TRANG THÔNG TIN VỀ LUẬN ÁN
– Tên luận án tiến sĩ: Nghiên cứu đặc điểm di truyền và tính kháng thuốc của Vibrio cholerae phân lập tại tỉnh Trà Vinh.
– Chuyên ngành: Vi sinh vật học ; Mã số: 62 42 01 07
Họ tên nghiên cứu sinh: Nguyễn Thị Đấu
Họ và tên người hướng dẫn chính: PGS.TS. Hồ Thị Việt Thu
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Cần Thơ
1. Tóm tắt nội dung luận án
Vibrio cholerae là một loại vi khuẩn Gram âm có hình dấu phẩy với những chủng không gây bệnh và gây bệnh. Chủng gây nên bệnh lây lan mạnh nhất từ năm 1816 đến năm 1923 thuộc V. cholerae O1 type sinh học cổ điển. Những năm sau đó, chủng vi khuẩn khác thuộc type sinh học El Tor gây ra những trận đại dịch kéo dài trong thập niên 1970S, chủng mới nhất gây bệnh được xác định vào năm 1992 thuộc type sinh học O139, chủng này cùng với chủng thuộc type sinh học O1 được xem là nguyên nhân của những vụ dịch xảy ra gần đây. Hiện nay, tuy có nhiều kháng sinh có thể điều trị được bệnh, nhưng hiệu quả kháng sinh có phần hạn chế do tình hình đa kháng thuốc gia tăng trong quần thể vi khuẩn này (CDC, 2005). Xuất phát từ những vấn đề trên, đề tài: “Nghiên cứu đặc điểm di truyền và tính kháng thuốc của Vibrio cholerae phân lập tại tỉnh Trà Vinh” được thực hiện với mục đích cung cấp thông tin cần thiết trong chiến lược sử dụng kháng sinh phù hợp nhằm làm giảm tỉ lệ tử vong, giảm hiện tượng kháng thuốc và giảm chi phí trong điều trị bệnh.
Nghiên cứu được thực hiện qua việc phân lập vi khuẩn Vibrio spp. từ 160 mẫu nghêu, 150 mẫu nước (50 mẫu nước biển, 50 mẫu nước sông, 50 mẫu nước ao nuôi tôm), 100 mẫu huyết heo và 40 mẫu phân bệnh nhân tiêu chảy thu thập tại bệnh viện đa khoa tỉnh Trà Vinh từ tháng 4 năm 2012 đến tháng 4 năm 2014. Kỹ thuật PCR và các test sinh hoá (theo tiêu chuẩn ISO/TS 21872-1:2007) được sử dụng để định danh mức loài của vi khuẩn Vibrios, phản ứng ngưng kết được sử dụng để định type huyết thanh Vibrio cholerae. Kết quả nghiên cứu đã phân lập được hai mươi lăm chủng vi khuẩn thuộc Vibrio spp. bao gồm 6 chủng Vibrio cholerae (24%) (3 chủng từ nghêu, 2 chủng từ mẫu huyết heo và 1 chủng từ mẫu nước sông), 8 chủng thuộc loài Vibrio paraheamolyticus (32%), 4 chủng thuộc loài Vibrio vulnificus (16%), 5 chủng thuộc loài Vibrio fluvialis (20%) và 2 chủng thuộc loài Vibrio alginolyticus (8%). Kết quả định type huyết thanh học 6 chủng Vibrio cholerae đều thuộc type sinh học O1, với 50% (3/6) dương tính với Inaba, 50% (3/6) dương tính Ogawa. Không có chủng nào thuộc type sinh học O139.
Kết quả so sánh tỉ lệ tương đồng về trình tự nucleotide của gene 16S rRNA của 6 chủng Vibrio cholerae phân lập được với chủng MS6 (Thái Lan), O395 (Ấn Độ), M66-62 (Indonesia), LMA 3894-4 (Brazil) và N16961 (Ấn Độ). Kết quả cho thấy 1 chủng trong 6 chủng này 100% tương đồng với 56 chủng; 99% tương đồng với 32 chủng và 99% tương đồng với 12 chủng gần. Riêng đối với 2 chủng mang gene kháng kháng sinh trong nghiên cứu này có trình tự nucleotide tương đồng 97% với 10 chủng; 96% với 01 chủng và 94% với 02 chủng.
Tính kháng kháng sinh đối với 8 loại (streptomycin, norfloxacine, ampicillin, tetracycline, azithromycin, amoxillin/clavulanic acid, trimethotrime/sulfamethazol và vancomycin) của 6 chủng Vibrio cholerae được xác định bằng phương pháp Kirby-Bauer (CLSI, 2010), kết quả cho thấy có 50% (3/6) chủng kháng streptomycin, 33% (2/6) chủng kháng tetracycline và trimethoprim-sulfamethoxazole. Với kỹ thuật PCR cho thấy có 2 chủng trong tổng số 6 chủng kiểm tra chứa gene kháng kháng sinh tetA (gene mã hóa cho yếu tố kháng tetracycline), chưa phát hiện gene kháng kháng sinh blaSHV, aac(3)-IV và dhfrI mã hoá yếu tố cho nhóm kháng sinh β-lactam, aminoglycosid, trimethoprim .
So sánh Trình tự nucleotide gene tetA của chủng T1 và T3 so với chủng hoang dại (N16961) cho thấy có hiện tượng thêm hoặc mất từ 1- 3 nucleotide trên 10 vị trí codon của gene tetA của chủng T1 và trên 6 vị trí codon của chủng T3.
