THÔNG TIN VÀ NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
Tên đề tài: “Nghiên cứu phòng trừ bệnh đạo ôn (Pyricularia grisea) hại lúa bằng vi sinh vật đối kháng Streptomyces và Bacillus bản địa ở Đồng bằng sông Cửu Long”
Chuyên ngành: Bảo vệ thực vật
Mã số: 62 62 01 12
Họ và tên nghiên cứu sinh: Nguyễn Thị Phong Lan
Đơn vị công tác: Viện Lúa Đồng bằng sông Cửu Long
Khóa đào tạo: 2012-2015
Người hướng dẫn:
1. PGS.TS. Trần Thị Cúc Hòa
2. TS. Bùi Thị Thanh Tâm
Những đóng góp mới của luận án
1. Tổng số 1800 chủng nấm gây bệnh đạo ôn đã xác định 41 nòi hiện diện ở 10 tỉnh vùng ĐBSCL, trong đó có 5 nòi phổ biến là 107.4, 102.4, 106.4, 102.7, 100.4. Điều này cho thấy nguồn nấm gây bệnh đạo ôn rất đa dạng và có độc tính cao vì vậy các giống lúa thường dễ bị nhiễm bệnh sau khi phóng thích vào sản xuất một thời gian ngắn.
2. Có 9 gen kháng còn hiệu lực có thể sử dụng trong các chương trình lai tạo giống kháng bệnh cho vùng ĐBSCL như: Pik-s (IRBLks-S), Pik-p, Pik-h, Pi9(t) (IRBL9-W), Pish (IRBLsh-S), Pii, Piz, Piz-5, Pita (IRBLta-K1).
3. Nguồn vi sinh vật có ích trên ruộng lúa vùng ĐBSCL rất phong phú, vi sinh vật có khả năng đối kháng với nấm P. oryzae chiếm 73,38%; trong đó xạ khuẩn 40,65% và vi khuẩn 37,73%. Các chủng này có khả năng đáp ứng tốt với nhiều nguồn đường, thuộc nhóm chiụ muối trung bình, có khả năng tiết nhiều enzyme ngoại bào (protease, amylase, cellulase và endoglucanase), tiết IAA, siderophore.
4. Các chủng vi sinh vật tiềm năng đã được định danh bao gồm: Streptomyces cavourensis S27, S. variabilis S28, S. iakyrus S233, S. scopuliridis S136, S. fulvissimus S30, vi khuẩn Bacillus amyloliquefaciens B26.
5. Để khẳng định khả năng phòng trừ sinh học trong điều kiện tự nhiên, mô hình PTSH bệnh đạo ôn sử dụng chủng xạ khuẩn S. variabilis S28 và chủng vi khuẩn B. amyloliquefaciens B26 được thực hiện trong 2 vụ Đông Xuân 2014-2015 và Hè Thu 2015 cho hiệu quả giảm tỷ lệ bệnh lần lượt là 49,53% và 50,46%; hiệu quả giảm chỉ số bệnh là 54,93% và 36,46%; hiệu quả giảm tỷ lệ đạo ôn cổ bông là 76,36% và 75,42%; giúp tăng năng suất 35,73% và 35,23% đã cho thấy tiềm năng sử dụng vi sinh vật bản địa trong phòng trừ bệnh hại lúa ở ĐBSCL là rất lớn, có thể thay thế việc sử dụng hóa chất trong sản xuất.
6. Để nâng cao hiệu quả quản lý bền vững bệnh hại lúa, PTSH nên được kết hợp với các biện pháp quản lý khác. Kết quả thực hiện mô hình trình diễn đã giúp giảm tỷ lệ bệnh đạo ôn lá 74,0 – 84,1%, giảm chỉ số bệnh đạo ôn lá 74,7 – 78,3% tỉ lệ bệnh đạo ôn cổ bông 79,7 – 89,4%, bảo vệ năng suất lúa. Mô hình còn giúp tiết kiệm chi phí trung bình 2.700.000 – 3.710.000đ/ha; lợi nhuận 12.600.000 – 14.400.000đ/ha; hiệu quả đầu tư so với Đối chứng đạt 33,1- 52,5%; quan trọng hơn là mô hình còn giúp giảm trung bình 3-4 đợt phun thuốc hóa học/vụ.
Trong sản xuất lúa, PTSH là một trong những giải pháp quan trọng hướng đến hệ sinh thái nông nghiệp thân thiện và nông sản an toàn. Tuy nhiên vẫn cần thời gian để xã hội nhận thức được về lợi ích của quản lý dịch hại bền vững và thân thiện với môi trường, cũng như những hiệu quả trong chi phí sản xuất, giá trị thương mại và sự an toàn của PTSH mang lại cho sản xuất nông nghiệp.
