THÔNG TIN TÓM TẮT VỀ NHỮNG KẾT LUẬN MỚI CỦA LUẬN ÁN
Tên đề tài: Khiếu nại và giải quyết khiếu nại về đất đai
Mã số: 62.38.01.02
Người hướng dẫn: PGS.TS. Nguyễn Cảnh Hợp và TS. Lưu Quốc Thái
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh
NHỮNG KẾT LUẬN MỚI CỦA LUẬN ÁN
1. Luận án đã làm sáng tỏ về mặt lý luận khái niệm khoa học, đặc điểm của khiếu nại và giải quyết khiếu nại về đất đai. Cụ thể, luận án đã làm rõ: khiếu nại về đất đai là việc người sửdụng đất, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến sử dụng đất theo thủ tục hành chính do pháp luật khiếu nại quy định, đề nghị chủ thể có thẩm quyền giải quyết khiếu nại xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính trong quản lý đất đai khi có căn cứ cho rằng quyết định hành chính, hành vi hành chính đó là trái pháp luật, xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Trong khi đó, giải quyết khiếu nại về đất đai là việc cơ quan hành chính, người có thẩm quyền theo quy định của pháp luật thụ lý, xác minh, kết luận và ra quyết định giải quyết khiếu nại theo thủ tục do pháp luật quy định các khiếu nại đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính về đất đai của cơ quan hành chính, người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính trong quá trình thực hiện quản lý nhà nước về đất đai khi người sử dụng đất có căn cứ cho rằng quyết định hành chính, hành vi hành chính đó là trái pháp luật, xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
2. Luận án cũng đã phân tích, đánh giá các yếu tố chi phối, ảnh hưởng đến khiếu nại và giải quyết khiếu nại về đất đai một cách bao quát được cả yếu tố chủ quan và khách quan; cả tác động của những điều kiện trong nước và các yếu tố hội nhập quốc tế. Đây là các tác động, ảnh hưởng chủ yếu làm nảy sinh các khiếu nại và tác động đến cách thức giải quyết các khiếu nại về đất đai trên thực tế.
3. Luận án đã phân tích và chỉ ra rằng cơ chế giải quyết khiếu nại về đất đai là hệ thống các yếu tố hợp thành, tác động lẫn nhau theo một cách thức đã định sẵn trong quá trình tiếp nhận và giải quyết các khiếu nại về đất đai nhằm bảo đảm quyền khiếu nại của người sử dụng đất. Các yếu tố hợp thành trong cơ chế này bao gồm: 1. các chủ thể có thẩm quyền giải quyết khiếu nại về đất đai; ii. tổ chức, bộ máy giải quyết khiếu nại về đất đai; iii. thủ tục giải quyết khiếu nại về đất đai; iv. thi hành quyết định giải quyết khiếu nại về đất đai đã có hiệu lực pháp luật; v. thanh tra, kiểm tra và giám sát đối với hoạt động giải quyết khiếu nại về đất đai.
4. Luận án chỉ ra rằng quy định của pháp luật về khiếu nại và thực tiễn thực hiện quyền khiếu nại còn bộc lộ nhiều bất cập, làm hạn chế quyền khiếu nại và bảo đảm quyền khiếu nại của người sử dụng đất trên thực tế, thể hiện ở các khía cạnh: i. quy định của pháp luật còn hạn chế một số chủ thể khiếu nại, chưa bảo đảm quy định của Hiến pháp về quyền khiếu nại, quyền con người; ii. quy định về đối tượng khiếu nại hạn hẹp và thiếu rõ ràng đã và đang gây cản trở cho việc thực hiện “quyền bảo vệ quyền” của người sử dụng đất; iii. thủ tục khiếu nại còn nhiều quy định bất hợp lý, nhất là quy định về các điều kiện để một vụ việc khiếu nại được tiếp nhận, giải quyết còn khắt khe, đẩy cái khó về phía người dân, hạn chế khả năng thực hiện quyền khiếu nại của người sử dụng đất.
5. Luận án cũng đã phân tích và làm rõ khiếu nại và giải quyết khiếu nại về đất đai là hoạt động phức tạp, đòi hỏi sự tham gia phối hợp của cả hệ thống chính trị. Tuy nhiên, hoạt động phối hợp trong công tác này vẫn còn tồn đọng những hạn chế nhất định, dẫn đến việc nhiều vụ việc giải quyết khiếu nại thiếu khách quan, mất dân chủ, làm phát sinh tình trạng khiếu nại kéo dài, vượt cấp phức tạp.
6. Luận án đã đưa ra các giải pháp về việc hoàn thiện thẩm quyền giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai. Bên cạnh đó, luận án kiến nghị cần bổ sung, hoàn thiện các quy định pháp luật khiếu nại và giải quyết khiếu nại hiện hành, để bảo đảm việc thực hiện quyền khiếu nại của người sử dụng đất và hiệu quả giải quyết khiếu nại của các chủ thể có thẩm quyền.
