TÓM TẮT VỀ NHỮNG KẾT LUẬN MỚI
CỦA LUẬN ÁN TIẾN SĨ
Tên đề tài: CÁC DẠNG CƠ BẢN CỦA TRUYỆN NGẮN VIỆT NAM SAU 1986 (từ góc nhìn thể loại).
Chuyên ngành: Văn học Việt Nam
Mã số chuyên ngành: 9.22.01.21
Nghiên cứu sinh: Chu Thị Huyền
Người hướng dẫn:
Hướng dẫn 1: PGS.TS. Đặng Thu Thủy, Trường ĐHSP Hà Nội
Hướng dẫn 2: PGS.TS. Vũ Tuấn Anh, Viện Văn học
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
Những kết luận mới của luận án
-Sau 1986, truyện ngắn Việt Nam vận động, rạn vỡ, biến đổi, phát triển ngoạn mục, thỏa mãn nhu cầu thẩm mĩ của độc giả và của chính người cầm bút. Ba dạng cơ bản, tiêu biểu làm nên bức tranh truyện ngắn Việt Nam sau 1986 bao gồm: truyện cực ngắn, truyện ngắn giàu chất trữ tình và truyện ngắn giàu chất tiểu thuyết.
Truyện cực ngắn là dạng truyện với các đặc điểm nổi bật: rút gọn tối đa dung lượng, giản lược cốt truyện, giản lược tối đa nhân vật, chắt lọc chi tiết. Trên hành trình phát triển, truyện cực ngắn đã có sự phân tách trở thành những “tiểu loại” độc đáo và hấp dẫn, trong đó, truyện cực ngắn giàu chất ngụ ngôn và truyện cực ngắn giàu chất kịch là hai chỉ lưu có dòng chảy mạnh mẽ nhất. Truyện ngắn giàu chất trữ tình với các đặc trưng: cốt truyện trữ tình, tình huống tâm trạng; kiểu nhân vật nội tâm, ngôn ngữ đậm chất thơ và giọng điệu cảm thương, chia sẻ. Truyện ngắn giàu chất tiểu thuyết với những đặc điểm cơ bản: mở rộng tối đa sức chứa, cấu trúc phức hợp- lồng ghép, kiểu nhân vật trải nghiệm, triết luận, sự đan cài nhiều lớp ngôn ngữ, kiểu cú pháp, sự đa dạng về giọng điệu. Cả ba dạng trên đã chứng minh sức sống thể loại, sức nặng nghệ thuật và triển vọng của truyện ngắn. Trong thực tế, truyện ngắn còn phong phú, đa dạng và phức tạp hơn thế, cho thấy khát vọng và năng lực sáng tạo dồi dào của những người cầm bút.
Trong thế kỉ XXI, một vài dạng truyện ngắn sẽ có tương lai. Truyện cực ngắn có thể trở thành một trong những dạng ngày càng phát triển trong thời đại số hóa toàn cầu này với vai trò xung kích của mình. Truyện ngắn giàu chất tiểu thuyết chắc chắn sẽ có khả năng sống mãi với thời gian.
Với khát vọng vươn tới tính hiện đại, hội nhập với truyện ngắn thế giới ở tư duy thể loại, truyện ngắn Việt Nam sau 1986 giữ vai trò quan trọng trong văn xuôi Việt Nam, hoàn thành sứ mệnh là mắt xích chắc chắn và đầy tin cậy kết nối những thể kỉ văn học.
