ellipticine. Hợp chất này thể hiện tác dụng diệt tế bào ung thư A549 theo cơ chế gây chết có lập trình ở nồng độ thử nghiệm 25 và 50 µM. Hợp chất OJ-1 có tác dụng mạnh với giá trị IC50 từ 8,86 đến 14,0 µM.
3. Đánh giá hoạt tính kháng viêm dựa trên ảnh hưởng ức chế sự sản sinh NO của 15 hợp chất tế bào đại thực bào RAW264.7. Trong số các hợp chất phân lập được, các hợp chất là dẫn xuất của benzofuran thể hiện hoạt tính tốt nhất.
Hợp chất OJ-1 ức chế mạnh nhất sự sản sinh NO với giá trị IC50 = 11,4 μΜ, trong khi hợp chất OJ-2 thể hiện hoạt tính ức chế trung bình với giá trị IC50 = 29,1 μΜ. Hai hợp chất homoisoflavonoid là homoisopogon A (OJ-6) và homoisopogon B (OJ-7) cũng thể hiện tác dụng ức chế sản sinh NO với giá trị IC50 là 22,5 và 19,3 µM.
