TÓM TẮT NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN TIẾN SĨ
1. Thông tin chung
Tên luận án: Ảnh hưởng của bất định tỷ giá hối đoái đến đầu tư trực tiếp nước ngoài: Vai trò của phát triển tài chính
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã số: 9.34.02.01
Nghiên cứu sinh: Lê Thông Tiến
Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Minh Sáng; PGS. TS. Phạm Thị Tuyết Trinh
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM
2. Tóm tắt đóng góp của luận án
Mục tiêu nghiên cứu của luận án là phân tích ảnh hưởng của bất định tỷ giá hối đoái, cũng như sự tương tác của nó với phát triển tài chính đến đầu tư trực tiếp nước ngoài ở hai chế độ tỷ giá hối đoái khác nhau. Từ đó, những bằng chứng khoa học về mặt thực nghiệm sẽ được phân tích sâu sắc hơn, làm cơ sở để đề xuất các hàm ý chính sách khi xây dựng và điều hành chính sách tỷ giá và các chính sách kinh tế vĩ mô tại các quốc gia trên thế giới.
Để đạt được mục tiêu nghiên cứu, mẫu quan của luận án bao gồm 114 quốc gia từ năm 2000 đến năm 2021, với 54 quốc gia có chế độ tỷ giá neo mềm và 54 quốc gia có chế độ tỷ giá thả nổi. Bất định tỷ giá hối đoái được đo lường dựa trên hai phương pháp khác nhau để đảm bảo tính vững cho các kết quả ước lượng. Phương pháp Bayes được sử dụng để ước lượng mô hình thực nghiệm và thực hiện các suy diễn thống kê xuyên suốt nội dung luận án.
Kết quả nghiên cứu đã chỉ ra sự khác biệt về ảnh hưởng tương tác của phát triển tài chính đối với bất định tỷ giá hối đoái và đầu tư trực tiếp nước ngoài giữa hai chế độ tỷ giá. Ở nhóm các quốc gia có chế độ tỷ giá neo mềm, ảnh hưởng tương tác sẽ giảm thiểu ảnh hưởng ngược chiều của bất định tỷ giá hối đoái, thậm chí làm đảo chiều ảnh hưởng này đối với đầu tư trực tiếp nước ngoài. Ở nhóm các quốc gia có chế độ tỷ giá thả nổi, ảnh hưởng tương tác sẽ giảm thiểu ảnh hưởng cùng chiều của bất định tỷ giá hối đoái đối với đầu tư trực tiếp nước ngoài. Lý thuyết trung gian tài chính và lý thuyết về thông tin bất cân xứng đã giải thích tốt cho vai trò của phát triển tài chính và làm rõ hơn lý thuyết quyền chọn thực khi xem xét ảnh hưởng của bất định tỷ giá hối đoái đến đầu tư trực tiếp nước ngoài.
