NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
Đề tài luận án: Các nhân tố ảnh hưởng đến quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế trên địa bàn các tỉnh khu vực duyên hải Trung Bộ
Chuyên ngành: Kinh tế học Mã số: 9310101_KTH
Nghiên cứu sinh: Phạm Việt Bình Mã NCS: NCS36.001KTH
Người hướng dẫn: PGS.TS. Đặng Hoàng Linh, GS.TS. Nguyễn Kế Tuấn
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Kinh tế Quốc dân
Những đóng góp mới về mặt học thuật, lý luận
(1) Luận án đã tập trung nghiên cứu các vấn đề: (i) các nhân tố ảnh hưởng đến chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế (ii) các vấn đề liên quan đến chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế địa phương và trong một vùng. Đặc biệt là hai nhân tố mới, thể chế và liên kết vùng – được chú trọng trong thời gian gần đây bởi sự phát triển của lý thuyết về kinh tế học thể chế và khoa học nghiên cứu kinh tế vùng như Iqbal và Rasli (2014) đã đề cập đến ảnh hưởng của thể chế trong chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế tại Malaysia; Nguyễn Kế Tuấn (2016) đã đánh giá vai trò của Nhà nước trong quá trình tái cơ cấu nền kinh tế Việt Nam; Giyarsih (2014) đã đánh giá hiệu quả về liên kết các địa phương tại Indonesia góp phần vào quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành tại chính địa phương đó; và Trần Thị Thu Hương (2017) đã đánh giá các nhân tố liên kết địa phương trong khu vực đồng bằng sông Cửu Long.
(2) Luận án sử dụng chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) và tốc độ tăng trưởng bình quân của các vùng liên kết làm chỉ báo để đánh giá ảnh hưởng của hai nhân tố mới này – chỉ số PCI đã được thừa nhận là một chỉ số đáng tin cậy, nhưng chưa được sử dụng trong các nghiên cứu về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế tại địa phương của Việt Nam đến thời điểm này và tốc độ tăng trưởng bình quân vùng là phương pháp phù hợp để đánh giá trong việc xem xét ảnh hưởng của các địa phương lên sự phát triển của các tỉnh/thành phố khác ngay trong liên kết.
Những phát hiện, đề xuất mới rút ra được từ kết quả nghiên cứu, khảo sát của luận án
(1) Kết quả nghiên cứu cho thấy ảnh hưởng hạn chế của đầu tư công đến chuyển dịch GDP giữa các ngành kinh tế trên địa bàn các tỉnh trong khu vực, mặt khác động lực từ đầu tư tư nhân và vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài có ảnh hưởng tích cực đến việc dịch chuyển của lao động sang ngành có năng suất cao hơn.
(2) Việc đầu tư vào khoa học công nghệ hay cải thiện năng suất lao động tác động hiệu quả đến quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế. Cụ thể, trình độ khoa học và công nghệ sẽ giúp địa phương thu hút được các nhà đầu tư có tiềm lực, bên cạnh lao động có năng suất cao sẽ giúp đáp ứng yêu cầu của quy mô sản xuất.
(3) Luận án đề cập đến ảnh hưởng của thể chế, chính sách, môi trường đầu tư đến quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế, cụ thể, nhìn chung các tỉnh trên địa bàn đã và đang tạo ra ảnh hưởng tích cực đến quá trình chuyển dịch phi nông nghiệp của mình. Kết quả từ mô hình ước lượng của nghiên cứu cho thấy rằng: thể chế đã đóng góp tích cực vào quá trình chuyển dịch ngành kinh tế, kể cả đóng góp GDP và lao động trong giai đoạn được nghiên cứu từ năm 2007-2017.
(4) Liên kết vùng trên địa bàn còn tồn tại những khác biệt về chất, các địa phương ở khu vực liên kết các tỉnh ở Bắc Trung Bộ chưa tạo được ảnh hưởng rõ rệt như hai liên kết còn lại mà nổi bật là liên kết của các tỉnh khu vực Trung Trung Bộ từ Thừa Thiên Huế đến Quảng Ngãi.
