TRANG THÔNG TIN VỀ NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI VỀ MẶT HỌC THUẬT, LÝ LUẬN CỦA LUẬN ÁN TIẾN SĨ
1. Tên luận án:
Đánh giá hoạt tính đối kháng của một số cây thực vật bậc cao đối với cỏ dại
2. Thông tin về nghiên cứu sinh:
Họ và tên nghiên cứu sinh: PHAN TRUNG THÁNG
Năm nhập học: 2016
Năm tốt nghiệp: 2023
Chuyên ngành: Bảo vệ thực vật
Mã số: 9.62.01.12
Chức danh khoa học, học vị và tên người hướng dẫn: PGS. TS Trần Đăng Khánh – Viện Di truyền Nông nghiệp – Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam; PGS. TS. Nguyễn Văn Viên -Khoa Nông học – Học viện Nông nghiệp Việt Nam.
Cơ sở đào tạo: Học viện Nông nghiệp Việt Nam
3. Giới thiệu về luận án
Phòng chống cỏ dại bằng phương pháp sinh học vẫn là lĩnh vực mới và chưa được tập trung nghiên cứu nhiều ở Việt nam. Nội dung chính của luận án bao gồm: 1) Thu thập và đánh giá hoạt tính đối kháng thực vật của cây lạc dại (Arachis pintoí), cây liêm hồ đằng (Cissus sicyoides), cây tơ hồng xanh (Cassytha filiformis), cây gai (Boehmeria nivea), cây cỏ may (Chrysopogon aciculatus) trong điều kiện phòng thí nghiệm, nhà lưới và trên đồng ruộng; 2) Đánh giá tính đối kháng thực vật của các loại vật liệu từ dịch chiết xuất; 3) Xác định và so sánh tương quan giữa hàm lượng phenolic tổng số, hàm lượng flavonoid tổng số với tính đối kháng thực vật; 4) Phân tích và xác định các hoạt chất đối kháng thực vật bằng phương pháp sắc ký khí ghép khối phổ GC-MS.
4. Đóng góp mới về mặt học thuật, lý luận của luận án:
– Đề tài nghiên cứu đánh giá và xác định về tính đối kháng thực vật của một số thực vật bậc cao lần đầu tiên tại Việt Nam như cây lạc dại (A. pintoi), liêm hồ đằng (C. sicyoides), tơ hồng xanh (C. filiformis), lá gai (B. nivea), có may (C. aciculatus). Các loài thực vật thu thập lần đầu tiên được đánh giá tính đối kháng thực vật trong đủ cả ba điều kiện là trong phòng thínghiệm, nhà lưới và ngoài đồng ruộng. Ba loại cây thử nghiệm (có tổng số điểm phân hạng cao nhất) được lựa chọn để sử dụng là nguồn vật liệu để thực hiện các thí nghiệm dịch chiết, xác định hoạt chất đối kháng thực vật gồm cây lạc dại, thân gai và lá gai.
Luận án này đã xác định được hàm lượng gây ức chế 50% (IC50) của dịch chiết bằng ethyl acetate của cây gai và dịch chiết bằng methanol, hexan, ethyl acetate của cây lạc dại đối với sự nảy mầm và sinh trưởng của thực vật chỉ thị (cỏ lồng vực nước (E. crus-gallí) và xà lách (Lactuca sativa). Trên chỉ thị có lồng vực nước (E. crus-galli), cao chiết ethyl acetate từ lá gai có giá trị ức chế mạnh nhất, với giá trị IC50 đối với chỉ tiêu chiều dài rễ và thân lần lượt là 3,96 và 9,3 mg/ml.
– Luận án này đã phát hiện các hợp chất thứ cấp liên quan tới tính đối kháng thực vật bao gồm: 04 hợp chất từ cao chiết methanol của cây lạc dại thuộc các nhóm fatty acids, fatty acid methyl esters, pyrroles; 09 hợp chất từ cao chiết hexan của cây lạc dại thuộc các nhóm Fatty acids, fatty acid methyl esters, triterpenoids; 05 hợp chất từ cao chiết ethyl acetate của cây lạc dại thuộc các nhóm pyranones, benzofurans, dialkyl ethers, fatty acids, fatty acids esters; 04 hợp chất từ cao chiết ethyl acetate của thân gai thuộc các nhóm phenols, phenolic acids, fatty acids; 04 hợp chất từ cao chiết ethyl acetate của lá gai nhóm phenolic acids, coumarins và fatty acids.