Luận án có những đóng góp mới về mặt khoa học và thực tiễn như sau:
Về mặt khoa học:
(1) Luận án đã cung cấp thêm những bằng chứng khoa học định lượng về tác động của bất định tỷ giá hối đoái đối với đầu tư trực tiếp nước ngoài dưới hai chế độ tỷ giá khác nhau là chế độ tỷ giá neo mềm và chế độ tỷ giá thả nổi. Chế độ tỷ giá hối đoái đã được đề cập và quan tâm tại một số công trình nghiên cứu gần đây, nhưng việc khái quát hóa ảnh hưởng của bất định tỷ giá hối đoái đến FDI vào cùng một bức tranh toàn cảnh dưới các chế độ tỷ giá còn chưa được xem xét đầy đủ. Dựa trên những cơ sở lý thuyết và tham khảo một loạt các nghiên cứu thực nghiệm trước đây, luận án mở rộng kết quả nghiên cứu bằng cách xem xét thêm những bằng chứng về tác động của bất định tỷ giá đối với đầu tư trực tiếp nước ngoài theo chế độ tỷ giá hối đoái neo mềm và thả nổi. Những quan điểm lý thuyết ban đầu chỉ bao gồm lý thuyết lo ngại rủi ro và lý thuyết về tính linh hoạt trong sản xuất. Lý thuyết lo ngại rủi ro ủng hộ tác động ngược chiều của bất định tỷ giá hối đoái vì đầu tư không chắc chắn và không thể đảo ngược. Lý thuyết về tính linh hoạt trong sản xuất lại cho rằng đầu tư trực tiếp nước ngoài có thể thay thế xuất khẩu, do đó các doanh nghiệp có thể tận dụng lợi ích từ thay đổi chi phí đầu vào và tránh các khoản chi phí thương mại quốc tế. Những quan điểm lý thuyết gần đây lại cho rằng cả hai ảnh hưởng cùng chiều và ngược chiều của bất định tỷ giá hối đoái có thể cùng tồn tại dựa trên lý thuyết về quyền chọn thực. Đóng góp này của luận án là thêm vào sự so sánh kết quả trên các mẫu của các nhóm nước phân loại theo chế độ tỷ giá để nhận diện những điểm giống nhau và khác biệt về cơ chế tác động của bất định tỷ giá hối đoái lên đầu tư trực tiếp nước ngoài. Do dữ liệu phân tích lớn, luận án kỳ vọng sẽ mang lại những kết quả mới và có giá trị thực nghiệm cho những công trình nghiên cứu có liên quan sau này.
(2) Luận án đã làm rõ thêm về vai trò của phát triển tài chính đối với ảnh hưởng của bất định tỷ giá hối đoái đến đầu tư trực tiếp nước ngoài. Ảnh hưởng tương tác giữa bất định tỷ giá hối đoái và phát triển tài chính đến FDI thì còn tương đối ít và mờ nhạt. Cơ chế lý giải cho sự khác biệt kết quả thực nghiệm giữa các tác giả về vai trò của phát triển tài chính chưa được luận giải một cách cụ thể. Về cơ sở lý thuyết, bên cạnh các lý thuyết lý giải về chiều ảnh hưởng của bất định tỷ giá hối đoái đến đầu tư trực tiếp nước ngoài, lý thuyết trung gian tài chính và lý thuyết về thông tin bất cân xứng được thảo luận để giải thích thêm về vai trò của phát triển tài chính trong mối quan hệ với bất định tỷ giá hối đoái. Theo đó, phát triển tài chính cung cấp một môi trường quản trị rủi ro và bảo hiểm rủi ro tỷ giá hối đoái và có ảnh hưởng đáng kể đến đầu tư trực tiếp nước ngoài. Tuy nhiên, sự phức tạp và đa dạng của các sản phẩm tài chính ở các quốc gia có hệ thống tài chính phát triển cũng làm phát sinh thêm chi phí về sự hiểu biết và chi phí tham gia. Chế độ tỷ giá cố định tạo ra một cơ chế làm giảm rủi ro tỷ giá nhưng đồng thời cũng làm giảm động lực phát triển các công cụ phòng hộ trên thị trường phái sinh. Có thể thấy, phát triển tài chính có thể làm thay đổi ảnh hưởng của bất định tỷ giá hối đoái đến đầu tư trực tiếp nước ngoài. Hơn nữa, phương pháp đo lường phát triển tài chính trước đây rất sơ khai và chưa thực sự nắm bắt toàn bộ chức năng của hệ thống tài chính. Luận án cũng tiếp cận phát triển tài chính được khai thác đầy đủ các chức năng hơn nhờ vào bộ dữ liệu được xây dựng bởi Svirydzenka (2016). Chính vì thế, kết quả nghiên cứu dược dự tính cũng sẽ cung cấp nhiều bằng chứng rất có ý nghĩa cả về mặt lý thuyết lẫn thực nghiệm.
