TRANG THÔNG TIN NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI VỀ HỌC THUẬT, LÝ LUẬN, LUẬN ĐIỂM MỚI VỀ KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA LUẬN ÁN
1. Tóm tắt mở đầu
Đề tài luận án: Chính sách sử dụng tài liệu lưu trữ ở Việt Nam
Chuyên ngành: Quản lý công; Mã số: 9340403
Họ và tên nghiên cứu sinh: Nguyễn Kim Dung
Họ và tên người hướng dẫn: 1. PGS.TS. Triệu Văn Cường; 2. PGS.TS. Nguyễn Văn Hậu
Cơ sở đào tạo: Học viện Hành chính Quốc gia
2. Nội dung trang thông tin tóm tắt những đóng góp mới của luận án
Một là, Luận án quan niệm: i) Chính sách sử dụng tài liệu lưu trữ là tập hợp các quy định của Nhà nước để giải quyết những vấn đề bất cập phát sinh trong quá trình sử dụng tài liệu lưu trữ, bao gồm các quy định về tiếp cận thông tin tài liệu lưu trữ, quy định về tổ chức sử dụng tài liệu lưu trữ, quy định về bảo vệ tài liệu lưu trữ hướng tới mục tiêu phát huy giá trị của tài liệu lưu trữ phục vụ cho các nhu cầu của đời sống xã hội; ii) Các yếu tố ảnh hưởng đến nội dung chính sách bao gồm: Đường lối của Đảng cầm quyền, nhu cầu quản lý đất nước trong mỗi giai đoạn phát triển, năng lực hoạch định chính sách.
Việc phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến nội dung chính sách sử dụng tài liệu lưu trữ là tiền đề để ban hành chính tốt, đảm bảo chính sách được thực thi trong thực tế một cách hiệu quả; iii) Tiêu chí đánh giá chính sách sử dụng tài liệu lưu trữ là công cụ để xem xét, nhận định về giá trị các kết quả đạt được khi ban hành và thực thi chính sách sử dụng tài liệu lưu trữ. Đối với chính sách sử dụng tài liệu lưu trữ, các tiêu chí đánh giá bao gồm là: Tính đồng bộ, tính hiệu lực, tính hiệu quả, tính công bằng.
Hai là, Luận án phân tích thực trạng chính sách sử dụng tài liệu lưu trữ ở Việt Nam gồm 3 nội dung: Chính sách tiếp cận thông tin tài liệu lưu trữ, chính sách tổ chức sử dụng tài liệu lưu trữ, chính sách bảo vệ tài liệu lưu trữ; chỉ ra các hạn chế và nguyên nhân. Cụ thể: Về chính sách tiếp cận thông tin, các quy định về tiếp cận thông tin tài liệu lưu trữ, mặc dù đã được ban hành nhưng tài liệu lưu trữ được phép tiếp cận chủ yếu thuộc diện tiếp cận rộng rãi. Những quy định về tiếp cận tài liệu mật, tài liệu hết hạn mật, tài liệu đã được giải mật, tài liệu thuộc danh mục hạn chế tiếp cận, tài liệu cá nhân vẫn còn thiếu những quy định cụ thể, chưa đồng bộ và sát với thực tế; Về chính sách tổ chức sử dụng tài liệu lưu trữ, một số quy định phù hợp với thực tiễn đã tác động đến hiệu quả sử dụng tài liệu lưu trữ nhưng hầu hết các quy định chỉ tập trung vào hình thức sử dụng tài liệu lưu trữ truyền thống, trong đó sử dụng tài liệu tại phòng đọc là chủ yếu. Các quy định về sử dụng tài liệu lưu trữ đáp ứng với xu thể của xã hội trong cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 còn nhiều khoảng trống; Về chính sách bảo vệ tài liêu lưu trữ, các quy định về bảo quản và bảo vệ tài liệu lưu trữ thiếu chế tài xử lý, thiếu quy định cụ thể về bảo mật thông tin trong thực hiện dịch vụ số hóa tài liệu lưu trữ, quy định về quyền sở hữu đối với tài liệu lưu trữ chưa rõ ràng nên khó kiểm soát việc mua bán tài liệu trái phép.
Nguyên nhân của thực trạng này được xác định là chưa có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan liên quan trong ban hành chính sách, thiếu sự tham gia của người dân nói chung, các nhà nghiên cứu khoa học, các nhà quản lý nói riêng, năng lực hoạch định chính sách của đội ngũ công chức còn bị hạn chế. Ngoài ra, còn một số nguyên nhân khác.
Ba là, trên cơ sở phân tích bối cảnh và định hướng của Đảng về sử dụng tài liệu lưu trữ ở Việt Nam hiện nay. Luận án đưa ra nhóm các giải pháp sau: i) Nhóm giải pháp hoàn thiện chính sách tiếp cận thông tin tài liệu lưu trữ (chính sách tiếp cận rộng rãi và chính sách tiếp cận hạn chế); ii) Nhóm giải pháp hoàn thiện chính sách tổ chức sử dụng tài liệu lưu trữ cần hoàn thiện hình thức sử dụng tài liệu lưu trữ truyền thống và bổ sung, ban hành các quy định về sử dụng tài liệu lưu trữ đáp ứng nhu cầu của xã hội trong thời kỳ Cách mạng công nghiệp 4.0. iii) Chính sách bảo vệ tài liệu lưu trữ cần bổ sung quy định về chế tài xử lý vi phạm về bảo vệ tài liệu lưu trữ; ban hành quy định về bảo mật thông tin khi thực hiện dịch vụ số hóa tài liệu lưu trữ, bổ sung và làm rõ các quy định về sở hữu tài liệu lưu trữ; iv) Nhóm các giải pháp khác
