TRANG THÔNG TIN VỀ NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI VỀ MẶT HỌC THUẬT, LÝ LUẬN CỦA LUẬN ÁN
Tên luận án: ĐẶC ĐIỂM QUÁ TỰ TIN, THÙ LAO GIÁM ĐỐC ĐIỀU HÀNH VÀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM
Chuyên ngành: Tài Chính- Ngân hàng Mã số: 9340201
Nghiên cứu sinh: TRẦN MINH LAM Khóa: 2016
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh
Người hướng dẫn luận án:
PGS.TS. TRƯƠNG QUANG THÔNG
TS. NGUYỄN THỊ THÙY LINH
Những đóng góp mới về mặt học thuật, lý luận, những luận điểm mới rút ra được từ kết quả nghiên cứu, khảo sát của luận án như sau:
Thứ nhất, lý thuyết đại diện của Jensen và Meckling ra đời vào năm 1976 đã tạo một bước ngoặc phát triển mạnh mẽ của các nghiên cứu về thù lao giám đốc điều hành. Các kết quả nghiên cứu thực nghiệm liên quan đến thù lao giám đốc điều hành và hiệu quả hoạt động kinh doanh trên thế giới là tương đối hỗn hợp. Một số nghiên cứu chứng minh giữa thù lao và hiệu quả kinh doanh có mối quan hệ tích cực mạnh mẽ như Murphy (1999) với kết quả nghiên cứu của ông cho thấy mức độ nhạy cảm giữa thù lao của CEO và giá trị tài sản của cổ đông đã tăng lên, cụ thể là thù lao của CEO tăng từ 4,36 đô la lên 7,69 đô la (trung bình 6,03 đô la) cho mỗi lần tăng 1000 đô la trị giá tài sản của cổ đông. Các nghiên cứu tương tự như: Raithatha và cộng sự (2016), Nelson và cộng sự (2018). Tuy nhiên, một số các nghiên cứu khác chứng minh kết quả trái ngược, như Gregg, Machin và Szymanski (1993) sử dụng mẫu nghiên cứu gồm 300 công ty ở Anh từ 1980 đến đầu những năm 90, với hiệu quả kinh doanh được đo lường bằng lợi nhuận kế toán và cả theo thị trường, họ cho rằng mối tương quan giữa thù lao và hiệu quả kinh doanh là yếu. Một số nghiên cứu khác với kết quả tương tự như: Conyon (1997), Tarkovska (2017). Như vậy, có thể nói sẽ có nhiều yếu tố tác động lên độ nhạy của thù lao giám đốc điều hành hiệu quả kinh doanh, tùy từng điều kiện khác nhau ở cơ chế thù lao ở từng quốc gia, hay tùy tình hình phát triển của từng công ty, với một cơ chế quản trị doanh nghiệp riêng biệt với sự khác nhau ở từng giai đoạn, sẽ có mối tương quan tương ứng khác nhau giữa thù lao giám đốc điều hành và hiệu quả kinh doanh. Việc nhận biết, đánh giá mức độ tương quan, và liệu mức tương quan có tuân theo lý thuyết đại diện hay chịu sự tác động của lý thuyết quyền lực quản lý. Việc đánh giá đúng để điều chỉnh và cải thiện các cơ chế hoạt động của bộ máy quản trị, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp Việt Nam là vấn đề thực sự cần được quan tâm đúng mức hiện nay. Theo sự hiểu biết của tác giả đây là một nghiên cứu đầu tiên tại Việt Nam nghiên cứu các vấn đề về thù lao giám đốc điều hành khá bao quát và đầy đủ. Các nghiên cứu về thù lao giám đốc điều hành tại Việt Nam hiện nay rất hạn chế, nguyên nhân có thể do thiếu dữ liệu nghiên cứu, mặc dù đã có 1 số nghiên cứu tại Việt Nam về thù lao giám đốc điều hành như: Võ Hồng Đức (2013), Ngô Mỹ Trân (2018) ….Trong đó Ngô Mỹ Trân (2018) xem xét các yếu tố tác động lên thù lao tổng giám đốc trên 187 công ty niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán Việt Nam từ năm 2012-2015; Võ Hồng Đức (2013) xem xét các yếu tố tác động lên thù lao của ban hội đồng quản trị từ 80 công ty niêm yết trên sở giao dịch chứng khoán TP.HCM từ năm 2006-2012. Tuy nhiên, các nghiên cứu này chỉ dừng lại ở việc xác định các yếu tố nào tác động lên thù lao giám đốc điều hành. Đặc biệt cả 2 nghiên cứu trên không xem xét thù lao giám đốc điều hành dựa theo lý thuyết đại diện. Luận án này đã lấp được khoảng trống đó. Để tìm hiểu kỹ càng hơn, đặc biệt luận án khai thác sự tác động qua lại hai chiều của thù lao giám đốc điều hành và hiệu quả kinh doanh để từ đó có cái nhìn bao quát, sâu rộng về tình hình thù lao giám đốc điều hành và hiệu quả kinh doanh cho riêng tại thị trường Việt Nam.
