TRÍCH YẾU LUẬN ÁN
Tên đề tài luận án: “Phát triển nguồn nhân lực tại các khu công nghiệp tỉnh Bắc Giang”
Họ tên nghiên cứu sinh: Phạm Thị Thanh Hằng
Ngày sinh: 13/02/1988 Nơi sinh: Bắc Giang
Ngành: Quản trị kinh doanh Mã ngành: 9.34.01.01
Người hướng dẫn khoa học 1: GS.TS. Nguyễn Quang Thuấn
Người hướng dẫn khoa học 2: PGS.TS. Nguyễn Huy Hoàng
Nơi công tác: Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam
Nơi công tác: Viện nghiên cứu Đông Nam Á
NỘI DUNG BÁN TRÍCH YẾU
1. Mục đích và đồi tượng nghiên cứu của luận án
1.1. Mục đích nghiên cứu
Nhận diện những hạn chế về phát triển nguồn nhân lực chuyên môn kỹ thuật (NNLCMKT) tại các khu công nghiệp (KCN) và nguyên nhân của nó, từ đó đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm phát triển hơn nữa nguồn nhân lực chuyên môn kỹ thuật tại các khu công nghiệp tỉnh Bắc Giang nhằm đáp ứng nhu cầu sản xuất kinh doanh (SXKD) của các doanh nghiệp khu công nghiệp (DNKCN) trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 (CMCN 4.0).
1.2. Đôi tượng nghiên cứu
Đôi tượng nghiên cứu chính của luận án là phát triển nguồn nhân lực tại các khu công nghiệp tỉnh Bắc Giang, trong đó, luận án tập trung nghiên cứu phát triển nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn kỹ thuật và tay nghề được gọi chung là nguồn nhân lực chuyên môn kỹ thuật (NNLCMKT).
2. Phương pháp nghiên cứu của luận án
– Phương pháp thống kê mô tả: Luận án hồi cứu các tài liệu thứ cấp từ các công trình khoa học đã được công nhận và công bố ở trong và ngoài nước như: Luận án tiến sĩ, luận văn thạc sĩ, các ấn phẩm sách báo, tạp chí, các số liệu thống kê của các cơ quan nghiên cứu. Đặc biệt là các dữ liệu thống kê về số lượng, quy mô, chất lượng nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn kỹ thuật được tác giả hồi cứu từ cơ sở dữ liệu của Ban Quản lý khu công nghiệp tỉnh Bắc Giang, Sở Lao động, Thương binh và xã hội tỉnh Bắc Giang. Nguồn thông tin sơ cấp được thu thập thông qua phỏng vấn sâu cán bộ lãnh đạo, 2
cán bộ quản lý tại các doanh nghiệp khu công nghiệp và điều tra xã hội học bằng bảng hỏi dành cho đôi tượng nguồn nhân lực chuyên môn kỹ thuật tại các doanh nghiệp khu công nghiệp tỉnh Bắc Giang. Sau khi thu thập thông tin sơ cấp qua bảng hỏi điều tra xã hội học, nghiên cứu sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng chạy dữ liệu trên phần mềm hỗ trợ SPSS dựa trên giá trị trung bình MEAN để đánh giá năng lực nguồn nhân lực chuyên môn kỹ thuật tại các doanh nghiệp khu công nghiệp tỉnh Bắc Giang và các hoạt động phát triển nguồn nhân lực chuyên môn kỹ thuật do các DNKCN thực hiện.
Phương pháp tổng hợp, phân tích, so sánh: Các phương pháp này chủ yếu được sử dụng trong phần nghiên cứu tổng quan các tài liệu liên quan đến đề tài và phân tích thực trạng phát triển nguồn nhân lực chuyên môn kỹ thuật tại các khu công nghiệp tỉnh Bắc Giang, nhằm đạt được mục đích tìm ra hạn chế và những nguyên nhân của hạn chế về phát triển nguồn nhân lực chuyên môn kỹ thuật tại các khu công nghiệp tỉnh Bắc Giang trong giai đoạn vừa qua.
