THÔNG TIN LUẬN ÁN TIẾN SĨ
Tên đề tài luận án tiến sĩ: Hành động ngôn ngữ trong Truyện Kiều
Ngành: Ngôn ngữ Việt Nam;
Mã số: 92 201 02
Họ và tên NCS: Dương Thị Thuý Vinh
Người hướng dẫn khoa học:
1. GS.TS Bùi Minh Toán
2. PGS.TS Nguyễn Văn Lộc
Đơn vị đào tạo: Trường Đại học Sư phạm
Cơ sở đào tạo: Đại học Thái Nguyên
NHỮNG KẾT QUẢ MỚI CỦA LUẬN ÁN
1. Luận án góp phần hệ thống hoá, bổ sung và làm rõ thêm, phong phú thêm một số khía cạnh của lí thuyết về hành động ngôn ngữ (HĐNN) như: vấn đề ranh giới giữa các loại HĐNN và cách phân loại các HĐNN, cách xác định chúng trong những phát ngôn; vấn đề xác định các kiểu câu theo mục đích nói, mối quan hệ giữa việc phân loại HĐNN với việc phân loại câu theo mục đích nói. Luận án còn cho thấy vai trò của HĐNN trực tiếp, HĐNN gián tiếp đối với việc thể hiện, khắc họa đặc điểm, tính cách nhân vật và thể hiện tư tưởng của tác giả xét trên cứ liệu truyện thơ nói riêng và tiếng Việt nói chung. Ngoài ra, luận án cũng đã xác định được một số vấn đề lí luận về tác phẩm văn học, trong đó chú ý đến ngôn ngữ nhân vật, ngôn ngữ tác giả làm cơ sở cho việc xác định các HĐNN trong thể loại truyện thơ và cách phân biệt HĐNN trong thơ với HĐNN trong văn xuôi.
2. Luận án nghiên cứu một cách tổng thể về các HĐNN trong Truyện Kiều thông qua việc phân loại, xác lập, thống kê, phân tích và làm sáng tỏ các biểu thức ngôn ngữ, các từ ngữ được sử dụng trong mỗi loại HĐNN. Trên cơ sở đó, luận án làm rõ mối quan hệ giữa việc nghiên cứu về HĐNN trong Truyện Kiều với giá trị nội dung, nghệ thuật của tác phẩm. Không chỉ vậy, luận án còn cung cấp thêm cách nhìn mới về giá trị của Truyện Kiều trên cơ sở đối chiều cách thể hiện gián tiếp các HĐNN của 2 tác phẩm Kim Vân Kiều truyện (của Thanh Tâm Tài Nhân) và Truyện Kiều (của Nguyễn Du). Điều này góp phần làm rõ sự sáng tạo, những đóng góp của Nguyễn Du, khẳng định thêm vị trí là “kiệt tác”, “kinh điển” của Truyện Kiều trong nền văn học dân tộc và trên thế giới.
3. Về thực tiễn, luận án là một trong những minh chứng rõ nét cho phong cách nghệ thuật bậc thầy, tài năng xuất chúng của Nguyễn Du, cho cái hay, cái đẹp của tiếng Việt. Như vậy, luận án góp phần làm nổi bật các giá trị về phương diện ngôn ngữ, văn học và văn hoá của Truyện Kiều. Đồng thời, cách thức nghiên cứu về HĐNN trong Truyện Kiểu có thể ứng dụng vào phân tích các tác phẩm thuộc các thể loại khác nhau, mở rộng nội dung và phạm vi cho những nghiên cứu tiếp theo vào dạy học ngôn ngữ và văn học.
