TRÍCH YẾU LUẬN ÁN TIẾN SĨ
Tên tác giả: Lương Phúc Đức
Tên luận án: Giáo dục kĩ năng học hợp tác cho học sinh lớp 4, 5 qua trò chơi khoa học
Ngành khoa học của luận án: Khoa học giáo dục
Chuyên ngành: Giáo dục học (tiểu học)
Mã số: 62 14 01 01
Tên đơn vị đào tạo Sau đại học: Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2.
1. Mục đích và đối tượng nghiên cứu của luận án
Mục đích nghiên cứu
Đề xuất các biện pháp giáo dục kĩ năng học hợp tác cho học sinh lớp 4, 5 qua trò chơi khoa học, góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Khoa học ở tiểu học.
Đối tượng nghiên cứu
Mối quan hệ giữa sự phát triển kĩ năng học hợp tác của học sinh lớp 4, 5 và dạy học môn Khoa học ở tiểu học thông qua các trò chơi khoa học.
2. Các phương pháp nghiên cứu đã sử dụng
– Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận: Phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát hóa các nguồn tư liệu để xây dựng cơ sở lí thuyết cho đề tài.
– Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi, phỏng vấn, quan sát, phân tích hồ sơ dạy học để đánh giá thực trạng dạy học Khoa học và sử dụng trò chơi nhằm giáo dục kĩ năng học hợp tác ở tiểu học.
– Phương pháp tổng kết kinh nghiệm để phân tích kinh nghiệm quốc tế và kinh nghiệm giáo dục tiểu học tại địa phương. Phương pháp thực nghiệm để đánh giá tính khoa học của hệ thống trò chơi khoa học ở tiểu học và biện pháp giáo dục dựa vào trò chơi. Phương pháp nghiên cứu trường hợp nhằm làm rõ hơn và cụ thể hơn sự tiến bộ của một số học sinh trong và sau thực nghiệm.
– Phương pháp chuyên gia: Xin ý kiến của các chuyên gia về tính cần thiết, tính khả thi, tính hiệu quả của các biện pháp giáo dục kĩ năng học hợp tác cho học sinh lớp 4,5 qua trò chơi khoa học.
– Phương pháp xử lí thông tin: Sử dụng phương pháp thống kê toán học để xử lí, phân tích, tổng hợp các số liệu nghiên cứu nhằm rút ra những nhận xét, kết luận có giá trị khách quan.
3. Các kết quả chính và kết luận
3.1. Các kết quả chính
1. Góp phần làm rõ quan niệm khoa học về kĩ năng học hợp tác ở tiểu học và giáo dục kĩ năng học hợp tác qua trò chơi khoa học. Xác định hệ thống kĩ năng học hợp tác cơ bản đối với học sinh tiểu học. Xây dựng kĩ thuật thiết kế trò chơi khoa học và hệ thống trò chơi khoa học nhằm giáo dục kĩ năng học hợp tác cho học sinh lớp 4, 5.
2. Phát hiện ưu, nhược điểm trong thực tiễn dạy học và thực tiễn giáo dục kĩ năng học hợp tác cho học sinh tiểu học qua trò chơi khoa học
3. Đề xuất một số biện pháp để giáo dục kĩ năng học hợp tác cho học sinh
lớp 4, 5 qua trò chơi khoa học gồm: 1/ Xây dựng qui trình thiết kế và lựa chọn trò chơi khoa học. 2/ Xây dựng kĩ thuật thiết kế dạy học với trò chơi khoa học. 3/ Tổ chức và hướng dẫn trò chơi khoa học trên lớp. 4/ Tổ chức và hướng dẫn trò chơi khoa học ngoài lớp. 5/ Thiết kế và tổ chức môi trường khuyến khích rèn luyện kĩ năng học hợp tác. 6/ Thiết kế và áp dụng kĩ thuật đánh giá kĩ năng học hợp tác qua trò chơi khoa học.
4. Các biện pháp giáo dục kĩ năng học hợp tác cho học sinh lớp 4, 5 qua trò chơi khoa học đã được kiểm nghiệm thông qua thực nghiệm sư phạm và xin ý kiến chuyên gia đã khẳng định tính khoa học, tính sư phạm, sự cần thiết, tính khả thi và tính hiệu quả của các biện pháp.
3.2. Kết luận
– Các kĩ năng học hợp tác là những kĩ năng học tập cơ bản rất cần rèn luyện ở học sinh tiểu học. Môn Khoa học và trò chơi khoa học rất thích hợp với nhiệm vụ phát triển kĩ năng học hợp tác. Những nghiên cứu trong khoa học và những sự kiện thực tế qua khảo sát thực trạng ở một số trường tiểu học đã chứng minh điều đó. Trong các nghiên cứu phản ánh nhiều quan điểm khác nhau về kĩ năng, kĩ năng học tập, kĩ năng học hợp tác, chơi, trò chơi và hoạt động chơi, tức là còn có một số vấn đề lí luận cần được tiếp tục làm sáng tỏ.
– Những nghiên cứu và thực tiễn về kĩ năng tuy phong phú, nhưng về kĩ năng học tập và kĩ năng học hợp tác thì chưa nhiều. Có nhiều nghiên cứu và thực tế sử dụng trò chơi nói chung trong giáo dục mầm non và tiểu học, nhưng về trò chơi khoa học để giáo dục kĩ năng học hợp tác thì hầu như chưa được quan tâm đầy đủ. Dựa vào chức năng giáo dục của trò chơi và hướng nghiên cứu của đề tài, chúng tôi đã xác định một số nguyên tắc cơ bản của trò chơi khoa học và xây dựng những qui trình chung để thiết kế và lựa chọn trò chơi khoa học.
– Từ kết quả nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn, đã đề xuất một số biện pháp giáo dục kĩ năng học hợp tác và xây dựng được tiến trình giáo dục kĩ năng học hợp tác dựa vào trò chơi khoa học. Qua thực nghiệm cho thấy, các biện pháp giáo dục kĩ năng học hợp tác cho học sinh lớp 4, 5 qua trò chơi khoa học đã có tác động tích cực đến việc cải thiện kĩ năng học hợp tác và cả kết quả học tập môn Khoa học của học sinh lớp 4, 5.
