THÔNG TIN VỀ NHỮNG KẾT LUẬN MỚI CỦA LUẬN ÁN TIẾN SĨ
Tên đề tài luận án: Nghiên cứu đa dạng di truyền và xác định chỉ thị nhận dạng một số nguồn gen hoa lan Hoàng Thảo (Dendrobium) bản địa của Việt Nam”
Chuyên ngành: Di truyền và chọn giống cây trồng Mã số: 62.62.01.11
Họ và tên nghiên cứu sinh: Trần Duy Dương Khóa đào tạo: Năm 2010
Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS.TS. Lã Tuấn Nghĩa
2. TS. Nguyễn Thị Thanh Thủy
Cơ sở đào tạo: Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam (VAAS)
Những đóng góp mới của đề tài luận án:
– Luận án là công trình đầu tiên nghiên cứu một cách bài bản có hệ thống về đánh giá đa dạng di truyền bằng chỉ thị hình thái kết hợp với chỉ thị phân tử RAPD, nhận dạng các mẫu giống hoa lan Hoàng Thảo bản địa quý hiếm của Việt Nam dựa vào trình tự vùng ITS. Kết quả của luận án có ý nghĩa trong việc phân loại, phục vụ cho việc bảo tồn, chọn và lai tạo giống mới, góp phần nâng cao thương hiệu cho sản phẩm giống hoa phong lan của Việt Nam ở khu vực và trên thế giới.
– Kết quả luận án đã đánh giá được đặc điểm hình thái kết hợp với chỉ thị phân tử RAPD trong việc đánh giá đa dạng di truyền của 32 mẫu giống hoa lan Hoàng Thảo bản địa của Việt Nam:
+ Kết quả nghiên của luận án đã đánh giá về đặc điểm hình thái 32 mẫu giống hoa lan Hoàng Thảo và xây dựng được sơ đồ quan hệ di truyền của các mẫu giống dựa trên đặc điểm hình thái đã nghiên cứu. Trên cơ sở phân các mẫu giống thành 5 nhóm khác khau ở mức độ tương đồng di truyền là 37%. Nhóm I: Bao gồm 8 mẫu giống là các mẫu D1, D3, D4, D5, D6, D10, D11, D15 ở mức độ tương đồng từ 55-100%; Nhóm II: gồm 15 mẫu giống hoa lan Hoàng Thảo khác nhau là các mẫu giống D2, D7, D9, D12, D13, D14, D17, D18, D19, D22, D23, D26, D27, D29, và D30 có hệ số tương đồng di truyền từ 37-100%; Nhóm III: Bao gồm 4 mẫu giống hoa lan Hoàng Thảo là D8, D28, D31và D32 ở mức độ tương dồng di truyền từ 80-90%; Nhóm IV gồm 3 mẫu giống lan Hoàng Thảo phân bố ở Tây Bắc, Lâm Đồng và Đồng Nai; Nhóm V gồm 2 mẫu giống có đặc điểm hình thái giống nhau và chỉ khác nhau về vùng phân bố.
+ Sử dụng 20 mồi có kết quả đa hình cao (chọn lọc từ 60 mồi) của chỉ thị RAPD-PCR để đánh giá đa dạng di truyền của 32 mẫu giống lan Hoàng Thảo và xây dựng được sơ đồ về mối quan hệ di truyền của các mẫu giống dựa trên sự đa hình của các đoạn ADN được khuếch đại bởi các mồi nêu trên.
+ Xác định được mồi RAPD nhận diện chính xác mẫu giống bới băng ADN cá biệt duy nhất/băng khuyết thiếu như mồi OPN7 và mồi OPN20 nhận dạng được mẫu D2- Hoàng Thảo chuỗi ngọc Điện Biên; hoặc mồi OPN20 và OPN16 nhận dạng được mẫu D9- Hoàng Thảo Long tu Bắc.
– Qua so sánh kết quả đánh giá đa dạng di truyền bằng đặc điểm hình thái và chỉ thị phân tử RAPD cho thấy 32 mẫu giống hoa lan Hoàng Thảo đều được chia làm 5 nhóm khác nhau. Các mẫu giống hoa lan Hoàng Thảo có quan hệ gần nhau về mặt di truyền đều xếp chung vào một nhóm. Trong số các mẫu giống đó có các mẫu giống có hệ số di truyền như nhau như các mẫu giống D5 (Hoàng Thảo Trầm tím) và D6 (Hoàng Thảo Trầm trắng); D24 (Hoàng Thảo Vây rồng lá nhỏ) và D25 (Hoàng Thảo vảy rồng lá trung).
– Kết quả của luận án đã xác định được trình tự nucleotide vùng ITS ribosôm nhân của 32 mẫu giống lan Hoàng Thảo bản địa của Việt Nam. Vùng ITS của các mẫu giống có độ dài từ 652-788 bp. Từ các kết quả của giải trình tự và so sánh trình tự vùng ITS các mẫu giống nghiên cứu và các mẫu giống hoa lan Hoàng Thảo của thế giới đã xác định chính xác được 23/32 mẫu giống hoa lan Hoàng Thảo. Trong 9 mẫu giống còn lại thì 4 mẫu giống được hiệu đính lại tên latinh là các mẫu giống D6 (Hoàng Thảo trầm trắng), D15 (Hoàng Thảo Tam Đảo), D24 (Hoàng Thảo Vảy rồng lá nhỏ), và D25 (Hoàng Thảo Vảy rồng lá trung); 5 mẫu giống chưa xác định chính xác được là các mẫu giống D11 (Hoàng Thảo Xoắn), D12 (Hoàng Thảo Kiều tím), D14 (Hoàng Thảo Kiều trắng), D19 (Hoàng Thảo Kiều trắng Đồng Nai), và D26 (Hoàng Thảo Thủy tiên mỡ gà).
