THÔNG TIN TÓM TẮT VỀ NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
I. Thông tin
Tên luận án: Nghiên cứu ảnh hưởng của sự giam giữ phonon lên một số hiệu ứng cộng hưởng do tương tác của electron-phonon trong giếng lượng tử.
Chuyên ngành: Vật lý lý thuyết và vật lý toán
Mã số: 62 44 01 03
Họ và tên của nghiên cứu sinh: Nguyễn Đình Hiên
Người hướng dẫn khoa học
1. GS.TS. Trần Công Phong
2. PGS.TS. Lê Đình
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Sư phạm – Đại học Huế
II. Những đóng góp mới của luận án
Qua quá trình nghiên cứu đề tài “Nghiên cứu ảnh hưởng của sự giam giữ phonon lên một số hiệu ứng cộng hưởng do tương tác của electron-phonon trong giếng lượng tử” chúng tôi đã thu được những kết quả mới như sau:
1. Thu được biểu thức tường minh của công suất hấp thụ tuyến tính và phi tuyến dưới tác dụng của điện trường ngoài và biểu thức công suất hấp thụ tuyến tính dưới tác dụng của cả điện, từ trường ngoài khi xét phonon khôi và phonon giam giữ trong giếng lượng tử thế vuông góc sâu vô hạn và thế parabol.
2. Độ rộng vạch phố của đỉnh cộng hưởng electron-phonon dò tìm bằng quang học tuyến tính, phi tuyến khi phonon bị giam giữ tăng và biến thiên nhanh hơn so với trường hợp phonon khôi. Đối với giếng lượng tử có bề rộng nhỏ (Lz < 10 nm) hoặc tần số giam giữ lớn (wz/wLO > 0.2), ảnh hưởng của phonon giam giữ trở nên quan trọng và cần được đưa vào để khảo sát. Trong trường hợp giếng có bề rộng lớn (Lz > 10 nm) hoặc tần số giam giữ nhỏ (wz/wLO < 0.2), ảnh hưởng của phonon giam giữ lên độ rộng vạch phố của đỉnh cộng hưởng electron-phonon dò tìm bằng quang học là không đáng kế và có thể bỏ qua.
3. Độ rộng vạch phố của đỉnh cộng hưởng từ-phonon dò tìm bằng quang học (độ rộng vạch phố của đỉnh cộng hưởng cyclotron) khi phonon bị giam giữ tăng và biến thiên nhanh hơn so với trường hợp phonon khối. Đôi với giếng lượng tử có bề rộng nhỏ (Lz < 25 nm) hoặc tần số giam giữ lớn (wz/wLO > 0.1), ảnh hưởng của phonon giam giữ trở nên quan trọng và cần được đưa vào để khảo sát. Trong trường hợp giếng có bề rộng lớn (Lz > 25nm) hoặc tần số giam giữ nhỏ (wz/wLO < 0.1), ảnh hưởng của phonon giam giữ lên độ rộng vạch phố của đỉnh cộng hưởng từ phonon dò tìm bằng quang học là không đáng kể và có thể bỏ qua.
4. Đối với cả hai loại giếng trên, khi phonon bị giam giữ thì chỉ có các mode chẳn mới cho đóng góp trong sự dịch chuyển nội vùng con và các mode lẻ mới cho đóng góp trong sự dịch chuyển liên vùng con. Ngoài ra, khi phonon bị giam giữ, sự phụ thuộc của độ rộng vạch phố theo nhiệt độ cũng như theo mức độ giam giữ của hệ (theo bề rộng giếng đồi với giếng thế vuông góc sâu vô hạn, theo tần số giam giữ của giếng đối với giếng thế parabol) của đỉnh dò tìm cộng hưởng electron-phonon, từ-phonon và cộng hưởng cyclotron trong giếng lượng tử thế vuông góc sâu vô hạn biến thiên nhanh hơn trong giếng lượng tử thế parabol.
5. Sự giam giữ phonon đã làm cho độ rộng vạch phố tăng mạnh và biến thiên nhanh hơn so với trường hợp phonon khôi trong cả hai trường hợp khi hệ chỉ chịu tác dụng của điện trường ngoài và khi hệ chịu tác dụng của cả điện trường và từ trường ngoài. Điều này mở ra cho chúng ta khả năng phát hiện các hiệu ứng trên trong thực tế khi phonon bị giam giữ.
6. Những kết quả của luận án góp phần khẳng định sự đúng đắn và hiệu quả của việc sử dụng các phương pháp thống kê lượng tử để nghiên cứu tính chất chuyển tải của hệ electron trong giếng lượng tử. Phương pháp chiếu toán tử tỏ ra có nhiều ưu điểm, được thể hiện thông qua các biểu thức giải tích thu được khá tường minh và chứa đựng đầy đủ, rõ ràng ý nghĩa vật lý về các khả năng dịch chuyển của electron dưới tác dụng của trường ngoài. Ngoài ra, từ kết quả tính số về độ rộng vạch phố cho thấy phương pháp profile cũng chứng tỏ được tính hiệu quả của nó.
