BẢN TRÍCH YẾU LUẬN ÁN
Tên tác giả: TRẦN THANH LÂM
Tên luận án: Nghiên cứu đặc điểm sinh học sinh sản và dinh dưỡng của giống cá Thỏi lòi Periophthalmodon phân bố dọc sông Hậu.
Ngành: Sinh học
Chuyên ngành: Sinh thái học
Mã số: 9420120
Đơn vị đào tạo sau đại học: Trường Đại học Đà Lạt
NỘI DUNG BẢN TRÍCH YẾU
1. Mục đích và đối tượng nghiên cứu của luận án
a). Mục đích:
Bổ sung dẫn liệu về nơi ở, đặc điểm dinh dưỡng, sinh sản và quần thể của giống cá thòi lòi Periophthalmodon phân bố dọc sông Hậu.
b). Đối tượng: Giống cá Periophthalmodon phân bố dọc theo sông Hậu, gồm hai loài: P. schlosseri (cá thòi lòi biển) và P. septemradiatus (cá thòi lòi nước ngọt).
2. Các phương pháp nghiên cứu đã sử dụng
– Phương pháp thu thập, kế thừa, tổng hợp tài liệu.
– Phương pháp thu mẫu ngoài thực địa và phân tích mẫu trong phòng thí nghiệm
– Phương pháp nghiên cứu cấu trúc hang, vai trò và tập tính đào hang của đối tượng nghiên cứu.
– Phương pháp xác định tính ăn, phổ thức ăn và sự ảnh hưởng của nhân tố môi trường (độ mặn, nhiệt độ và pH) lên những đặc điểm này của đối tượng nghiên cứu.
– Phương pháp xác định hình thức sinh sản, kích cỡ thành thục sinh dục, sức sinh sản và mùa sinh sản của đối tượng nghiên cứu.
– Phương pháp nghiên cứu một số thông số sinh học quần thể như hệ số khai thác, hệ số tăng trưởng, chiều dài đánh bắt đầu tiên, tuổi thọ tối đa và cấu trúc tuổi của đối tượng nghiên cứu.
3. Các đóng góp mới về học thuật, lý luận và những luận điểm mới từ kết quả nghiên cứu, khảo sát của luận án
*Những đóng góp mới của luận án
-Là nghiên cứu đầu tiên về các đặc điểm sinh học của giống cá thòi lòi (Periophthalmodon) phân bố dọc sông Hậu.
– Nghiên cứu đã cung cấp được các đặc điểm sinh học sinh sản và cấu trúc, chức năng hang của giống cá Periophthalmodon, tạo tiền đề cho nghiên cứu sinh sản nhân tạo.
– Nghiên cứu cũng đã cung cấp được các đặc điểm sinh học dinh dưỡng của giống cá Periophthalmodon, tạo tiền đề cho ươm nuôi nhân tạo trong tương lai.
Kết quả nghiên cứu sinh học quần thể cá thòi lòi biển cho thấy loài này đang bị khai thác quá mức, do đó cần sớm nghiên cứu sinh sản và ươm nuôi nhân tạo loài cá kinh tế này.
*Kết luận
– Đặc điểm sinh học: Loài P. septemradiatus phân bố dọc theo sông Hậu và các nhánh sông, kích thức nhỏ (SL = 86mm), hình thái cá đực và cá cái có sự khác biệt rõ rệt. Loài P. schlosseri phân bố ở vùng cửa sông và ven biển, có kích thước lớn (SL-210 mm), hình thái cá đực và cái chỉ khác nhau ở gai sinh dục vào mùa sinh sản.
– Đặc điểm sinh sản: Tỷ lệ đực cái của P. schlosseri không khác biệt nhưng loài P. septemradiatus là 1,98/1,09. Cả hai loài đều đẻ trứng trong hang, cá đực đào hang và bảo vệ trứng. Cá đực có chiều dài thành thục sinh dục lớn hơn cá cái.
– Đặc điểm dinh dưỡng: Cả hai loài đều có chỉ số RGL<1, phổ thức ăn bao gồm: cá nhỏ, tép, còng, ốc, kiến và mùn. Phổ thức ăn khác nhau ở hai loài và thay đổi theo mùa, nhóm chiều dài và giới tính (P. schlosserí).
– Đặc điểm quần thể: P. schlosseri có chiều dài tiệm cận tối đa (L) đến 29,4cm. Chiều dài đánh bắt đầu tiên (Lc) là 16,0 cm. Quần thể của loài cá này bị khai thác quá mức do hệ số khai thác (E = 0,59) cao hơn so với hệ số khai thác cho phép (E50 = 0,38). Loài P. septemradiatus có chiều dài tiệm cận tối đa (L) 11,97cm. Quần thể P. septemradiatus chưa được khai thác, do hệ số khai thác (E=0,19) nhỏ hơn rất nhiều so với hệ số khai thác tối ưu (E10=0,68)
