THÔNG TIN TÓM TẮT VỀ NHỮNG KẾT LUẬN MỚI CỦA LUẬN ÁN TIẾN SĨ
Tên luận án: Nghiên cứu ứng dụng kỹ thuật dung hợp tế bào trần để chọn tạo giống khoai tây kháng virus PVY ở Việt Nam
Ngành: Công nghệ Sinh học Mã số: 9420201
Nghiên cứu sinh: Đinh Thị Thu Lê
Người hướng dẫn khoa học:
1. GS.TS. Hoàng Đình Hòa
2. GS. TS. Nguyễn Quang Thạch
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Bách khoa Hà Nội
TÓM TẮT KẾT LUẬN MỚI CỦA LUẬN ÁN
1. Đã xây dựng thành công quy trình tách, dung hợp và nuôi cấy tế bào trần của các dòng khoai tây nhị bội (A16, A15, A56, B186, B208); các dòng khoai tây dại (Starnii, S.pinatisectum, S.bulbocastanum); các giống khoai tây trồng tử bội S. tuberosum (Rasant, Delikat, Atlantic). Tùy theo giống, có thể thay đổi thành phần dung dịch hỗn hợp enzyme macerozyme/cellulase theo tỉ lệ 0,2 – 0,8%; 0,2 – 0,6% là thích hợp để tách tế bào trần; thời gian ú enzyme 15 ± 1 giờ là tốt nhất với tất cả các dòng nghiên cứu; tuổi cây in vitro từ 3 – 4 tuần tuổi. Dung hợp bằng phương pháp xung điện ở tần số 800 kHz, 2 lần xung và mật độ tế bào thích hợp để tiến hành dung hợp là từ 3 x 105 tế bào/ml đến 4x 105 tế bào/ml; môi trường thích hợp để nuôi cấy, tái sinh tế bào trần sau dung hợp là môi trường VKM II lỏng, môi trường tái sinh là RJM.
2. Đã dung hợp 3 tổ hợp của các dòng khoai tây trồng nhị bội (diploid) và tái sinh cây thành công. Bằng phương pháp xác định độ bội nhờ thiết bị Flow cytometry và xác định con lai dị nhân (heterozygote) qua phân tích chỉ thị SSR có sử dụng thiết bị Beckman Genome lab coulters đã xác định được 36 con lai soma tứ bội (tetraploid) dị nhân. Các con lai đã được đánh giá ở điều kiện chậu vại kết quả chọn được 4 con lai vừa có khả năng kháng virus PVY, vừa có phẩm chất chế biến chip tốt là 47/7; 47/26; 81-2; 131/11. Kết quả đã khẳng định các bước của quá trình dung hợp và chọn lọc con lai soma.
3. Đã tiến hành dung hợp, tái sinh và chọn lọc con lai soma của các tổ hợp giữa khoai tây dại nhị bội (diploid) S. tarnii, S. Pinnatisectum, S. bulbocastanum mang gen siêu kháng PVY Rysto với khoai tây trồng tứ bội có đặc tính nông sinh học quý nhưng mẫn cảm với PVY (Atlantic, Delikat, Rasant), chọn tạo dược 13 con lai soma lục bội (hexaploid). Kết quả lai lại của con lai soma 6x với khoai tây trồng thu được 26 dòng lai sạch bệnh virus. Qua 2 vụ trồng, đã chọn được 02 dòng BC, có khả năng kháng virus PVY, mang các đặc tính nông sinh học quý là BC: 1300.3 và BC: 1305.6. Đây sẽ là vật liệu khởi đầu có giá trị cho chương trình chọn tạo giống khoai tây kháng virus PVY ở Việt Nam.
4. Bằng việc đánh giá khả năng chuyển đặc tính kháng virus qua lai soma và lai lại hữu tỉnh (Backcross) cho thấy, gen siêu kháng PVY Ryxto có mặt trong các dòng khoai tây dại đều được chuyển vào con lai soma qua dung hợp tế bào trần, cũng như hiện diện trong con lai BC, khi được chọn lọc.
