THÔNG TIN TÓM TẮT VỀ NHỮNG KẾT LUẬN MỚI CỦA LUẬN ÁN TIẾN SĨ
Tên đề tài: Du báo trong văn xuôi tự sự trung đại Việt Nam:
Nội dung và phương thức thể hiện
Chuyên ngành: Văn học Việt Nam (trung đại)
Mã số: 62.22.01.21
Nghiên cứu sinh: Trấn Thị Thanh Nhị
Cán bộ hướng dẫn: GS.TS. Trần Ngọc Vương, PGS.TS. Vũ Thanh
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Sư Phạm Hà Nội
Những kết luận mới của luận án
Luận án đã tiến hành738khảo sát trong văn xuôi tụ sự trung đại Việt Nam (VXTSTĐVN), thống kê được 245tác phẩm xuất hiện dự báo. Luận án chỉ ra một số vấn đề nội dung và phương thức thể hiện của dự báo trong VXTSTĐVN.
* Nội dung cơ bản của dự báo trong Văn xuôi tự sự trung đại Việt Nam
+ Hệ thống dự báo của người Việt, về cơ bản được tiếp thu từ truyền thống dự báo của Trung Hoa. Tuy nhiên, trong quá trình tiếp nhận, người Việt cũng có những biến đổi nhất định để phù hợp, tương thích với văn hoá nước ta.
+ Về mặt nội dung, dự báo đã góp phần phản ánh thực trạng đời sống người dân, chuyện thi cử quan trường và mối quan hệ giữa thần quyền và vương quyền.
+ Nội dung thứ hai của dự báo trong VXTSTĐVN là quan niệm về tư tưởng và đạo đức mà trọng tâm vấn đề là quan niệm về Đức Phúc của người Việt.
+ Nếu đi sâu vào hệ thống hình ảnh, biểu tượng của động thực vật xuất hiện trong dự báo, người đọc sẽ khám phá ra dấu vết, dấu ấn, sắc màu bản địa lấp lánh đằng sau mỗi phương thức dự báo, mà đặc biệt là điềm triệu, phong thuỷ và chiêm mộng. Hiện tượng trên phản ánh sự ánh xạ của văn hoá bản địa vào đời sống văn học.
* Phương thức thể hiện của dự báo trong Văn xuôi tự sự trung đại Việt Nam
Luận án phân tích những vấn đề cơ bản về hình thức thể hiện của dự báo trong VXTSTĐVNt rên ba phương diện sau: + Nhân vật: luận án đã phân nhóm và phân tích các kiểu nhân vật dự báo như: nhân vật mang chức năng dự báo, bao gồm: nhân vật kì ảo, nhân vật môi giới hai thế giới thực ảo và nhân vật phàm nhân; nhân vật nhận được dự báo, bao gồm: nhân vật thánh nhân, quân tử và nhân vật bình phẩm.
+ Không gian thời gian nghệ thuật dự báo: luận án đã phân loại và phân tích các kiểu loại không gian thời gian đặc trưng xuất hiện dự báo như: sông nước, đền, chùa, am, miếu là không gian tiêu biểu, còn đêm và thời điểm có tính chất bất thường là thời gian tiêu biểu; xét theo nhân vật được dự báo thì không gian vũ trụ, thời gian lịch sử gắn với nhân vật thánh nhân, quân tử còn không gian sinh hoạt và thời gian mang tính cá nhân. Khi miêu tả không gian thời gian dự báo, các tác giả sử dụng bút pháp lặp lại, kéo dài trong miêu tả thời gian và ảo hoá không gian thực và thực hoá không gian ảo trong miêu tả không gian. Dự báo có vai trò quan trọng trong xây dựng không gian thời gian nghệ thuật thể hiện ở sự dịch chuyển không gian và co duỗi, quy hồi thời gian.
+Ngôn ngữ: đặc điểm, công thức chung của ngôn ngữ dự báo dựa trên màu sắc, mùi hương, trạng thái và yếu tố được so sánh. Sự xuất hiện của lớp ngôn ngữ dự báo không những làm phong phú, giàu có thêm ngôn ngữ VXTSTĐVN, đồng thời, tạo nên sự mơ hồ huyền bí làm tăng sức hấp dẫn của thông tin dự báo, tạo nên sự hoà nhịp giữa nội dung và phương thức biểu đạt.
Dự báo trong VXTSTĐVN là một vấn đề thú vị, có nhiều triển vọng nghiên cứu khi nó không chỉ được khảo sát trong VXTSTĐVN mà còn được đặt trong bối cảnh văn hoá trung đại. Dự báo đảm nhận một số nội dung phản ánh có tính đặc thù của văn xuôi tụ sự đồng thời nó còn có vai trò quan trọng trong vấn đề thi pháp văn học trung đại. Việc nghiên cứu dự báo từ nội dung và hình thức thể hiện đã đặt ra những vẫn đề nghiên cứu kế tiếp sau đó như: nghiên cứu dự báo trong truyện thơ Nôm, nghiên cứu dự báo từ góc nhìn văn hoá học, kí hiệu học.
