VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
BẢN TRÍCH YẾU LUẬN ÁN TIẾN SĨ
1. Tóm tắt mở đầu:
Tên tác giả: Trần Thị Vân Anh
– Tên luận án: Doanh nghiệp dệt may Việt Nam trong bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
– Ngành khoa học của luận án: Kinh tế phát triển
Mã số: 9.31.01.05
– Tên cơ sở đào tạo: Học viện Khoa học xã hội
2. Nội dung bản trích yếu
Mục đích và đối tượng nghiên cứu của luận án:
– Mục đích nghiên cứu
Mục đích của luận án là làm rõ được vấn đề phát triển của doanh nghiệp dệt may Việt Nam trong bối cảnh diễn ra cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Trên cơ sở làm rõ các vấn đề phát triển doanh nghiệp theo cách tiếp cận ngành và chuỗi giá trị, đề xuất một số gợi ý giải pháp cho sự phát triển của các doanh nghiệp dệt may Việt Nam.
– Đồi tượng nghiên cứu
Đồi tượng nghiên cứu của luận án là sự phát triển của doanh nghiệp dệt may Việt Nam.
Các phương pháp nghiên cứu đã sử dụng
Do tính chất đặc thù của tổ chức sản xuất trong lĩnh vực dệt may, dưới ảnh hưởng của CMCN 4.0 và hội nhập kinh tế quốc tế, không thế chỉ áp dụng một cách tiếp cận ngành hoặc chuỗi giá trị để giải quyết vấn đề phát triển doanh nghiệp dệt may. Vì vậy, NCS đã lựa chọn phương pháp phân tích định tính để giải quyết vấn đề với các công cụ phân tích như: nghiên cứu tại bàn; Phương pháp phân tích tổng hợp – so sánh; phương pháp thống kê mô tả: phương pháp diễn giải- quy nạp: Phương pháp phân tích SWOT; Phương pháp phỏng vẫn sâu.
Các kết quả chính và kết luận:
Trong luận án, tác giả đã tập trung làm rõ những nội dung chính sau:
(1). Nội dung luận án đã làm rõ những khoảng trống về mặt lý luận trong nghiên cứu phát triển doanh nghiệp. Chỉ dựa vào cách tiếp cận ngành (lý thuyết tổ chức ngành của kinh tế học phát triển) không còn phù hợp khi bàn về vấn đề phát triển doanh nghiệp trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập kinh tế quốc tế (sự phát triển được quyết định bởi các công ty đa quốc gia, thay vì ý chí chủ quan của chính phủ), trong bồi cảnh công nghệ (sản xuất và quản lý) thay đối với tốc độ nhanh hơn do cách mạng công nghiệp 4.0.
Cho đến nay, chưa có lý thuyết mới để bàn về vấn đề của riêng ngành dệt may. Vì vậy luận án đề xuất một số tiêu chí, chỉ tiêu đánh giá sự phát triển của doanh nghiệp dệt may theo cả cách tiếp cận ngành và tiếp cận chuỗi.
(2). Đánh giá được thực trạng phát triển của doanh nghiệp dệt may Việt Nam giai đoạn 2007-2018. Làm rõ được các vấn đề phát triển của doanh nghiệp dệt may Việt Nam. Đặc biệt, trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 đã có những tác động cụ thể, a) làm thay đổi cơ cấu, mắt xích chuỗi giá trị, cách thức quản lý và b) rút ngắn thời gian ra đời các công nghệ mới, hiện đại hơn đồi với ngành dệt may, các doanh nghiệp dệt may Việt Nam vẫn thiếu các nguồn lực để giải quyết hai vấn đề trên. Luận án đã luận giải được một số yếu tố ảnh hưởng đến việc xây dựng, củng cố các nguồn lực của doanh nghiệp (theo lý thuyết doanh nghiệp dựa vào nguồn lực resource based theory of the firm) để đảm bảo năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, các vấn đề và nguyên nhân của các vấn đề phát triển doanh nghiệp từ góc nhìn này.
(3). Luận án đề xuất một số quan điểm, định hướng, các gợi ý giải pháp tập trung xây dựng và củng cố các nguồn lực cho doanh nghiệp; làm cơ sở để doanh nghiệp cải thiện năng lực cạnh tranh. Đối với các doanh nghiệp khai thác thị trường nội địa, có năng lực phát triển, mở rộng sản xuất và tự xây dựng các chuỗi giá trị dệt may trong nước. Đối với các doanh nghiệp tham gia chuỗi do các MNCs chi phối, có năng lực để được chấp nhận nâng cấp lên những công đoạn và các chuỗi có giá trị gia tăng cao hơn.
(4) Luận án góp phần bổ sung căn cứ khoa học để cách nhà hoạch định chính sách thay đổi tư duy về phát triển doanh nghiệp dệt may. Có những cách tiếp cận mới trong việc xây dựng và củng cố các nguồn lực của doanh nghiệp để sự phát triển của các doanh nghiệp đó góp phần cải thiện nhiều hơn phúc lợi của xã hội.
