TRANG THÔNG TIN NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
Nghiên cứu sinh: Nguyễn Sơn Tùng
Đề tài luận án: Đầu tư dưới hình thức đổi tác công tư (Public – Private Partnership – PPP) trong một số lĩnh vực dịch vụ công: thực tiễn tại một số nước trên thế giới và bài học cho Việt Nam.
Ngành: Kinh tế Quốc tế
Mã số ngành: 9310106
Người hướng dẫn: PGS. TS. Đỗ Hương Lan
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Ngoại thương
Những đóng góp mới về mặt học thuật, lý luận
– Về lý luận, luận án đã tổng quan các nghiên cứu về PPP trong dịch vụ công, hệ thống hóa cơ sở lý luận về hình thức PPP trong dịch vụ công, tổng hợp các lý thuyết liên quan, và xác định các yếu tố tác động đến thu hút đầu tư của khu vực tư nhân vào dịch vụ công theo hình thức đối tác công tư.
– Về thực tiễn, luận án phân tích thực trạng đầu tư PPP của một số quốc gia trên thế giới, phân tích một số trường hợp điển hình của dịch vụ cung cấp sạc điện và dịch vụ cung cấp nước sạch tại Trung Quốc và Đức, phân tích thực trạng thu hút đầu tư PPP của khu vực tư nhân tại Việt Nam, từ đó rút ra các bài học và kiến nghị các giải pháp nhằm nâng cao việc thu hút đầu tư PPP của khu vực tư nhân vào lĩnh vực dịch vụ công tại Việt Nam.
Những phát hiện, đề xuất mới rút ra được từ kết quả nghiên cứu, khảo sát của luận án
Với nhu cầu thu hút khu vực tư nhân đầu tư PPP vào lĩnh vực dịch vụ công, luận án đã thực hiện các công việc: (1) Tổng quan tình hình nghiên cứu trước đây và rút ra khoảng trống nghiên cứu, (2) trình bày các cơ sở lý luận, các lý thuyết liên quan để rút ra mô hình nghiên cứu, dựa trên mô hình nghiên cứu, nghiên cứu thực trạng thu hút đầu tư PPP (3) trên thế giới và (4) tại Việt Nam, (5) rút ra bài học kinh nghiệm, đề xuất các giải phát khuyến nghị nhằm nâng cao thu hút đầu tư PPP của khu vực tư nhân vào dịch vụ công. Thông qua quá trình thực hiện nghiên cứu theo quy trình như trên, luận án rút ra một số kết luận và đề xuất như sau:
Tại thời điểm nghiên cứu, luận án đưa ra mô hình các yếu tố thu hút khu vực tư nhân đầu tư PPP trong dịch vụ công gồm: (1) Nhóm yếu tổ thuộc khu vực tư nhân: Thái độ của doanh nghiệp đối với việc tham gia đầu tư theo hình thức đối tác công tư PPP, Chuẩn chủ quan của doanh nghiệp; Nhận thức kiểm soát hành vi, (2) Yếu tố thuộc khu vực Nhà nước, vĩ mô: Môi trường đầu tư và (3) Yếu tố liên quan đến dự án: Đặc điểm dự án.
Các khu vực và các quốc gia trên thế giới thích hợp để Việt Nam học hỏi kinh nghiệm bao gồm Châu Á và Châu Âu và các quốc gia Trung Quốc và Đức. Đây là các khu vực và quốc gia đại diện cho các có mức độ phát triển của thị trường PPP gần Việt Nam, đồng thời có mức độ tương đồng nhất định đối với Việt Nam.
Thông qua việc nghiên cứu kinh nghiệm của các khu vực và quốc gia nêu trên, luận án rút ra các bài học kinh nghiệm bao gồm:
+ Các quốc gia thành công đều hoàn thiện hoặc tương đối hoàn thiện về khuôn khổ thể chế, pháp lý về PPP trong từng lĩnh vực dịch vụ công cụ thể, và phù hợp, thống nhất với khung chính sách, chức năng của cơ quan giám sát có năng lực;
+ Các quốc gia có dự án PPP thành công có hình thức đấu thầu cạnh tranh công khai, minh bạch trong lựa chọn nhà đầu tư, cùng với đó là quá trình đánh giá, xét chọn hồ sơ thầu nghiêm ngặt;
+ Nên có các đơn vị làm nhiệm vụ kiểm tra, đánh giá tính khả thi và hiệu quả của các dự án PPP, kiểm tra, giám sát, đánh giá trong suốt quá trình triển khai dự án, đồng thời minh bạch về thông tin, hướng dẫn cụ thể cho các bên tham gia dự án;
+ Bộ máy nhân sự phục vụ cũng cần được đào tạo chuyên nghiệp, phát triển toàn diện;
+ Chú trọng việc thống nhất, đồng bộ các kế hoạch tổng thể và các kế hoạch chi tiết, phối hợp tốt giữa các đơn vị công và tư để lên quy hoạch, hướng tới chất lượng, hiệu quả đầu ra;
+ Chuẩn hóa ngay từ đầu các tiêu chuẩn kỹ thuật để tránh gây lãng phí;
+ Phân định rõ ngay từ đầu trong việc xác định và chia sẻ rủi ro;
+ Hướng tới việc quản lý, vận hành trong tương lai thông qua xây dựng Nền tảng Dịch vụ Thông minh để Cung cấp Dịch vụ Đa dạng.
