TRANG THÔNG TIN LUẬN ÁN TIẾN SĨ CỦA NCS. LÊ TIẾN HÙNG
Tên luận án: “Nghiên cứu đặc điểm nông sinh học của một số dòng/giống bưởi và biện pháp kỹ thuật cho dòng bưởi có triển vọng tại Thái Nguyên”.
Chuyên ngành: Khoa học cây trồng Mã số: 62.62.01.10.
Họ và tên NCS: Lê Tiến Hùng
Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS.TS. Ngô Xuân Bình
2. GS.TS. Vũ Mạnh Hải
Đơn vị đào tạo: Trường Đại học Nông Lâm
Cơ sở đào tạo: Đại học Thái Nguyên
NHỮNG KẾT QUẢ MỚI CỦA LUẬN ÁN
– Đánh giá được đặc điểm nông sinh học của 21 dòng, giống bưởi có triển vọng (4 giống bưởi trong nươc, 10 dòng tam bội, 7 dòng nhị bội);
– Đánh giá được ảnh hưởng của biện pháp kỹ thuật lai hữu tính và xử lý chochicine đến khả năng hình thành thể đa bội ở một số dòng, giống bưởi có triển vọng;
– Đánh giá được ảnh hưởng của biện pháp kỹ thuật sử dụng gốc ghép đến sinh trưởng của một số dòng, giống bưởi có triển vọng;
– Đánh giá được ảnh hưởng của biện pháp kỹ thuật sử dụng chất điều hòa sinh trưởng GA3 đến năng suất, chất lượng quả ở một số dòng, giống bưởi có triển vọng;
– Đánh giá được ảnh hưởng của biện pháp kỹ thuật sử dụng phân bón lá đến năng suất, chất lượng quả ở một số dòng, giống bưởi có triển vọng.
Các giống bưởi trong nước đều có khả năng sinh trưởng, phát triển tốt tại điều kiện sinh thái tỉnh Thái Nguyên, trong một năm đều ra 4 đợt lộc, chủ yếu là lộc xuân chiếm tỷ lệ 67,5% đến 72,5% và ra khá tập trung. Tất cả các giống đã ra hoa, đậu quả, trong đó giống bưởi Đỏ và Da xanh có tỷ lệ đậu quả cao nhất (6,7 % – 9,23%), chất lượng quả đều đạt ở mức ngon và rất ngon. Đây là hai giống có nhiều triển vọng để phát triển ra xuất.
Các dòng bưởi tam bội có khả năng sinh trưởng, ra hoa, đậu quả khá tại Thái Nguyên. Trong đó lộc xuân chiếm tỷ lệ cao nhất, đạt giá trị từ 70,29% đến 83,38%. Các dòng đều ra hoa, đậu quả; Chất lượng quả ngon đến rất ngon. Các dòng tam bội thể hiện tiềm năng cho quả không hạt rất cao. Có hai dòng nổi trội nhất là XB-110 và XB-106.
Các dòng bưởi lai nhị bội đều ra 4 đợt lộc trong năm, trong đó đợt lộc xuân chiếm ưu thế đạt từ 73,54% đến 80,84%. Các dòng đều đã ra hoa và đậu quả, trong đó dòng TN2 và TN7 có tỷ lệ đậu quả cao nhất (5,0% – 6,7%); chất lượng quả rất ngon, ít hạt. Đây là hai dòng có nhiều triển vọng để phát triển thành giống tốt trong thời gian tới.
Việc sử dụng kỹ thuật lai hữu tính đã tạo ra các con lai rất phong phú, trong đó đáng chú ý là thể tứ bội đạt 3,5% (5 cây); Biện pháp kỹ thuật xử lý chochicine đã tạo ra tổng số là 31 cây tứ bội, dòng TN2 tạo được 18 cây chiếm tỷ lệ 58,06%, dòng TN7 tạo được 13 cây chiếm tỷ lệ 41,94% (với thời gian xử lý từ 6 – 24h, ở nồng độ 0,1- 0,05%). Cây tứ bội của cả hai dòng TN2 và TN7 đều có tốc độ sinh trưởng mạnh hơn so với cây nhị bội. Đây là nguồn vật liệu quý để phục vụ cho công tác cải thiện giống, tạo giống cam quýt tam bội không hạt, có chất lượng tốt.
Việc áp dụng bốn lần phun GA3 ở các giai đoạn trước khi hoa nở 10 ngày, khi hoa nở rộ, sau khi hoa nở 10 ngày và rụng quả sinh lý lần 1 ở nồng độ 50 ppm đối với dòng bưởi TN2 cho tỷ lệ đậu quả cao nhất (đạt 4,24%), cao hơn đối chứng (phun nước lã, đạt 1,23%) rất rõ rệt.
Việc phun phân bón lá (theo khuyến cáo của nhà sản xuất) có ảnh hưởng tới năng suất quả của dòng bưởi TN2, trong đó phun phân bón qua lá Yogen và phân bón Thanh Hà, KH trên nền là 50 kg phân hữu cơ + 500 g N + 375 g P2O5 + 500 g K2O làm tăng năng suất quả, với phân bón lá Yogen làm tăng năng suất quả là 21,4%; với phân bón Thanh Hà, KH làm tăng năng suất quả là 24,07%.
Các dòng bưởi ghép trên gốc bưởi tiếp hợp và sinh trưởng tốt hơn các dòng này ghép trên gốc chấp. Gốc ghép 3 tuổi có khả năng tiếp hợp và sinh trưởng cành ghép tốt hơn gốc ghép 1 tuổi. Dòng XB-106 là dòng cho kết quả ghép tốt nhất. Tổ hợp ghép tốt nhất là dòng XB -106 ghép trên gốc bưởi chua 3 tuổi vào vụ xuân.
KHẢ NĂNG ỨNG DỤNG TRONG THỰC TIỄN VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ CẦN TIẾP TỤC NGHIÊN CỨU
* Khả năng ứng dụng trong thực tiễn:
– Các dòng /giống bưởi được xác định là có triển vọng sẽ được xây dựng mô hình ở quy mô hợp lý, sau đó nếu đánh giá tốt sẽ nhân ra diện rộng;
– Biện pháp kỹ thuật có ý nghĩa trong việc tác động đúng thời kỳ của cây giúp nâng cao năng suất, chất lượng quả cây cam quýt sẽ được chuyển giao vào sản xuất tại Thái Nguyên và một số vùng khác có điều kiện tương tự;
– Các vật liệu được tạo ra từ kết quả của kỹ thuật lai hữu tính và xử lý chochicine (các cây tứ bội) là nguồn vật liệu quý phục vụ cho việc cải thiện giống, chọn tạo giống mới (tam bội) có chất lượng cao, cho quả không hạt;
– Kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ bổ sung những tư liệu khoa học về đặc điểm sinh học liên quan đến một số dòng/giống bưởi triển vọng trồng tại Thái Nguyên, góp phần làm phong phú thêm kho tư liệu về cây cam quýt nói chung ở Việt Nam; là tài liệu tham khảo có ý nghĩa trong công tác đào tạo, nghiên cứu khoa học về cây cam quýt.
* Những vấn đề bỏ ngỏ cần tiếp tục nghiên cứu:
Nghiên cứu cơ chế của quá trình tạo quả không hạt và khả năng tăng năng suất, chất lượng quả của cây bưởi để áp dụng các biện pháp kỹ thuật canh tác phù hợp.
