TRANG THÔNG TIN VỀ LUẬN ÁN
Tên luận án: Nghiên cứu vi bào tử trùng (Microsporidia) nhiễm trong cơ cá tra (Pangasianodon hypophthalmus)
Chuyên ngành: Nuôi trồng thuỷ sản Mã số: 62 62 03 01
Họ tên nghiên cứu sinh: Nguyễn Thị Thu Hằng
Họ và tên người hướng dẫn chính: PGS. TS. Đặng Thị Hoàng Oanh
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Cần Thơ
1. Tóm tắt nội dung luận án
Nghiên cứu được thực hiện nhằm khảo sát bệnh gạo trên cá tra và biện pháp phòng ngừa. Nghiên cứu được thực hiện với 24 ao nuôi cá tra từ tháng 04 năm 2013 đến tháng 12 năm 2015 ở tỉnh An Giang, Cần Thơ, Vĩnh Long. Kết quả thu mẫu cho thấy cá tra nhiễm bào nang gạo có vùng cơ bị mất cấu trúc và hoại tử, tế bào mô bị vi bào tử trùng Microsporidia ly giải hoàn toàn, có sự xuất hiện bào nang tiên khởi trong bó cơ.
Vi bào tử trùng có cấu tạo bên ngoài hình quả lê hoặc hình trứng, kích thước rất nhỏ. Bên trong có sợi cực dạng xoắn rất khó phân biệt khi quan sát. Bên dưới sợi cực có không bào với kích thước bằng 1/3 chiều dài bào tử. Kết quả định danh bằng quan sát hình thái kết hợp giải trình tự gen xác định vi bào tử trùng là Kabatana sp.
Kết quả nuôi cấy tế bào thận và cơ trong môi trường L-15 khá tốt, sau 48 giờ nuôi cấy, tế bào thận gia tăng 16,44%. Kết quả cảm nhiễm vi bào tử trùng vào tế bào thận và cơ cho thấy sau 2 giờ cảm nhiễm, các tế bào bị vi bào tử trùng xâm nhập, lần lượt là 11,68±2,60% tổng số tế bào thận và 7,49±3,02% tổng số sợi cơ. Thời điểm 12 giờ sau cảm nhiễm, 100% các tế bào thận và sợi cơ bị vi bào tử trùng xâm nhiễm.
Các hóa chất gồm Alcohol, Formalin nồng độ từ 40-70%; Chlorine dioxide, Hydrogen peroxide, Chlorine, Iodine nồng độ từ 0,1-0,7% có tác động ảnh hưởng đến vi bào tử trùng. Thời gian tác động đến vi bào tử trùng dao động từ 1,05-39,50 phút phụ thuộc vào nồng độ hóa chất. Ba loại thuốc Albendazole, Fumagillin và TNP-470 cũng có khả năng tác động đến vi bào tử trùng. Thời gian Albendazole tác động từ 3,20-11,75 giờ, Fumagillin từ 4,03-13,67 giờ và TNP-470 từ 5,37-13,75 giờ.
Kết quả xác định khả năng ức chế của thuốc lên vi bào tử trùng nhiễm trong tế bào thận/cơ cá tra cho thấy Albendazole và Fumagillin nồng độ 5 µg/ml có thể được áp dụng điều trị bệnh do vi bào tử trùng Kabatana sp. ký sinh trong cơ của cá.
Từ khóa: giải trình tự, hóa chất, Kabatana, kháng sinh, mô bệnh học, nuôi tế bào, PCR, vi bào tử trùng
2. Những kết quả mới của luận án
Lần đầu tiên xác định tác nhân gây bệnh gạo trên cá tra là vi bào tử trùng Kabatana sp. Đồng thời, ghi nhận được các đặc điểm hình thái, phân loại, bệnh học của vi bào tử trùng trong quá trình lây nhiễm ở cá tra.
Lần đầu tiên thử nghiệm cảm nhiễm vi bào tử trùng Kabatana sp. với tế bào thận và sợi cơ cá tra và xác định tác dụng của thuốc và hóa chất lên vi bào tử trùng trong môi trường nuôi tế bào sơ khai.
Xác định được một số loại hóa chất tiêu diệt vi bào tử trùng Kabatana sp. gây bệnh gạo ở cá tra và thuốc kháng ký sinh trùng có thể sử dụng điều trị bệnh.
3. Các ứng dụng/khả năng ứng dụng trong thực tiễn, các vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu
Kết quả nghiên cứu của luận án nhằm bổ sung dẫn liệu khoa học về thành phần loài và đặc điểm bệnh học của loài vi bào tử trùng Kabatana sp. gây bệnh trên cá tra ở Đồng Bằng sông Cửu Long. Kết quả này là nguồn tư liệu phục vụ cho công tác giảng dạy và các nghiên cứu về bệnh ký sinh trùng trên cá nuôi nói chung.
Kết quả của nghiên cứu thử nghiệm tác dụng của thuốc và hóa chất là nguồn tham khảo quan trọng nhằm đề ra phương pháp phòng và điều trị bệnh gạo trên cá có hiệu quả.
