BẢN TRÍCH YẾU LUẬN ÁN TIẾN SỸ KỸ THUẬT
Tên tác giả: Nguyễn Đức Phong
Người hướng dẫn:
GS.TS Tăng Đức Thắng – Viện Khoa học Thủy lợi Miền Nam.
GS.TS Nguyễn Vũ Việt – Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam.
Tên Luận án: Nghiên cứu tác động của các loại nguồn xả thải đến chất lượng nước vùng Bán đảo Cà Mau
Ngành: Môi trường đất và nước
Mã số: 9 44 03 03
Đơn vị đào tạo: Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam
NỘI DUNG BẢN TRÍCH YẾU
I. Mục tiêu, đối tượng và nội dung nghiên cứu của luận án
1.1. Mục tiêu nghiên cứu
– Đánh giá được các nguồn nước thải chính (công nghiệp, nông nghiệp và sinh hoạt) xả vào hệ thống sông, kênh vùng Bán đảo Cà Mau;
– Xây dựng được cơ sở khoa học đánh giá lan truyền các nguồn thải chính gây ô nhiễm môi trường nước vùng Bán đảo Cà Mau;
– Xác định được sự lan truyền và phạm vi tác động của các nguồn nước thải trong vùng nghiên cứu.
1.2. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là nguồn nước mặt và nguồn nước thải vùng Bán đảo Cà Mau.
1.3. Nội dung nghiên cứu
– Nghiên cứu tổng quan về các loại nguồn xả thải và chất lượng nước mặt trên thế giới và vùng nghiên cứu.
– Nghiên cứu, đánh giá tác động của các loại nguồn xả thải đến chất lượng nước mặt vùng BĐCM.
– Định hướng các biện pháp kiểm soát nguồn nước thải.
II. Phương pháp nghiên cứu đã sử dụng
– Phương pháp thực nghiệm: điều tra, khảo sát thu thập số liệu, phương pháp đo đạc hiện trường.
– Phương pháp phi thực nghiệm: phương pháp kế thừa, phân tích tổng hợp, mô hình toán, GIS, BMA và phương pháp học máy.
III. Các kết quả nghiên cứu chính
3.1. Ý nghĩa khoa học của luận án
Kết quả nghiên cứu của luận án sẽ cung cấp cơ sở khoa học và công cụ để phân tích, đánh giá sự lan truyền của từng loại nguồn, nhóm nguồn gây ô nhiễm nước mặt trên các sông, kênh. Từ đó đánh giá được ảnh hưởng của từng loại nguồn xả thải đến chất lượng nước mặt trên các sông, kênh.
3.2. Đóng góp mới của luận án
(1) Xây dựng được cơ sở khoa học nhằm nghiên cứu, đánh giá lan truyền các nguồn xả thải và thành phần gây ô nhiễm chính có trong nước thải sinh hoạt, công nghiệp, nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản;
(2) Làm rõ được cơ chế trao đổi nước trên cơ sở kết quả tính toán thành phần nguồn nước từ biên (Sông Hậu, biên Biển) và nội bán đảo (các nguồn nước thải) nhằm xác định xu thế, phạm vi lan truyền, gây ảnh hưởng, ô nhiễm của các nguồn nước trong vùng Bán đảo Cà Mau;
(3) Xác định được các vùng ô nhiễm và khả năng phục hồi, tự làm sạch dựa vào đặc tính thủy lực (dòng chảy, hướng nhận nước, hướng tiêu thoát…) và chất lượng nước từ đó xác định được các vấn đề chính đối với môi trường nước mặt và định hướng giải pháp cải thiện môi trường vùng Bán đảo Cà Mau.
IV. Kết luận và hướng nghiên cứu tiếp theo
4.1. Những kết quả chính
– Về nghiên cứu nguồn xả thải và tải lượng nước thải ảnh hưởng đến chất lượng nước mặt vùng BĐCM: Các nguồn thải trên đã làm nước mặt trong vùng BĐCM bị ô nhiễm hữu cơ và vi sinh với các thông số vượt TCCP là DO, BOD5, NH4+ và tổng Coliform (vượt TCCP từ 1,1 – 3,7 lần).
– Dự báo WQI bằng mô hình học máy: các mô hình học máy được áp dụng trong nghiên cứu này đều có thể dự đoán tốt WQI cho khu vực nghiên cứu và có thể ứng dụng các mô hình học máy trong tính toán WQI cho các vùng khác có điều kiện tương tự.
– Kết quả nghiên cứu lan truyền các nguồn nước vùng BĐCM cho thấy, các nguồn từ biên vùng BĐCM từ 80% – 90% (là các nguồn chi phối chế độ thủy lực và các nguồn ô nhiễm). Các nguồn nội bán đảo bao gồm các nguồn thải sinh hoạt, công nghiệp, nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản là các nguồn chính gây ô nhiễm. Nhất là các nguồn thải không thường xuyên (phát sinh trong thời gian nào đó) như nước thải thủy sản, sự cố môi trường… cũng đã gây ô nhiễm môi trường cho bán đảo.
– Nghiên cứu đã đánh giá được tác động của nguồn xả thải đến chất lượng nước, trong đó nguồn nước thải sinh hoạt là nguồn ảnh hưởng chính đến chất lượng nước vùng Bán đảo Cà Mau. Các nguồn thải còn lại (trồng trọt, NTTS…) là nguồn thải phân tán, khó kiểm soát cũng đã ảnh hưởng đến chất lượng nước của vùng nghiên cứu.
4.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo
Nghiên cứu sâu hơn về khả năng tự làm sạch của nguồn nước, tác động của các nguồn thải phân tán, môi trường nước xuyên biên giới. Một số vị trí xả thải điển hình cần nghiên cứu đánh giá chi tiết hơn (mô phỏng chất lượng nước bằng mô hình 3D).
