THÔNG TIN TÓM TẮT LUẬN ÁN
1. Mở đầu
Đề tài luận án: Định hướng giá trị gia đình của người Việt Nam sống tại Việt Nam và Ba Lan
Ngành: Tâm lý học
Mã số: 9.31.04.01
Họ và tên nghiên cứu sinh: Mai Văn Hải
Họ và tên người hướng dẫn: PGS.TS. Lê Văn Hảo
Cơ sở đào tạo: Học viện Khoa học Xã Hội, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam.
2. Tóm tắt những đóng góp mới của luận án
Về mặt lý luận, luận án có đóng góp ở hai phương diện: (1) tiến hành tổng quan các nghiên cứu trên thế giới về giá trị gia đình và định hướng giá trị gia đình của người nhập cư theo chuẩn PRISMA (Preferred Reporting Items for Systematic Reviews and Meta-Analyses); (2) xây dựng cơ sở lý luận về giá trị, định hướng giá trị và định hướng giá trị gia đình của hai nhóm khách thể nghiên cứu. Đây cũng là một nghiên cứu mới về tâm lý học gia đình, tâm lý học giá trị theo hướng tiếp biến và giao thoa văn hóa trong bối cảnh hội nhập quốc tế mạnh mẽ.
Về mặt thực tiễn, thông qua sự so sánh định hướng giá trị gia đình của hai nhóm cũng như sự giống và khác nhau trong định hướng giá trị gia đình so với quan điểm và niềm tin truyền thống, nghiên cứu cung cấp bức tranh đa dạng, nhiều chiều về bản sắc văn hóa – gia đình của Việt Nam không chỉ trong quá trình phát triển trong nước mà còn cả ở nhóm nhập cư sống tại nước ngoài, vốn luôn diễn ra quá trình thích nghi và tiếp biến các giá trị văn hóa mới. Nghiên cứu này cũng đã nêu lên hiện trạng về định hướng giá trị gia đình thể hiện ở chức năng gia đình và được bộc lộ ở 2 mối quan hệ cơ bản trong gia đình là mối quan hệ cha mẹ – con và mối quan hệ vợ chồng ở hai nhóm khách thể. Trong mối quan hệ cha mẹ – con, bên cạnh việc khẳng định các giá trị truyền thống như khẳng định sự hi sinh chăm sóc của cha mẹ cho con, sự bao bọc của bố mẹ nhập cư khi con họ có thể bị bắt nạt, rơi vào thế yếu khi ở môi trường nhập cư là sự khẳng định và tôn trọng quyền độc lập của con. Bên cạnh đó, có những niềm tin cũ như sự yêu thích con trai, mong muốn có con trai để “nối dõi tông đường” dù trên bình diện
chung vẫn khẳng định sự bình đẳng, giá trị con cái không phụ thuộc vào giới tính của chúng nhưng vẫn ngầm ẩn sau đó mong muốn có đứa con nối dõi tông đường. Trong mối quan hệ vợ – chồng, thuận vợ thuận chồng, chung thủy nhân nghĩa vẫn là những giá trị bền vững ở hai nhóm khách thể. Bên cạnh đó, quá trình sinh sống, làm việc tại nước ngoài, nhóm khách thể là người nhập cư phải có sự linh hoạt nhất định để làm việc, hỗ trợ nhau trong điều kiện bị cách biệt về văn hóa, ngôn ngữ, sự khắc nghiệt của thời tiết và công việc vất vả. Kết quả nghiên cứu này phần nào cho thấy sự linh hoạt và bền vững của những giá trị văn hóa gia đình của người Việt Nam nói chung.
