Lý do lựa chọn đề tài
Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) có tiềm năng lớn để phát triển nông nghiệp (NN), sản xuất (SX) lúa gạo ở ĐBSCL chiếm khoảng 60% sản lượng của cả nước, trong đó, xuất khẩu đạt hơn 90%; xuất khẩu thủy sản chiếm trên 62% sản lượng của cả nước… Những năm qua, ĐBSCL nhanh chóng triển khai, tiến hành thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn (CHN, HĐH NN, NT) bước đầu đã đạt được những thành tựu to lớn và khá toàn diện. Cụ thể: NN đang tiếp tục phát triển theo hướng SX hàng hóa, an ninh lương thực được bảo đảm, một số sản phẩm SX đã đáp ứng được nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu trên thị trường quốc tế; Diện mạo đời sống cư dân nông thôn (NT) có nhiều thay đổi, kết cấu hạ tầng kinh tế – xã hội (KT-XH) ở NT được tăng cường, cơ cấu kinh tế (CCKT) và các hình thức tổ chức SX chuyển dịch theo hướng hiện đại. Đời sống vật chất, tinh thần của tuyệt đại bộ phận ND ở hầu hết các vùng NT ngày càng được cải thiện rõ rệt.
Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt được trong thực hiện CNH, HĐH NN, NT thì ĐBSCL vẫn tồn tại còn những hạn chế nhất định. Về cơ bản, chưa thoát khỏi tỉnh trạng SX nhỏ, phân tán; năng suất, chất lượng và giá trị gia tăng của nhiều sản phẩm còn thấp; sức cạnh tranh trên thị trường cả trong và ngoài nước chưa cao. Về tổng thể, NN và NT vẫn ở tình trạng phát triển thiếu quy hoạch tầm chiến lược, kết cấu hạ tầng KT – XH chưa đồng bộ và yếu kém, ô nhiễm môi trường gia tăng, năng lực kiểm soát ô nhiễm và đối phó với thiên tai còn nhiều hạn chế. Về chi tiết, CDCC kinh tế NN, NT đúng hướng nhưng còn chậm, thiên về nội bộ ngành NN.
Có thể nói, một trong những nguyên nhân của những hạn chế nêu trên là do quá trình CNH, HĐH NN, NT mặc dù đã được quan tâm, có những bước tiến nhất định nhưng vẫn chưa thực sự đi vào chiều sâu để phát huy hiệu quả. Là người gắn bó lâu năm với vùng đất này, Ncs có nguyện vọng nghiên cứu để làm rõ thêm quá trình thực hiện CNH, HĐH NN, NT khu vực ĐBSCL đạt được những thành tựu, hạn chế cụ thể nào? Dựa vào đó làm cơ sở tìm ra những giải pháp đóng góp vào đẩy mạnh CNH, HĐH NN, NT vùng nhanh chóng phát triển cho tương xứng với tiềm năng. Vì vậy, đã chọn:“Công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2025” làm chủ đề nghiên cứu trong luận án tiến sĩ.
