TRANG TIN VỀ ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
1. TÓM TẮT MỞ ĐẦU
– Tên luận án: Nghiên cứu biện pháp kỹ thuật nâng cao hiệu quả sản xuất lạc trên đất cát ven biển tỉnh Thanh Hóa.
– Chuyên ngành: Khoa học Cây trồng; Mã số: 9.62.01.10
– Họ tên nghiên cứu sinh: Lê Thị Thanh Huyền; Khóa đào tạo: 2014 -2018
– Người hướng dẫn khoa học: TS. Trần Công Hạnh và GS.TSKH. Trần Đình Long
– Cơ sở đào tạo: Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam
2. NỘI DUNG BẢN TRÍCH YẾU
2.1. Mục tiêu nghiên cứu
Đánh giá được điều kiện cơ bản của vùng đất cát ven biển tỉnh Thanh Hóa trong mối quan hệ với sản xuất lạc. Xác định được một số biện pháp kỹ thuật canh tác mới như sử dụng thuốc xử lý hạt giống, phân hữu cơ vi sinh 1-3-1-HC 15, chế phẩm điều hòa pH đất và phân vi lượng dạng chelate để nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả sản xuất lạc trên đất cát ven biển tỉnh Thanh Hóa.
2.2. Đối tượng và vật liệu nghiên cứu
Giống lạc L14 do Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Đậu đỗ chọn tạo. Phân hữu cơ vi sinh 1-3-1 HC 15 do công ty Cổ phần phân bón Lam Sơn Thanh Hóa sản xuất. Chế phẩm điều hòa pH đất dạng bột và các loại vi lượng dạng chelate dạng bột: Cu-EDTA (Cu2+ =15%), Zn- EDTA (Zn2+=15%), Mn- EDTA (Mn2+=13%), Fe- EDTA(Fe3+= 13%) do Công ty Cổ phần Công nông nghiệp Tiến Nông sản xuất. Hóa chất xử lý hạt giống và các loại vật tư nông nghiệp khác đang được sử dụng phổ biến trong thâm canh lạc tại Thanh Hóa. Nghiên cứu được thực hiện trong vụ Xuân trên đất cát ven biển tỉnh Thanh Hóa.
2.3. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng các phương pháp thông dụng và phổ biến như: Phương pháp thu thập thông tin sơ cấp, thu thập thông tin thứ cấp; phương pháp thí nghiệm đồng ruộng theo Gomez (1984) (Dẫn theo Nguyễn Huy Hoàng và cộng sự, 2014) để bố trí các thí nghiệm về xử lý hạt giống, các loại phân bón và xây dựng mô hình; phương pháp hạch toán tài chính của CIMMYT (1988) (dẫn theo Nguyễn Huy Hoàng và cộng sự, 2017); phương pháp thống kê sinh học để xử lý số liệu thực nghiệm; xác định lượng bón tối đa về kỹ thuật và tối thích về kinh tế trên cơ sở xác định phương trình hồi quy (bậc 2) giữa lượng bón phân và năng suất cây trồng theo công thức của Michel Lecompt (1985) (dẫn theo Vũ Hữu Yêm, 1998).
2.4. Các kết quả chính
– Cây lạc có mặt trong 8/16 công thức luân canh của vùng đất cát ven biển. Tuy nhiên, năng suất và hiệu quả sản xuất lạc của vùng còn thấp do một số hạn chế như sau: đất cát ven biển tỉnh Thanh Hóa là loại đất có độ chua cao, hàm lượng hữu cơ tổng số; đạm, lân và kali tổng số cũng như lân và kali dễ tiêu đều ở mức nghèo; biện pháp phòng trừ bằng việc xử lý nguồn bệnh trên hạt giống trước khi gieo chưa được người dân quan tâm; nguồn phân hữu cơ bón cho lạc hạn chế, có 53,56% diện tích điều tra không bón phân hữu cơ hoặc bón với lượng thấp.
– Kết quả xử lý hạt trước khi gieo đã xác định được chất Cruiser Plus 312.5FS với lượng 3 ml/1kg hạt có hiệu quả cao và ổn định nhất, năng suất đạt giá trị cao nhất với 2,67 tấn/ha, so với công thức đối chứng, 1,89 tấn/ha.
– Trong thâm canh lạc trên đất cát ven biển tỉnh Thanh Hóa, bón chất điều hòa pH đất đã đem lại hiệu quả rõ rệt so với bón vôi, không chỉ có ảnh hưởng tích cực đến sinh tưởng, phát triển và năng suất lạc mà còn góp phần cải thiện một số tính chất hóa học của đất. Ở mức bón 1200 kg/ha năng suất đạt 3,03 -3,04 tấn/ha, lợi nhuận đạt 13,94 -15,66 triệu đồng/ha.
– Trong điều kiện hạn chế về phân chuồng, sản xuất lạc vẫn có thể đạt năng suất và hiệu quả kinh tế cao khi sử dụng phân hữu cơ vi sinh 1-3-1 HC15 thay thế. Lượng phân bón được xác định phù hợp là 2000 kg/ha năng suất quả đạt 3,29 – 3,43 tấn/ha, lợi nhuận đạt 17,35 -21,3 triệu đồng/ha, tỷ suất chi phí lợi nhuận cận biên (MBCR) đạt 2,30 – 2,35. Mức bón phân HCVS tối đa về kỹ thuật là 2222,2 – 2250,0 kg/ha và tối thích về kinh tế là 1600 -1687,5 kg/ha.
– Bón riêng rẽ nguyên tố vi lượng dạng chelate cho cây lạc trong vụ Xuân trên đất cát ven biển tỉnh Thanh Hóa đã có tác dụng tích cực đến sinh trưởng, phát triển và tăng năng suất lạc. Lượng bón thích hợp của các nguyên tố vi lượng Zn-EDTA, Cu-EDTA, Mn-EDTA và Fe-EDTA tương ứng là 2,0, 1,5, 2,0 và 1,5 kg/ha. Xử lý kết hợp cả 4 nguyên tố cho năng suất và chất lượng lạc đạt giá trị cao nhất, năng suất tăng 21,4 – 22,76%, hàm lượng protêin tăng 1,4% và hàm lượng dầu tăng 2,65% so với đối chứng không bón vi lượng.
– Mô hình sử dụng phối hợp đồng thời các biện pháp kỹ thuật đã làm tăng năng suất 48,78% (từ 2,46 tấn/ha lên 3,66 tấn/ha), lãi thuần tăng từ 14.691.860 đồng/ha lên 26.986.860 đồng/ha. Tỷ suất chi phí lợi nhuận cận biên đạt 2,17, khuyến cáo mở rộng trong sản xuất lạc trên đất cát ven biển tỉnh Thanh Hóa.
