NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
Đề tài luận án: Chuyển dịch cơ cấu lao động tại Việt Nam: Các yếu tố tác động và vai trò đối với tăng trưởng kinh tế
Chuyên ngành: Kinh tế học (Toán kinh tế) Mã số: 62 310101
Nghiên cứu sinh: Vũ Thị Thu Hương Mã NCS: NCS33.004TKT
Người hướng dẫn: PGS.TS. Nguyễn Thị Minh
Những đóng góp mới về học thuật, lý luận
(1) Khác với các nghiên cứu trước đây về chuyển dịch cơ cấu lao động, luận án đã tập trung nghiên cứu đồng thời hai vấn đề: (i) tác động của chuyển dịch cơ cấu lao động lên tăng trưởng kinh tế; và (ii) các yếu tố ảnh hưởng đến chuyển dịch cơ cấu lao động. Điều đó giúp cho việc đánh giá, đề xuất các khuyến nghị về chuyển dịch cơ cấu lao động toàn diện và đồng bộ hơn.
(2) Luận án đã sử dụng nhiều mô hình nghiên cứu định lượng truyền thống và hiện đại như: mô hình hạch toán tăng trưởng, mô hình số liệu mảng đa bậc và mô hình số liệu mảng không gian. Các phương pháp nghiên cứu đa dạng đó đã giúp cho việc xem xét các vấn đề nghiên cứu trên nhiều khía cạnh khác nhau (theo ngành, theo địa phương và theo thời gian), đồng thời đảm bảo tính tin cậy. Các kết quả phân tích tuy có khác nhau về định lượng nhưng khá thống nhất về mặt xu hướng.
(3) Luận án là nghiên cứu đầu tiên tại Việt Nam tiếp cận chỉ số Lilien để đo lường chuyển dịch cơ cấu lao động nội ngành và chuyển dịch cơ cấu lao động (CDCCLĐ) giữa các ngành (theo hiểu biết của tác giả).
(4) Luận án đã đưa thêm một số yếu tố mang tính đặc trưng của Việt Nam như: chỉ số PCI đo năng lực cạnh tranh cấp tỉnh của Việt Nam và thành phần con của nó là đào tạo lao động vào các mô hình kinh tế lượng nhằm đánh giá tác động của CDCCLĐ đến tăng trưởng và các yếu tố ảnh hưởng đến CDCCLĐ nội ngành và CDCCLĐ giữa các ngành tại Việt Nam.
Những kết luận, đề xuất mới rút ra từ các kết quả nghiên cứu
(1) Kết quả nghiên cứu cho thấy, chuyển dịch cơ cấu lao động nội ngành và chuyển dịch cơ cấu lao động giữa các ngành tại Việt Nam diễn ra khá mạnh mẽ theo các mức độ khác nhau, tùy theo ngành, theo địa phương. Trong đó, chuyển dịch cơ cấu lao động nội ngành diễn ra mạnh nhất trong các ngành: Hoạt động hành chính và dịch vụ hỗ trợ; CNCBCT và diễn ra yếu nhất trong ngành Nông, lâm, thủy sản. Địa phương có chuyển dịch cơ cấu lao động nội ngành diễn ra mạnh nhất là Bà rịa Vũng tàu và yếu nhất là Sơn La.
(2) Luận án đã chỉ rõ: trong giai đoạn 1995-2014, chuyển dịch cơ cấu lao động có đóng góp tích cực vào tăng trưởng năng suất lao động và tăng trưởng kinh tế Việt Nam. Mức độ đóng góp là khác nhau giữa các ngành, các tỉnh hay giai đoạn nghiên cứu. Do đó, cần có các chính sách hỗ trợ hợp lý cho các ngành và các địa phương có mức độ đóng góp chưa cao, nhằm thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu lao động theo hướng tích cực.
(3) Luận án còn phát hiện một số kết luận mới như:
(i) mức khác biệt trong thu nhập có ảnh hưởng đến CDCCLĐ theo hình chữ U ngược;
(ii) đào tạo lao động tại các địa phương có ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp, ảnh hưởng lan toả theo không gian đến chuyển dịch cơ cấu lao động;
(iii) mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến CDCCLĐ là khác nhau giữa các ngành và các địa phương. Từ đó, các khuyến nghị về chính sách nhằm thúc đẩy CDCCLĐ theo hướng đóng góp tích cực cho tăng trưởng kinh tế cần cụ thể đối với từng nhóm chính sách; từng ngành và từng địa phương, trong đó cũng cần chú ý đến tác động lan tỏa theo không gian.
