NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
Đề tài luận án: Nâng cao hiệu quả đầu tư công tại Việt Nam
Chuyên ngành: Kinh tế đầu tư Mã số: 62.31.01.05
Nghiên cứu sinh: Phạm Minh Hóa Mã NCS: NCS31.12DT
Người hướng dẫn: 1. GS.TS Nguyễn Thành Độ; 2. PGS.TS Đỗ Văn Thành
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Kinh tế Quốc dân
Những đóng góp mới về mặt học thuật, lý luận
(1) Đầu tư công là hoạt động đầu tư do Nhà nước chủ trì để thực hiện các chương trình, dự án phát triển kinh tế – xã hội trên cơ sở nguồn lực của Nhà nước và các nguồn lực khác. Theo đó, đầu tư công được xác định theo mục tiêu của đầu tư, đó là cung cấp hàng hóa, dịch vụ công cộng, phục vụ lợi ích chung của cộng động, của toàn xã hội trên cơ sở các nguồn lực của xã hội, không chỉ sử dụng nguồn lực của Nhà nước và luôn gắn với chủ thể là Nhà nước.
(2) Mục tiêu của đầu tư công là phát triển kinh tế, cải thiện và đảm bảo phúc lợi xã hội, bảo vệ môi trường, đảm bảo quốc phòng an ninh. Đầu tư công có tác động “lan tỏa” nên khó có thể tính toán được đầy đủ kết quả của hoạt động đầu tư trên cơ sở đó đánh giá một cách chính xác, toàn diện hiệu quả đầu tư bằng một chỉ tiêu tổng hợp. Hiệu quả đầu tư công cần phải được xem xét, đánh giá trên từng khía cạnh, mục tiêu cụ thể mà trước hết đó là mức độ tác động đến tăng trưởng kinh tế và giảm nghèo.
(3) Mức độ tác động đến tăng trưởng kinh tế và giảm nghèo trong mối quan hệ tương quan với số lượng vốn đầu tư công là thước đo quan trọng về hiệu quả của đầu tư công. Trong mối quan hệ giữa đầu tư – tăng trưởng – giảm nghèo, khi đầu tư tăng với các chính sách đi kèm phù hợp sẽ tạo ra cơ cấu ngành nghề hợp lý và sẽ tạo điều kiện để thúc đẩy tăng trưởng. Khi nền kinh tế tăng trưởng nhanh, việc làm và thu nhập tăng, dẫn đến giảm nghèo. Khi tỷ lệ nghèo giảm, đồng nghĩa với việc tăng thu nhập của người dân, tăng khả năng tích lũy của nền kinh tế, nhờ đó có cơ sở để tăng đầu tư, từ đó kích thích sản xuất phát triển và thúc đẩy tăng trưởng ở chu kỳ sau.
(4) Sử dụng phương pháp định lượng để đo lường một số chỉ tiêu hiệu quả đầu tư công như: hiệu quả đầu tư công đối với thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế, thu nhập bình quân đầu người, thúc đẩy đầu tư tư nhân, hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công (ICOR) và mối quan hệ đầu tư công với giảm nghèo.
Những đề xuất mới rút ra từ kết quả nghiên cứu
– Luận án cho rằng, cần phải nhất quán quan điểm về đầu tư công cũng như quan điểm định hướng về hiệu quả đầu tư công. Theo đó, hiệu quả đầu tư công cần phải gắn với thực hiện mục tiêu phát triển bền vững, nâng cao chất lượng cuộc sống và phúc lợi xã hội; mức độ lan tỏa, thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân phát triển là thước đo quan trọng của hiệu quả đầu tư công; quản lý, kiểm soát chặt chẽ chất lượng đầu tư công là trọng tâm của chính sách đầu tư công nhằm nâng cao hiệu quả đầu tư công; tuân thủ triệt để quy hoạch, quyết định đầu tư đồng bộ với khả năng bố trí nguồn lực trên cơ sở bộ tiêu chí ưu tiên, thực hiện nghiêm túc kỷ luật tài khóa đảm bảo cho đầu tư công đạt được hiệu quả; tôn trọng nguyên tắc công khai, minh bạch và phản biện độc lập.
– Để nâng cao hiệu quả đầu tư công luận án đề : (1) xây dựng hệ thống đánh giá kết quả, hiệu quả chương trình, dự án đầu tư công; đánh giá, xếp hạng nhà thầu; mức độ tín nhiệm về tài chính của cơ quan, đơn vị, tổ chức sử dụng vốn đầu tư công; (2) thành lập cơ quan chuyên trách, độc lập thực hiện kiểm tra, giám sát đầu tư công; (3) phát triển tổ chức tư vấn độc lập đánh giá, thẩm định trước khi phê duyệt, khi điều chỉnh chương trình, dự án đầu tư công.
