Tính cấp thiết của đề tài
Bình Định được mệnh danh là miền miền “đất “đất võ, trời văn”, quê hương người anh hùng áo vải, Vua Quang Trung – Nguyễn Huệ. Nơi đây, có bề dày truyền thống văn hóa, là cái nôi của nghệ thuật dân gian bài chòi, hát bội, võ Tây Sơn… Gắn với những loại hình nghệ thuật độc đáo đó là trống trận Tây Sơn, một nhạc khí đang được coi là biểu tượng văn hóa của vùng đất võ.
Trống là một trong những nhạc khí gõ thuộc họ màng rung (trống gỗ mặt da) hoặc tự thân vang (trống đồng), có mặt ở tất cả các quốc gia trên khắp lục địa hành tỉnh. Trống có nhiều loại khác nhau như: trống sấm, trống chầu, trống chiến, trống cơm, trống đế, trống bồng… Tùy thuộc vào khả năng diễn tấu trong từng hoàn cảnh đời sống, nghệ thuật, tín ngưỡng, lễ hội của cộng đồng tộc người địa phương, quốc gia dân tộc mà phương thức và mục đích sử dụng trống có khác nhau. Về cơ bản, chúng có cấu tạo giống nhau, gồm 2 phần: thân trống được làm bằng gỗ, bằng đất nung (sành) hoặc bằng kim loại (đồng, thép không gỉ), mặt trống được căng bằng da động vật, chủ yếu là da trâu (trừ trống đồng, trống jazz và trống quân nhạc).
Tuy có cấu tạo đơn giản, nhưng tại sao mỗi khi vang lên một hồi trống ngũ liên, trống khai trường, trống trong các lễ hội… và nhất là khi trống đóng vai trò giữ nhịp cho nhảy múa lại thúc giục, làm con người hoạt bát, năng động, thêm tin yêu cuộc sống? Chỉ với 4 âm thanh chính – cơ bản: tùng, tang, rụp, cắc và một vài thủ pháp kĩ thuật tạo nên 4 âm thanh phụ: trùng, trang, trụp, trắc, khi được cất lên, tiếng trống ấy đã làm phấn khích lòng người trong lao động sản xuất, sinh hoạt, tâm linh, hội hè, nghệ thuật… thậm chí, còn làm cho cả quân thủ “kinh hồn bạt vía “?
Trống ở Bình định, phải khẳng định rằng, cũng có hầu hết các loại thể, kiểu dáng như trong toàn quốc, có màu âm độc đáo, chức năng đa dạng, có thể diễn tấu độc lập (trống võ), hoặc làm một nhạc cụ được coi là “linh hồn” trong các dàn nhạc võ, tuồng và bài chòi.