– Phương pháp phỏng vấn sâu chuyên gia: Được tác giả sử dụng nhằm làm sáng tỏ hơn các nội dung nghiên cứu, đặc biệt là ý kiến của các chuyên gia giúp tác giả trong việc thiết kế bảng hỏi phát triển nguồn nhân lực chuyên môn kỹ thuật tại các khu công nghiệp tỉnh Bắc Giang và đề xuất giải pháp nhằm phát triển hơn nữa nguồn nhân lực chuyên môn kỹ thuật trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Các chuyên gia tham vấn ý kiến bao gồm các cán bộ lãnh đạo và cán bộ quản lý tại các doanh nghiệp khu công nghiệp tỉnh Bắc Giang với tổng số 30 người. Họ là những người am hiểu về hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, là những người đề ra chính sách, tổ chức hoạt động phát triển nguồn nhân lực và hiểu biết sâu về quản trị nhân lực trong tổ chức. Phương pháp phỏng vấn sâu chuyên gia nhằm thu thập các thông tin về các hoạt động phát triển nguồn nhân lực tại các khu công nghiệp tỉnh Bắc Giang, các tiêu chí đánh giá năng lực nguồn nhân lực chuyên môn kỹ thuật tại các doanh nghiệp khu công nghiệp.
– Phương pháp nghiên cứu định tính: Phương pháp nghiên cứu định tính được sử dụng trong giai đoạn nghiên cứu khám phá. Nghiên cứu các tài liệu thứ cấp kết hợp phỏng vấn chuyên gia là các cán bộ lãnh đạo, cán bộ quản lý của các doanh nghiệp khu công nghiệp tỉnh Bắc Giang nhằm làm rõ: Thứ nhất, nội dung các biện pháp phát triển nguồn nhân lực chuyên môn kỹ thuật tại các khu công nghiệp bao gồm 5 hoạt động: (1) Đánh giá hiện trạng nguồn nhân lực chuyên môn kỹ thuật; (2) Đào tạo nguồn nhân lực chuyên môn kỹ thuật; (3) Bố trí sử dụng nguồn nhân lực chuyên môn kỹ thuật; (4) Đãi ngộ nguồn nhân lực chuyên môn kỹ thuật; (5) Phát triển văn hóa doanh nghiệp; Thứ hai, là các tiêu chí đánh giá năng lực nguồn nhân lực chuyên môn kỹ thuật bao gồm: Kiến thức, kỹ năng và thái độ làm việc. Phương pháp này được thực hiện thông qua 3 phỏng vấn sâu theo nội dung câu hỏi và vẫn đề được chuẩn bị trước.
– Phương pháp xử lý thông tin: Thông tin thứ cấp sau khi được thu thập được tổng hợp, chắt lọc để mô tả, phân tích, đánh giá, bình luận và so sánh nhằm giải quyết các nhiệm vụ nghiên cứu trong nghiên cứu luận án; Thông tin sơ cấp thu thập qua bảng hỏi được nhập, xử lý, phân tích bằng phần mềm chuyên dụng trong xử lý số liệu điều tra SPSS; Các thông tin phỏng vấn sâu được tổng hợp, phân tích theo các vấn đề nghiên cứu. 3. Các kết quả chính của luận án
3.1. Ý nghĩa khoa học
Đề tài nghiên cứu là quá trình trình vận dụng các phương pháp nghiên cứu vào nhận diện một vấn đề cấp thiết đang được quan tâm của các đối tượng nghiên cứu trong sự phát triển kinh doanh của tổ chức, ngành và quốc gia nói chung. Đặc biệt, với mỗi tố chức phát triển nguồn nhân lực nhằm nâng cao hơn nữa năng lực nguồn nhân lực hiện tại là một trong những hoạt động cấp thiết để phát triển “nguyên khí” của tổ chức hướng đến phát triển bền vững trong môi trường cạnh tranh. Thông qua nghiên cứu, đánh giá và phân tích đề tài, tác giả mong muốn đóng góp thêm một phần làm phong phú thêm cơ sở lý luận và thực tiễn cho sự tiếp cận và phân tích các công trình khoa học về phát triển nguồn nhân lực, phát triển nguồn nhân lực chuyên môn kỹ thuật sau này của tác giả. Hơn nữa, đề tài của tác giả có thể cung cấp thêm thông tin cho những nhà khoa học, nghiên cứu sinh khác có quan tâm để chủ đề này.
