TRANG THÔNG TIN VỀ LUẬN ÁN
– Tên luận án: Dinh dưỡng khoáng cho cây bắp lại (Zea mays L.) trên đất phù sa ở Đồng bằng sông Cửu Long.
– Ngành: Khoa Học Đất
Mã số: 62620103
– Họ tên nghiên cứu sinh: Lê Phước Toàn. Khóa: 2015 (đợt 2)
– Người hướng dẫn khoa học chính: Gs. Ts Ngô Ngọc Hưng
– Cơ sở đào tạo: Trường Đại học cần Thơ.
1. Tóm tắt nội dung luận án
Sự mất cân đối dinh dưỡng trong đất gắn liền với khả năng hấp thu dưỡng chất của cây trồng từ đất và phân bón. Quản lý dinh dưỡng hợp lý là chìa khóa để cây trồng cho năng suất và chất lượng cao. Đề tài “Dinh dưỡng khoáng cho cây bắp lai (Zea mays) trên đất phù sa ở đồng bằng sông Cửu Long” được thực hiện nhằm mục tiêu: (1) Đánh giá định tính tình trạng hấp thu dinh dưỡng khoáng trên đất phù sa của bắp lai qua ứng dụng mô hình DRIS; (2) Xác định nhu cầu hấp thu dưỡng chất N, P và K của bắp lai qua ứng dụng mô hình QUEFTS; (3) Xây dựng công thức phân bón N, P và K cho bắp lai trên đất phù sa. Thí nghiệm được thực hiện tại huyện An Phú – An Giang, vụ Đông Xuân năm 2014-2015 và 2015-2016. Kết quả phương pháp DRIS nhận diện được tình trạng mất cân bằng dưỡng chất qua thí nghiệm bón khuyết dưỡng chất cho bắp lại. Có sự đáp ứng rõ rệt về hàm lượng dinh dưỡng trong lá, chỉ số DRIS và năng suất đối với các nghiệm thức khuyết dưỡng chất. Việc bón khuyết N hoặc P dẫn đến năng suất hạt thấp hơn đáng kể cùng với sự thể hiện chỉ số DRIS mang giá trị âm. Nghiệm thức NPK, NK và NP: Cu và Fe được DRIS xếp hạng giới hạn cao nhất, điều này do sự mất cân đối về tỷ lệ giữa Cu hoặc Fe so với các nguyên tố khác. Hàm lượng các chất dinh dưỡng trong lá tương quan với các chỉ số DRIS tương ứng, do đó sự mất cân bằng dinh dưỡng trong cây bắp lai trồng ở đất phù sa đồng bằng sông Cửu Long có thể được xác định bằng phương pháp DRIS. Sử dụng DRIS đã giúp xác định yêu tố giới hạn cụ thể trên dinh dưỡng trên bắp lai ở điểm nghiên cứu, với chỉ số DRIS có giá trị âm đã chỉ ra sự mất cân bằng của Cu, Fe, N, P. Dưỡng chất N và P cũng được chẩn đoán là trong tình trạng mất cân bằng dù trước đó được bón đầy đủ, điều này cho thấy năng suất bắp lai có cơ hội gia tăng khi dinh dưỡng bằng biện pháp bón cân đối ở mức thích hợp.
Đánh giá hiệu quả hấp thu NPK của bắp lai trên đất phù sa được xác định qua mô hình QUEFTS: năng suất hạt gia tăng tuyến tính với dưỡng chất N, P và K (23,6 kg N, 3,73 kg P2O5 và 14,5 kg K₂O trên 1 tấn hạt) khi năng suất hạt đạt khoảng 60-70% tiềm năng năngsuất. Khi năng suất càng vượt xa khỏi 7,0 tấn/ha thì hiệu quả hấp thu dưỡng chất N, P và Kcàng giảm. Bảng hướng dẫn nhu cầu phân bón N, P và K cho cây bắp lai trồng trên đất phùsa được xây dựng dựa trên khả năng cung cấp dưỡng chất từ đất và nhu cầu dưỡng chất trên năng suất mục tiêu đạt được đối với sử dụng phân bón. Kết quả đạt được tại vùng nghiên cứu, để đạt năng suất 11,35 tấn/ha với mức đáp ứng năng suất với phân NPK theo thứ tự 6,22; 1,33; 0,73 tấn/ha, nhu cầu phân NPK là: 217 kg N/ha, 79,0 kg P₂Os/ha và 63,4 kg KO/ha. Khả năng cung cấp N từ đất đạt 53%, đối với P và K khả năng cung cấp từ đất >75%.
2. Những kết quả mới của luận án
Phương pháp DRIS lần đầu tiên được nghiên cứu và công bố ở Việt Nam. Sử dụng DRIS đã giúp xác định yếu tố giới hạn cụ thể trên dinh dưỡng trên bắp lai ở điểm nghiên cứu, với chỉ số DRIS có giá trị âm đã chỉ ra sự mất cân bằng của Cu, Fe, N, P. Dưỡng chất N và P cũng được chẩn đoán là trong tình trạng mất cân bằng dù trước đó được bón đầy đủ, điều này cho thấy năng suất bắp lai có cơ hội gia tăng khi dinh dưỡng bằng biện pháp bón cân đối ở mức thích hợp.
Xác định được ngưỡng giới hạn đối với hiệu quả hấp thu dưỡng chất của bắp lai ở vùng trồng: Cân bằng của hấp thu dưỡng chất đạt đến ngưỡng khi năng suất hạt đạt 60-70% tiêm năng năng suất. Khi năng suất càng vượt xa khỏi 7,0 tấn/ha thì hiệu quả hấp thu dưỡng chất N, P và K càng giảm.