Thứ hai, với thù lao bằng cổ phiếu rõ ràng sẽ tạo động lực khuyến khích CEO làm việc cho lợi ích tốt nhất của cổ đông. Điều này sẽ giúp công ty đứng vững trong quá trình chiến đấu để sinh tồn trong thị trường cạnh tranh khắc nghiệt. Một số nghiên cứu cho rằng có mối tương quan tích cực giữa thù lao bằng cổ phần và kết quả hoạt động kinh doanh như Fondas và cộng sự (2017) cho rằng CEO có thể bị thu hút bởi các gói ưu đãi như quyền chọn cổ phiếu, tiền thưởng bằng tiền mặt, tiền thưởng theo hiệu suất và quyền sở hữu cổ phiếu. Một số nghiên cứu khác cho thấy sự quan tâm của các cổ đông đối với các nhà quản lý bằng cách cung cấp thù lao bằng cổ phiếu cho ban quản lý với mức giá ưu đãi hấp dẫn để biến họ thành chủ sở hữu của công ty như Kaur và cộng sự (2018) đã chứng minh mối quan hệ tích cực giữa hiệu suất của công ty và thù lao bằng cổ phiếu của CEO. Ngược lại, một số nghiên cứu khác lại cho rằng thù lao bằng cổ phần ít tác động đến việc cải thiện hiệu suất của công ty như Ittner và cộng sự (2003). Theo sự hiểu biết của tác giả hiện nay vẫn chưa có nghiên cứu nào tại Việt Nam được thực hiện về mối quan hệ giữa thù lao bằng cổ phần và hiệu quả kinh doanh của công ty. Các nghiên cứu tại Việt Nam như Võ Hồng Đức (2013), Ngô Mỹ Trân (2018) chưa đề cập sự tác động thù lao giám đốc điều hành bằng vốn cổ phần. Luận án này đã lấp được khoảng trống đó. Sau các nước phát triển như Mỹ và Anh, các công ty niêm yết của Việt Nam đã sử dụng thù lao bằng cổ phần để khuyến khích các giám đốc điều hành của mình từ nhiều năm nay, nhưng với số lượng cũng như khối lượng còn khá hạn chế. Sự thiếu hụt thù lao bằng cổ phần trong quá khứ và sự xuất hiện từ nhiều năm nay có tạo ra cơ hội tốt để khuyến khích các giám đốc điều hành, từ đó dẫn đến hiệu quả hoạt động kinh doanh được cải thiện tại Việt Nam hay không? Và đây là một câu hỏi mà luận án sẽ tìm hiểu. Luận án sẽ bổ sung thêm một vấn đề đáng quan tâm hiện nay của Việt Nam, qua đó góp phần vào kho tài liệu nghiên cứu của Châu Á về thù lao bằng cổ phần vốn vẫn còn thưa thớt hiện nay.
Thứ ba, theo lý thuyết đại diện về hợp đồng tối ưu, nghĩa là các hội đồng quản trị tham gia vào các giao dịch với các giám đốc điều hành về thỏa thuận thù lao và các giao dịch này giúp giảm thiểu các vấn đề đại diện bằng cách tạo ra các hợp đồng thù lao gắn kết chặt chẽ lợi ích của giám đốc điều hành và cổ đông. Tuy nhiên, Bebchuk và Fried (2004) với lý thuyết sức mạnh quyền lực quản lý (MPT) đã thách thức lý thuyết này. Họ lập luận rằng các hội đồng quản trị hiếm khi tham gia vào các giao dịch kết nối này vì các CEO thường có quyền lực đối với các thành viên hội đồng quản trị, chính quyền lực này sẽ tạo sự ảnh hưởng quan trọng đến các quy trình ra quyết định của hội đồng quản trị về thù lao giám đốc điều hành. Các cơ chế này tạo ra một số ưu đãi có lợi cho các giám đốc hơn là có lợi cho các cổ đông, nghĩa là mức thù lao sẽ cao hơn và thù lao sẽ ít nhạy cảm hơn với hiệu quả hoạt động kinh doanh. Theo như Bebchuk và Fried (2003, 2004, 2005) đã tranh luận, không có lý do chính đáng nào để tin rằng giám đốc và hội đồng quản trị sẽ luôn tự động làm mọi thứ trong khả năng của mình để phục vụ lợi ích của cổ đông để sau đó họ sẽ đạt được thỏa thuận hợp đồng tối ưu. Như vậy, một hợp đồng tối ưu là như thế nào, đã rất khó xác định, và việc đạt được điều đó lại càng khó khăn hơn gấp bội phần. Do đó, việc thiếu vắng các nghiên cứu tìm hiểu các yếu tố tạo nên quyền lực quản lý, qua đó làm giảm độ nhạy của thù lao điều hành lên hiệu quả kinh doanh là thực sự thiếu sót, đặc biệt tại tình hình các doanh nghiệp Việt Nam. Luận án này sẽ lấp được khoảng trống đó.
