Tính cấp thiết của đề tài
Đời sống tôn giáo ở Việt Nam hiện nay đã có những thay đổi cơ bản theo hướng hội nhập quốc tế. Đây là kết quả của của sự đổi mới đường lối chính sách tôn giáo của Đảng và Nhà nước từ cuối năm 1990 đến nay. Sự thay đổi đó bên cạnh chịu tác động của đời sống kinh tế, xã hội, còn chịu những tác động từ cuộc cách mạng khoa học công nghệ đặc biệt đó là các phương tiện truyền thông hiện đại trong đó có truyền thông mạng Internet.
Internet với những tiện ích nổi bật của nó đã góp phần làm cho tôn giáo trở nên “phẳng” hơn khi tạo ra cảm giác khoảng cách về không gian và thời gian giữa các vùng miền, quốc gia phần nào bị nhòa đi. Là một tôn giáo lớn và luôn có nhu cầu tăng cường ảnh hưởng của mình, Công giáo đã khá nhanh nhạy trong việc tận dụng các phương tiện truyền thông đại chúng vào việc truyền giáo. Việc ứng dụng các công nghệ mới trong đó có công nghệ thông tin, chỉ cần chiếc máy tính có kết nối mạng, người ta có thể dễ dàng trao đổi thông tin, bày tỏ chính kiến của mình tới bất kỳ nơi nào trên thế giới mà có kết nối mạng. Nhận thấy tầm quan trọng của việc ứng dụng công nghệ thông tin vào việc thay đổi phương thức truyền giáo của mình, Giáo hội Hoàn vũ đã sớm quan tâm đến lĩnh vực này bằng cách ban hành Sắc lệnh Inter Mirifica (1963) của Công đồng Vatican II được xem là văn kiện tiên phong liên quan đến các hoạt động truyền thông nói chung và truyền thông mạng nói riêng, mở ra một cái nhìn mang tính đối thoại với nhân loại và ngỏ lời muốn dấn thân cộng tác với xã hội. Văn kiện này là nền tảng cho các văn kiện khác của Giáo hội về truyền thông mạng như hai văn kiện quan trọng đó là “Giáo hội và Internet” và “Đạo đức trên Internet”.
Ngay chính những văn kiện đầu tiên về Internet, Giáo hoàng đã đưa ra những cảnh báo về tác hại của nó và Giáo hội nên tránh những tiêu cực do nó gây ra để thực hiện tốt “Tin mừng hóa và Internet”. Sử dụng truyền thông mạng là một phương thức truyền giáo mới, góp phần thay đổi phương thức truyền giáo truyền thống trước đây của Công giáo, đồng thời nâng cao khả năng trao đổi thông tin, tăng cường sự hiểu biết của thế giới ngoài Công giáo và chính thế giới Công giáo với nhau.
Dưới sự hướng dẫn của Giáo hội Hoàn vũ và Liên Hội đồng Giám mục Á Châu về lĩnh vực truyền thông mạng và đặc biệt từ năm 1997 Nhà nước cho phép Internet hoạt động chính thức ở nước ta, Hội đồng Giám mục Việt Nam đã tiếp cận và cổ vũ sử dụng truyền thông mạng trong hoạt động loan báo Tin Mừng. Tuy nhiên ở nước ta hiện nay truyền thông mạng Công giáo chưa được kiểm soát chặt chẽ và khoa học dẫn đến nảy sinh những tiêu cực như việc lợi dụng truyền thông mạng Công giáo để tuyên truyền chống phá Đảng, Nhà nước cũng như truyền thống của Giáo hội. Xuất phát từ thực tế này đòi hỏi phải có một công trình nghiên cứu, khái quát vấn đề truyền thông mạng Công giáo để thấy rõ thông qua phương tiện truyền thông mạng đời sống tôn giáo của người Công giáo được biểu hiện như thế nào? Tại sao truyền thông mạng lại có vai trò quan trọng đối với đời sống tôn giáo của Công giáo nhiều đến như vậy? Đâu là chiều hướng tích cực, đâu là chiều hướng tiêu cực của truyền thông mạng tác động đến đời sống tôn giáo của Công giáo? Những thay đổi của đời sống tôn giáo của Công giáo dưới tác động của truyền thông mạng có trái ngược với truyền thống của Giáo hội hay không? Đặc biệt trên góc độ quản lý nhà nước về tôn giáo, mạng truyền thông tác động đến phương cách quản lý công tác tôn giáo nói chung và Công giáo nói riêng như thế nào?