(3) Luận án đã tiếp cận góc nhìn xác suất ảnh hưởng của bất định tỷ giá hối đoái cùng với vai trò phát triển tài chính đối với đầu tư trực tiếp nước ngoài bằng cách sử dụng phương pháp Bayes trong việc ước lượng mô hình thực nghiệm. Vì dựa trên phương pháp tần suất, rất nhiều những nghiên cứu gần đây đã được thực hiện nhưng hầu hết chỉ tập trung vào ảnh hưởng đơn chiều của bất định tỷ giá hối đoái đến FDI. Dưới góc nhìn xác suất của phương pháp Bayes, ảnh hưởng của bất định tỷ giá hối đoái cùng với vai trò phát triển tài chính đối với đầu tư trực tiếp nước ngoài được nhìn nhận thực tiễn và linh hoạt hơn so với phương pháp tần suất có phần quá thiên lệch về một chiều ảnh hưởng cụ thể. Cách nhìn nhận này cũng rất phù hợp với lý thuyết quyền chọn thực trong việc xem xét ảnh hưởng giữa bất định tỷ giá hối đoái đến đầu tư trực tiếp nước ngoài. Hơn nữa, kết luận dựa trên phương pháp Bayes có tính kế thừa và không phủ nhận các kết quả thực nghiệm trước đây nhờ vào việc cũng cấp góc nhìn xác suất khi xem xét các mối quan hệ thực nghiệm.
Về mặt thực tiễn:
(1) Kết quả nghiên cứu đã cung cấp cho các nhà phân tích chính sách có cái nhìn khách quan hơn về tác động của bất định tỷ giá hối đoái đến đầu tư trực tiếp nước ngoài cũng như vai trò của phát triển tài chính đối với mối quan hệ này. Thông qua đó, bản chất các mối quan hệ được định hình và giúp cho Ngân hàng Trung ương điều hành chính sách tỷ giá và phát triển hệ thống tài chính.
(2) Kết quả cũng được phân tích sâu sắc hơn thông qua việc phân loại các quốc gia theo chế độ quản lý tỷ giá, làm cơ sở đề xuất những chính sách vĩ mô phù hợp nhằm thúc đẩy sự thu hút và sử dụng hiệu quả nguồn lực đầu tư trực tiếp nước ngoài.
(3) Luận án cũng đề xuất một số hàm ý chính sách rút ra từ kết quả nghiên cứu, có thể sử dụng để đối chiếu, so sánh và là nguồn tham khảo cần thiết cho hoạch định chính sách quản trị và điều hành liên quan về sau
Đối với nhóm quốc gia có chế độ tỷ giá neo mềm, các quốc gia cần tăng cường kiểm soát chặt chẽ bất định tỷ giá hối đoái. Sự nói lòng kiểm soát tỷ giá hối đoái sẽ mang lại nhiều bất lợi cho các hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài. Chính sách tỷ giá có tính ổn định cao sẽ có lợi ở nhóm những quốc gia này. Hơn nữa, các quốc gia có chế độ tỷ giá neo mềm cần đẩy mạnh sự phát triển của thị trường tài chính và các tổ chức tài chính trung gian. Các quốc gia này có thể xem xét chuyển đổi chế độ tỷ giá hối đoái linh hoạt hơn khi thị trường tài chính và các tổ chức tài chính trung gian phát triển đến một mức độ nhất định. Việc xem xét chuyển đổi chế độ tỷ giá hối đoái tùy thuộc vào sự phát triển của thị trường tài chính. Sự chuyển đổi này có thể là tạm thời hoặc lâu dài.
Đối với nhóm quốc gia có chế độ tỷ giá thả nổi, việc nới lỏng tỷ giá hối đoái sẽ có lợi nhiều hơn hại cho các hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài. Nhiều khả năng bất định tỷ giá hối đoái có thể thu hút tốt hơn dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, đặc biệt là ở những quốc gia có chế độ tỷ giá thả nổi. Các quốc gia cũng nên tập trung duy trì sự ổn định hệ thống tài chính, thay vì tập trung vào sự tăng trưởng và phát triển về chiều sâu. Các quốc gia này có thể xem xét chuyển đổi sang chế độ tỷ giá hối đoái ít linh hoạt hơn khi tác động của mức độ phát triển tài chính giảm dần.