Từ bài học kinh nghiệm, kết hợp với triển vọng phát triển, định hướng thu hút đầu tư PPP từ doanh nghiệp của Đảng và Nhà nước, luận án khuyến nghị một số giải pháp như sau:
+ Thứ nhất, tăng cường tổ chức và năng lực quản lý của cơ quan Nhà nước về PPP;
+ Thứ hai, tăng cường phân cấp quản lý và thực hiện giữa cấp Trung ương và địa phương;
+ Thứ ba, tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ thể chế, pháp lý cho thị trường PPP;
+ Thứ tư, cập nhật và công khai rộng rãi danh mục các dự án kêu gọi đầu tư PPP trong bối cảnh khu vực và quốc tế có nhiều thay đổi;
+ Thứ năm, đảm bảo tính công khai, minh bạch về thông tin của các dự án PPP;
ngặt; + Thứ sáu, việc xét chọn hồ sơ thầu cần được chuẩn hóa quy trình và đánh giá nghiêm
+ Thứ bảy, tăng cường thanh tra, kiểm toán, giám sát các dự án PPP;
+ Thứ tám, tổ chức các đợt đào tạo, tập huấn cho các đội ngũ quản lý, giám sát, cũng như đội ngũ nhân sự kiểm tra, giám sát trực tiếp các dự án PPP;
+ Thứ chín, ần thống nhất, đồng bộ các kế hoạch triển khai, chuẩn hóa các tiêu chuẩn về hạ tầng kỹ thuật, các kế hoạch này cũng cần được các đơn vị chức năng đánh giá nhiều lần về tính khả thi trước khi tiến hành; + Thứ mười, thực thi đồng bộ các kế hoạch, giải pháp nhằm thu hút nhà đầu tư nước ngoài vào các dự án PPP;
+ Thứ mười một, quy định rõ trong kế hoạch và trong hợp đồng quyền lợi, nghĩa vụ, trách nhiệm của các bên, quy định rõ từng đơn vị có trách nhiệm giải quyết các rủi ro. Bên cạnh đó, cần đánh giá tổng thể trước khi dự án diễn ra để có thể dự kiến trước các rủi ro và lập kế hoạch dự phòng để xử lý các rủi ro không lường trước;
+ Thứ mười hai, đa dạng hóa các nguồn lực tài chính phục vụ dự án PPP;
+ Thứ mười ba, đa dạng hóa các lĩnh vực áp dụng mô hình PPP;
+ Thứ mười bốn, chú trọng các sản phẩm chạy trên nền tảng số để người dùng có thể sửdụng một cách thuận tiện nhất;
+ Cuối cùng, cần tiếp tục nghiên cứu thấu đáo và xây dựng các quan điểm đồng bộ từ triết lý tới thiết kế thế chế, pháp luật, các điều kiện vĩ mô và vĩ mô phù hợp cho việc phát triển thực sự thị trường PPP chứ không chỉ là sửa sai ở các dự án như hiện nay.
Luận án cũng muốn nhấn mạnh lại trong phần kết luận là từ nghiên cứu lý luận và thực tiễn về phát triển thị trường PPP trên thê giới cho thấy PPP là hình thức khá gần gũi với triết lý phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa của Việt Nam. Do vậy các nhà nghiên cứu cần tiếp tục thực hiện các nghiên cứu chuyên sâu và xây dựng các quan điểm đồng bộ từ triết lý tới thiết kế thể chế, pháp luật, các điều kiện về môi trường đầu tư, cơ chế tài chính phù hợp cho việc phát triển thực sự thị trường PPP, không nên thực hiện đầu tư PPP theo hướng thực hiện mà không có một kế hoạch, định hướng, cơ chế tổng thể, sau khi phát sinh các tồn tại mới chỉ chạy theo sửa sai.