3.2. Ý nghĩa thực tiễn
Trong bối cảnh Việt Nam đang đấy nhanh tiến tình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước thì vai trò phát triển các khu công nghiệp ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc thực thi chiến lược phát triển này. Để phát triển các khu công nghiệp trở thành hạt nhân trong tiến trình thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước thì ngoài các yếu tố về chính sách, nguồn vốn đầu tư, công nghệ,… thì vai trò của nguồn nhân lực, đặc biệt là nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn kỹ thuật tham gia vào quá trính sản xuất của các doanh nghiệp khu công nghiệp có ý nghĩa quan trọng trong phát triển và cạnh tranh của doanh nghiệp, bởi nguồn nhân lực là chủ thế của mọi hoạt động, quyết định tới sự thành công bền vững của doanh nghiệp. Hiện nay, trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ, các doanh nghiệp khu công nghiệp Việt Nam nói chung và các doanh nghiệp khu công nghiệp tỉnh Bắc Giang nói riêng đang phải đối mặt với những hạn chế về năng lực nguồn nhân lực. Do vậy, việc đảm bảo nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao, được đào tạo, thành thạo kỹ năng và có tác phong lao động công nghiệp đóng vai trò quan trọng đồi với sự phát triển bền vững của các doanh nghiệp khu công nghiệp tỉnh Bắc Giang. Trong nghiên cứu này, tác giả làm sáng rõ thêm hiện trạng năng lực nguồn nhân lực chuyên môn kỹ thuật và phát triển nguồn nhân lực chuyên môn kỹ thuật tại các doanh nghiệp khu công nghiệp tỉnh Bắc Giang. Từ đó, đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm phát triển hơn nữa nguồn nhân lực chuyên môn kỹ thuật tại các doanh nghiệp khu công nghiệp tỉnh Bắc Giang trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 hiện nay.
4. Đóng góp mới về khoa học của luận án
Về lý luận:
Luận án đã tổng hợp những vấn đề lý luận liên quan đến phát triển NNL, phát triển NNLCMKT nói chung và trong các DNKCN nói riêng. Luận án đưa ra quan điểm riêng về các biện pháp chủ yếu phát triển NNLCMKT trong các DN: Phát triển NNLCMKT không chỉ tập trung vào công tác đào tạo, bố trí sử dụng hiệu quả mà còn các hoạt động quan trọng khác bao gồm: Đánh giá NNLCMKT, đãi ngộ NNLCMKT và phát triển văn hóa doanh nghiệp. Một trong những đóng góp mới về lý luận của luận án là xem xét công tác phát triển NNLCMKT tại các doanh nghiệp KCN dưới tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, đòi hỏi các doanh nghiệp KCN cần phát triển hơn nữa năng lực NNLCMKT đáp ứng được yêu cầu mới trong sản xuất kinh doanh và hướng đến phát triển bền vững.
Về thực tiễn:
Luận án đã tìm hiểu được kinh nghiệm phát triển NNL của một số quốc gia như: Singapore, Trung Quốc và Nhật Bản và rút ra một số bài học có giá trị áp dụng cho các doanh nghiệp KCN tỉnh Bắc Giang về phát triển nguồn nhân lực chuyên môn kỹ thuật.
– Phát triển NNLCMKT đặt trong bối cảnh cuộc CMCN 4.0 là nội dung nghiên cứu mới đồi với các doanh nghiệp KCN tỉnh Bắc Giang. Kết quả nghiên cứu đã làm rõ hiện trạng năng lực NNLCMKT về kiến thức, kỹ năng và thái độ lao động và những hạn chế về phát triển NNLCMKT tại các DNKCN tỉnh Bắc Giang. Từ đó, luận án chỉ ra các nguyên nhân của hạn chế làm cơ sở đề xuất một số giải pháp và kiến nghị chủ yếu phát triển hơn nữa NNLCMKT cho các doanh nghiệp KCN tỉnh Bắc Giang đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030.
