NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
Tên tác giả: Nguyễn Hải Nam
Tên đề tài: “Sử dụng phối hợp các loại bài tập theo định hướng phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo của học sinh trong dạy học “Động lực học” Vật lí 10 trung học phổ thông”
Chuyên ngành: Lí luận và phương pháp dạy học bộ môn Vật lí
Mã số: 9140111
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học sư phạm – Đại học Huế
1. Nội dung chương 1 đã tổng quan hai vấn đề chính: (1) Những nghiên cứu về năng lực, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo; (2) Bài tập vật lí và việc sử dụng bài tập trong dạy học nhằm phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo của học sinh. Trong đó, trên cơ sở phân tích đánh giá kết quả của 101 công trình khoa học trong và ngoài nước, luận án xác định các vấn đề đặt ra cần tiếp tục nghiên cứu như: Cấu trúc và cách đánh giá năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo; Quy trình xây dựng và sử dụng phối hợp các loại bài tập nhằm phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo của học sinh; Thiết kế các tiến trình dạy học nhằm nhằm phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo phù hợp với Chương trình Giáo dục phổ thông và điều kiện thực tiễn tại Việt Nam.
2. Nội dung chương 2 đã hệ thống hóa cơ sở lí luận và thực tiễn của dạy học vật lí phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo của học sinh thông qua việc xây dựng và sử dụng phối các loại bài tập theo hướng phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo. Trong đó đã làm rõ các vấn đề về: (1) Cấu trúc năng lực và cách đánh giá năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo; (2) Bài tập vật lí (tập trung vào 4 loại: bài tập định tính, bài tập định lượng, bài tập đồ thị, bài tập thínghiệm) và phân tích đối sánh những biểu hiện hành vi trong hoạt động giải bài tập với các biểu hiện hành vi của năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo; (3) Phân tích các yếu tố tác động đến quá trình dạy học vật lí theo hướng phát triển năng lực như tâm lí học, triết học, giáo dục học và chu trình sáng tạo khoa học của V.G. Razumôpxki. Luận án đã đề xuất các quy trình cụ thể bao gồm: (1) Quy trình xây dựng bài tập vật lí theo hướng phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo (gồm 6 bước); (2) Quy trình sử dụng phối hợp các loại bài tập vật lí nhằm phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo của học sinh (gồm 4 giai đoạn). (3) Tiến trình dạy học phát triển năng lực của học sinh dựa trên chu trình sáng tạo khoa học của V.G.Razumôpxki. (4) Phân tích rõ 3 biện pháp phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo trong dạy học vật lí cả về cơ sở xây dựng biện pháp và nội dung các biện pháp.
3. Nội dung chương 3 bao gồm việc xây dựng 80 bài tập vật lí theo hướng phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo, trong đó lựa chọn 40 bài tập điển hình có xây dựng định hướng giải và đối sánh những biểu hiện hành vi trong hoạt động giải bài tập với các biểu hiện hành vi của năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo để sử dụng trong dạy học. Thiết kế 6 tiến trình dạy học nhằm phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo của học sinh cho 6 bài học cụ thể thuộc nội dung “Động lực học” Vật lí 10 Trung học phổ thông. Mỗi bài học đều được xây dựng dựa trên các quy trình đã đề xuất và bài tập đã xây dựng, kèm theo phương án đánh giá năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo của học sinh thông qua các biểu hiện hành vi.
4. Nội dung chương 4 đã khẳng định tính đúng đắn của giả thuyết khoa học và tính khả thi của đề tài thông qua việc thu thập, xử lí thông tin và đánh giá kết quả của quá trình thực nghiệm sư phạm 2 vòng độc lập trên đối tượng 585 HS tại tỉnh Quảng Ngãi.
