Tên đề tài: Dạy học viết sáng tạo cho học sinh tiểu học
Chuyên ngành: Lý luận và Phương pháp dạy học Tiểu học
Mã số: 9.14.01.10
Nghiên cứu sinh: Vũ Trọng Đông
Cán bộ hướng dẫn: 1. GS TS Lê Phương Nga – Trường ĐHSP Hà Nội
2. PGS TS Chu Thị Thủy An – Trường Đại học Vinh
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
Những kết luận mới của luận án:
Luận án Dạy học viết sáng tạo cho học sinh tiểu học làm rõ cơ sở lí luận của việc dạy học viết sáng tạo thông qua việc phân tích các quan điểm về dạy viết cả trong và ngoài nước, các khái niệm then chốt trong dạy học viết như: sáng tạo và năng lực sáng tạo; viết sáng tạo; dạy học viết sáng tạo; các đơn vị tham gia tạo lập văn bản (câu, đoạn văn, văn bản); quá trình tạo lập văn bản; năng lực tạo lập văn bản; văn kể chuyện và văn miêu tả ở tiểu học;… Đồng thời, luận án cũng phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến việc dạy viết sáng tạo ở tiểu học như đặc điểm tâm lí của học sinh tiểu học, vai trò của hoạt động trải nghiệm trong dạy học viết sáng tạo, vai trò của hứng thú đối với việc viết sáng tạo.
Luận án xây dựng cơ sở thực tiễn cho đề tài bằng việc phân tích các yêu cầu của việc dạy học viết ở tiểu học trong chương trình môn Ngữ Văn 2018; nội dung dạy học viết sáng tạo trong sách giáo khoa Tiếng Việt (theo chương trình 2006 và chương trình 2018). Thực hiện việc khảo sát thực tiễn dạy học viết sáng tạo bằng các hình thức: phiếu điều tra, phỏng vấn, dự giờ, phân tích bài viết của HS. Kết quả khảo sát cho thấy GV ít quan tâm đến việc tổ chức dạy học viết sáng tạo cho học sinh, nhiều giáo viên cũng chưa thực sự biết cách thực hiện công việc này. Qua đánh giá bài viết của học sinh cũng cho thấy số lượng bài viết đạt yêu cầu về tính sáng tạo chưa cao.
Từ thực tiễn nghiên cứu và kết quả khảo sát, dựa vào các nguyên tắc dạy học viết và đặc điểm tâm, sinh lí của học sinh tiểu học, luận án tiến hành nghiên cứu và đề xuất 4 nhóm biện pháp: Tổ chức hoạt động trải nghiệm để tạo ý tưởng, nội dung viết bài; Xây dựng các đề bài viết sáng tạo phù hợp với người học; Hướng dẫn cách viết sáng tạo cho từng phần của bài văn; Xây dựng các tiêu chí cho bài viết thông qua rubric kiểm tra, đánh giá; để giúp phát triển kĩ năng viết sáng tạo cho học sinh tiều học. Với mỗi biện pháp, chúng tôi phân tích căn cứ đề xuất biện pháp, nội dung và cách thức thực hiện của biện pháp, bài tập minh họa. Sự phân tích, mô tả này cung cấp cho giáo những hiểu biết cơ bản về các biện pháp cũng như cách thức áp dụng các biện pháp đó trong thực tiễn dạy học viết sáng tạo ở tiểu học.
