TÓM TẮT NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN TIẾN SĨ
Tên đề tài luận án tiến sĩ: Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất lao động của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại tỉnh Thái Nguyên
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 9.31.01.10
Họ và tên NCS: Nguyễn Đắc Dũng
Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Trần Quang Huy
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh – ĐHTN
NHỮNG KẾT QUẢ MỚI CỦA LUẬN ÁN
– Luận án tổng quan các nghiên cứu trong và ngoài nước về NSLĐ và các yếu tố ảnh hưởng đến NSLĐ của doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Từ đó, xác định khoảng trống nghiên cứu và hoàn thiện cơ sở lý luận và thực tiễn cho luận án.
– Luận án làm rõ khái niệm, đặc điểm, vai trò và tầm quan trọng của NSLĐ nói chung và DNNVV nói riêng, bổ sung lý thuyết về các yếu tố ảnh hưởng đến NSLĐ và sự phát triển của DNNVV dựa trên các lý thuyết nền tảng.
– Luận án xác định phương pháp nghiên cứu, bao gồm thu thập số liệu thứ cấp và sơ cấp, thiết kế bảng hỏi, phương pháp tiếp cận, khung phân tích, quy trình nghiên cứu, phương pháp phân tích và mô hình nghiên cứu để đánh giá và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến NSLĐ của DNNVV tại Thái Nguyên.
– Phân tích thực trạng NSLĐ của DNNVV tại Thái Nguyên cho thấy doanh nghiệp nhà nước có tốc độ tăng NSLĐ cao nhưng NSLĐ thấp hơn doanh nghiệp ngoài nhà nước. Trong doanh nghiệp ngoài nhà nước, công ty TNHH và công ty cổ phần tăng nhanh hơn doanh nghiệp tư nhân. Doanh nghiệp nhỏ và vừa có NSLĐ và tốc độ tăng cao hơn doanh nghiệp siêu nhỏ. Doanh nghiệp nông nghiệp có NSLĐ thấp hơn ngành công nghiệp và dịch vụ, nhưng tốc độ tăng lại cao hơn.
– Kết quả nghiên cứu cho thấy NSLĐ của DNNVV tại Thái Nguyên tăng chủ yếu do tăng trưởng năng suất nội ngành, trong khi đóng góp của chuyển dịch lao động thấp. Điều này chứng tỏ NSLĐ tăng chủ yếu nhờ đầu tư vào vốn và công nghệ, còn dịch chuyển lao động giữa các loại hình, quy mô và lĩnh vực chưa hiệu quả.
– Sử dụng hai mô hình độc lập để đánh giá ảnh hưởng của các yếu tố đến NSLĐ của các DNNVV tại Thái Nguyên, kết quả cho thấy cả các yếu tố nội tại như tiền lương, nợ doanh nghiệp, NC&PT, tiếp cận tài chính và các yếu tố ngoại vi như môi trường kinh doanh, nguồn nhân lực tại chỗ, và sự hỗ trợ của chính quyền đều có ảnh hưởng tích cực đến NSLĐ. Cụ thể, tiền lương và NC&PT có ảnh hưởng lớn nhất, với mỗi triệu đồng tăng thêm trong lương và đầu tư NC&PT làm tăng NSLĐ lần lượt là 15,708 và 13,719 triệu đồng. Các yếu tố như nợ, số năm hoạt động, chuyển đổi số và tái cấu trúc cũng có tác động tích cực nhưng ở mức độ khác nhau. Ảnh hưởng của các yếu tố này thay đổi theo loại hình, quy mô và lĩnh vực doanh nghiệp. Đặc biệt, CĐS và tái cấu trúc không có ý nghĩa đối với doanh nghiệp tư nhân, NC&PT không ảnh hưởng đến công ty TNHH, nợ và CĐS không ảnh hưởng đáng kể đến doanh nghiệp siêu nhỏ, số năm hoạt động không ảnh hưởng đến doanh nghiệp quy mô vừa, và tái cấu trúc không ảnh hưởng đến các doanh nghiệp thương mại-dịch vụ. Mô hình yếu tố bên ngoài cho thấy nguồn nhân lực tại chỗ có tác động lớn nhất đến cải thiện NSLĐ (hệ số ước lượng 0.342), tiếp đến là môi trường kinh doanh (0.166) và sự hỗ trợ của chính quyền (0.159). Việc cải thiện NSLĐ tạo tiền đề cho sự phát triển doanh nghiệp cả về chiều rộng và chiều sâu (hệ số 0.343).
– Từ những đánh giá về thực trạng NSLĐ, những phân tích về các yếu tố ảnh hưởng của các yếu tố bên trong, các yếu tố bên ngoài tới NSLĐ luận án đã đề xuất được các nhóm giải pháp riêng cho hai nhóm đối tượng khác nhau là lãnh đạo quản lý Nhà nước của tỉnh và quản lý doanh nghiệp. Trong đó, với nhóm giải pháp cho cơ quan quản lý Nhà nước, tác giả đã đề xuất 7 giải pháp cụ thể liên quan đến các chính sách, cải thiện môi trường, hỗ trợ đào tạo…. với nhóm giải pháp cho doanh nghiệp, tác giả đề xuất 6 nhóm giải pháp liên quan đến việc đầu tư nghiên cứu phát triển, chuyển đổi số, nâng cao động lực cho người lao động…. Đồng thời, luận án cũng đưa ra một số kiến nghị cho cơ quan Trung ương và Chính quyền tỉnh Thái Nguyên nhằm hỗ trợ các DNNVV tại tỉnh Thái Nguyên trong việc cải thiện và nâng cao NSLĐ góp phần vào sự phát triển loại hình doanh nghiệp này trong thời gian tới.
KHẢ NĂNG ỨNG DỤNG TRONG THỰC TIỄN
Kết quả nghiên cứu ở chương 1, chương 2, chương 3 của Luận án là tài liệu tham khảo bổ ích cho cán bộ giảng dạy, nhà khoa học, viện nghiên cứu và sinh viên thuộc chuyên ngành Kinh tế nói chung và Quản lý kinh tế nói riêng.
Kết quả nghiên cứu ở chương 4, chương 5 của Luận án là tài liệu tham khảo có giá trị phục vụ cho các nhà quản lý, các Sở, Ban, Ngành và các cơ quan hoạch định và thực thi chính sách tại địa phương để tham khảo. Có thể được sử dụng làm căn cứ quan trọng cho tỉnh Thái Nguyên đưa ra những giải pháp nâng cao NSLĐ và phát triển DNNVV của tỉnh.
NHỮNG VẤN ĐỀ CÒN BỎ NGỎ CẦN TIẾP TỤC NGHIÊN CỨU
(i) Những khó khăn trong việc thu thập số liệu nên luận án chưa khai thác và phân tích được các DNNVV có vốn đầu tư nước ngoài; (ii) nhiều yếu tố ngoại vi khác như khủng hoảng kinh tế toàn cầu, điều kiện tự nhiên của tỉnh… cũng như các yếu tố bên trong DN như môi trường làm việc, văn hoá doanh nghiệp…. chưa được khai thác để đưa vào mô hình nghiên cứu. Đây sẽ là nội dung gợi mở cho các hướng nghiên cứu tiếp theo.
