TRANG THÔNG TIN VỀ LUẬN ÁN
Tên luận án: Nghiên cứu các nhân tố tạo lập và ảnh hưởng đến lợi thế cạnh tranh của các doanh nghiệp xuất khẩu gạo Đồng Bằng Sông Cửu Long
Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã ngành: 62340102
Họ tên nghiên cứu sinh: TRƯƠNG KHÁNH VĨNH XUYÊN Khoá: 2016 (đợt 1)
Người hướng dẫn khoa học chính: PGS.TS. Phan Anh Tú
Người hướng dẫn khoa học phụ: PGS.TS. Huỳnh Quang Linh
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Cần Thơ
1. Tóm tắt nội dung luận án
Trong bối cảnh nền kinh tế hội nhập ngày càng sâu rộng với thế giới, Việt Nam hầu như có lợi thế so sánh trong xuất khẩu gạo nhưng lợi thế cạnh tranh ngành càng giảm do nhiều nguyên nhân khách quan lẫn chủ quan. Do đó, việc đề xuất các giải pháp cải thiện lợi thế cạnh tranh phù hợp theo đó cũng gặp không ít những trở ngại do thiếu căn cứ khoa học để xác định và phân định rõ đâu là các nhân tố tạo lập lợi thế cạnh tranh và đâu là các nhân tố ảnh hưởng đến lợi thế cạnh tranh mặc dù thành tựu ghi nhận được từ các lý thuyết và kết quả nghiên cứu thực nghiệm từ các nghiên cứu trước là công phu. Do vậy, việc xác định đâu là các nhân tố tạo lập và ảnh hưởng đến lợi thế cạnh tranh nhằm nâng cao lợi thế cạnh tranh trong xuất khẩu gạo của các doanh nghiệp tại khu vực Đồng Bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL) là cần thiết và cũng là mục tiêu nghiên cứu chính của luận án.
Kết quả nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp, tác giả nghiên cứu bằng phương pháp cấu trúc tuyến tính bằng cách tiếp cận bình phương nhỏ nhất từng phần (PLS-SEM) với 8 nhân tố độc lập ảnh hưởng đến lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp. Trong đó biến lợi thế cạnh tranh được tạo bởi 3 biến bậc 1 đó là chiến lược dẫn đầu chi phí, chiến lược khác biệt hóa và chiến lược tập trung. Kết quả phân tích sau kiểm định độ tin cậy thang đo, phân tích nhân tố khám phá EFA, kiểm định độ hội tụ và chất lượng biến quan sát, phân tích cấu trúc tuyến tính cho thấy 8 nhân tố có ảnh hưởng cùng chiều với lợi thế cạnh tranh đó là: chất lượng nguồn nhân lực, hành vi nguồn nhân lực, hệ thống thông tin, cấu trúc công nghệ thông tin, khả năng phát triển sản phẩm mới, khả năng xây dựng mối quan hệ nhà cung cấp, khả năng xây dựng mối quan hệ khách hàng và quản trị rủi ro với mức ý nghĩa từ 1% đến 10%. Trong đó, nhân tố cấu trúc công nghệ thông tin và khả năng xây dựng mối quan hệ nhà cung cấp có hệ số đường dẫn chuẩn hóa cao nhất, nghĩa là tác động nhiều nhất đến lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp. Phân tích 8 nhân tố ảnh hưởng đến các biến bậc 1 cho thấy, chiến lược dẫn đầu chi phí sẽ chịu tác động nhiều bởi nhân tố khả năng xây dựng mối quan hệ nhà cung cấp và nhân tố chất lượng nhân lực. Đối với chiến lược khác biệt hóa, kết quả nghiên cứu trên cho thấy nhân tố cần tập trung phát triển hơn đó là cấu trúc công nghệ thông tin. Trong khi đó, chiến lược tập trung được ảnh hưởng bởi nhân tố hệ thống thông tin và khả năng phát triển sản phẩm mới.
2. Những đóng góp mới của luận án
(1) Luận án có ý nghĩa thực tiễn là đóng góp vào nguồn nghiên cứu thực nghiệm về lợi thế cạnh tranh bền vững ở lĩnh vực xuất khẩu gạo tại Việt Nam.
(2) Bên cạnh đó, luận án làm rõ khái niệm lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp dựa theo khái niệm các chiến lược cạnh tranh tổng quát của Porter. Với phương pháp đo lường lợi thế cạnh tranh tiếp cận từ góc độ doanh nghiệp với 03 chiến lược cạnh tranh khác nhau được áp dụng như chiến lược dẫn đầu chi phí, chiến lược khác biệt hóa, và chiến lược tập trung. Đây cũng là tính mới trong kết quả nghiên cứu của luận án.
(3) Luận án sử dụng phương pháp ước lượng cấu trúc tuyến tính bình phương nhỏ nhất từng phần (PLS-SEM), tác giả đã tìm thấy bằng chứng cho thấy 02 nhân tố có tác động lớn nhất đến lợi thế cạnh tranh đó là nhân tố cấu trúc công nghệ thông tin và khả năng xây dựng mối quan hệ nhà cung cấp. Ngoài ra, một nhân tố mới được khám phá trong mô hình là quản trị rủi ro cũng có ý nghĩa và tác động thuận chiều đến lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp.
(4) Luận án đóng góp và đề xuất các hàm ý quản trị giúp nâng cao lợi thế cạnh tranh cho các doanh nghiệp xuất khẩu gạo.
(5) Luận án còn cập nhật nhiều chính sách mới nhất có liên quan đến ngành sản xuất lúa gạo tại khu vực ĐBSCL, có ý nghĩa thực tiễn cao, phù hợp trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam nói chung và phát triển bền vững ngành nông nghiệp nói riêng.
3. Các ứng dụng trong thực tiễn và các vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu
Kết quả nghiên cứu khẳng định lợi thế trong xuất khẩu gạo của Việt Nam nói chung và của doanh nghiệp xuất khẩu gạo tại ĐBSCL nói riêng. Các nhân tố tạo lập lợi thế cạnh tranh và các nguồn lực của doanh nghiệp có tiêu chí đạt được lợi thế cạnh tranh bền vững bao gồm các nhân tố tài sản vô hình và các hoạt động chính trong mối quan hệ, liên kết của doanh nghiệp. Từ kết quả phân tích phỏng vấn chuyên sâu các chuyên gia có kinh nghiệm làm việc lâu năm trong ngành kinh doanh xuất khẩu gạo tại các doanh nghiệp điển hình trong khu vực, tác giả có thể rút ra các kết luận và đề xuất các hàm ý quản trị giúp nâng cao lợi thế cạnh tranh cho các doanh nghiệp xuất khẩu gạo.
Ngoài ra, luận án còn cập nhật nhiều chính sách mới nhất có liên quan đến ngành sản xuất lúa gạo tại khu vực ĐBSCL, có ý nghĩa thực tiễn cao, phù hợp trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam nói chung và phát triển bền vững ngành nông nghiệp nói riêng. Tuy nhiên, do tác giả không nghiên cứu sâu về chính sách nên luận án chưa đủ cơ sở để phân tích và đưa ra hàm ý chính sách cho phát triển ngành gạo cũng như chính sách dành cho các doanh nghiệp xuất khẩu gạo trong bối cảnh cạnh tranh hiện đại. Nghiên cứu các chính sách ngoại thương và cam kết của chính phủ trong bối cảnh hội nhập cũng là một ý tưởng mới có thể phát triển thêm theo chủ đề này.
