NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
Đề tài luận án: Nghiên cứu đặc điểm nhân thân, tính cách, hành vi phạm tội và gợi ý giải pháp quản lý nhà nước về phòng ngừa tội phạm
Chuyên ngành: Khoa học quản lý
Mã số: 9310110
Nghiên cứu sinh: Trần Văn Hà
Mã NCS: NCS38.110QL
Người hướng dẫn: PGS.TS. Đoàn Thị Thu Hà, TS Bùi Thị Hồng Việt
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Kinh tế Quốc dân
Những đóng góp mới về mặt học thuật, lý luận của Luận án
1. Mở rộng Mô hình 5 yếu tố tính cách OCEAN tiêu chuẩn do Goldberg (1992, 1993); McCrae & John (1992); John & Srivastana (1999); Costa & McCrae (2005, 2010), xây dựng theo hướng phân tích đồng thời mối quan hệ giữa tính cách, đặc điểm nhân thân và hành vi phạm tội. So với các nghiên cứu truyền thống chỉ áp dụng mô hình OCEAN để đánh giá ảnh hưởng của tính cách tới việc có hành vi phạm tội, Luận án là nghiên cứu đầu tiên bổ sung đặc điểm nhân thân vào mô hình OCEAN tiêu chuẩn để phân tích định lượng ảnh hưởng của tính cách và đặc điểm nhân thân tới hành vi phạm tội và mức độ nghiêm trọng của hành vi phạm tội; đồng thời phân tích định lượng ảnh hưởng của đặc điểm nhân thân tới tính cách.
2. Đây là công trình nghiên cứu đầu tiên ở Việt Nam đã sử dụng mô hình kinh tế lượng để lượng hóa ảnh hưởng của đặc điểm nhân thân tới hành vi phạm tội, mức độ nghiêm trọng của hành vi phạm tội và tính cách của người phạm tội, qua đó khẳng định tầm quan trọng của việc hình thành, duy trì những đặc điểm nhân thân tốt trong phòng ngừa tội phạm.
Những phát hiện, đề xuất mới rút ra được từ kết quả nghiên cứu, khảo sát của Luận án
Phát hiện mới rút ra từ kết quả nghiên cứu của Luận án về mối quan hệ giữa tính cách, đặc điểm nhân thân và hành vi phạm tội tại Việt Nam: (1) Nam giới sau khi phạm tội có sự thay đổi về yếu tố tính cách E (hướng ngoại) và O (thích trải nghiệm). Yếu tố tính cách E (hướng ngoại), A (dễ chịu), C (tận tâm), O (thích trải nghiệm) của nam phạm nhân (trước khi phạm tội) có sự khác biệt nhất định so với người bình thường là nam giới. Tính cách N (nhạy cảm, bất ổn tâm lý) cao ở nam giới có tác động nhất định tới mức độ nghiêm trọng của hành vi phạm tội. (2) Đặc điểm nhân thân: hoàn cảnh kinh tế khó khăn và địa bàn sinh sống có tệ nạn ảnh hưởng nhất định tới việc hình thành tính cách N (nhạy cảm, bất ổn tâm lý) và A (dễ chịu). (3) Hành vi phạm tội dễ xảy ra do một số đặc điểm nhân thân: trình độ kỹ năng thấp; lối sống ham vật chất, tiền bạc; có tệ nạn, thói quen xấu; bị bạn bè, người xấu lôi kéo; có điều kiện phạm tội thuận lợi; hoàn cảnh kinh tế khó khăn; địa bàn sinh sống có tệ nạn. Mức độ nghiêm trọng của hành vi phạm tội bị ảnh hưởng nhất định bởi một số đặc điểm nhân thân: hoàn cảnh kinh tế khó khăn; địa bàn sinh sống có tệ nạn; tuổi phạm tội lần đầu; có trình độ kỹ năng; đã lập gia đình; số con. (4) Các nhóm đối tượng với hoàn cảnh nhân thân dễ tạo nguy cơ, động cơ phạm tội và phạm tội nghiêm trọng; nam giới với tính cách E (hướng ngoại), A (dễ chịu), C (tận tâm), N (nhạy cảm, bất ổn tâm lý) cao và O (thích trải nghiệm) thấp hơn trung bình chung, cần được lựa chọn, nghiên cứu nhằm xây dựng, áp dụng giải pháp quản lý nhà nước về phòng ngừa tội phạm.
Từ kết quả nghiên cứu, Luận án gợi ý giải pháp mới trong quản lý nhà nước về phòng ngừa tội phạm, trong đó giải pháp ưu tiên là xây dựng và triển khai chính sách, chương trình, dự án phòng ngừa tội phạm bằng cách tác động vào những nguyên nhân, môi trường làm nảy sinh hành vi phạm tội.
