THÔNG TIN TÓM TẮT VỀ NHỮNG KẾT LUẬN MỚI
CỦA LUẬN ÁN TIẾN SĨ
Tên đề tài: Đặc điểm của hành động hỏi và hồi đáp hỏi trong tiếng Việt từ góc độ phân tầng xã hội.
Chuyên ngành: Ngôn ngữ học
Mã số: 9.22.90.20
Nghiên cứu sinh: Bùi Đoan Trang
Cán bộ hướng dẫn: GS.TS. Nguyễn Văn Khang, PGS.TS Nguyễn Thị Lương
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
Những kết luận mới của luận án
1. So với các hành động ngôn ngữ khác, hành động ngôn ngữ hỏi (gọi tắt là hành động hỏi) gồm hỏi và hồi đáp hỏi được sử dụng phổ biến, có tần số xuất hiện cao nhất trong giao tiếp ngôn ngữ.
2. Từ góc nhìn của ngôn ngữ học xã hội, cụ thể là sự phân tầng xã hội trong sử dụng ngôn ngữ, những người tham gia giao tiếp thuộc các lứa tuổi khác nhau, giới khác khác nhau và quyền lực khác nhau thì sử dụng hành động hỏi khác nhau. Điều này được thể hiện ở chủ đề giao tiếp gắn với các biểu thức ngôn ngữ, cụ thể là sự lựa chọn ngôn từ, từ ngữ, v.v. mang những nét đặc trưng của nhân tố tuổi, giới và địa vị.
3. Tương ứng với hành động hỏi, hồi đáp hỏi cũng chịu sự chi phối rất rõ của các nhân tố xã hội là tuổi, giới và địa vị. Có thể thấy, hồi đáp tích cực có tần suất sử dụng cao hơn hồi đáp tiêu cực ở cả ba nhân tố là tuổi, giới và địa vị. Các nhân tố tuổi, giới, địa vị cũng ưa sử dụng câu trả lời trực tiếp cho hồi đáp tích cực và sử dụng câu trả lời gián tiếp cho hồi đáp tiêu cực.
4. Có bốn hành động ngôn ngữ thường được sử dụng trong hồi đáp gián tiếp là xác tín, điều khiển, biểu cảm, cam kết. Trong đó hành động xác tín được các nhân tố tuổi, giới, địa vị sử dụng với tần suất cao hơn cả.
