THÔNG TIN ĐƯA LÊN MẠNG BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO VỀ CÁC KẾT QUẢ CỦA LUẬN ÁN
Đề tài luận án: “Nghiên cứu lan truyền sốt rét dai dẳng liên quan đến muỗi truyền bệnh sốt rét và hiệu lực của nến có transfluthrin xua diệt muỗi ở huyện Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa (2016 – 2019)”, nhằm các mục tiêu sau:
1. Mô tả các yếu tố lan truyền sốt rét dai dẳng liên quan đến muỗi truyền bệnh sốt rét tại xã Sơn Thái, huyện Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa.
2. Đánh giá hiệu lực, tác dụng không mong muốn của nến có transfluthrin xua diệt muỗi tại phòng thí nghiệm và thực địa
Chuyên ngành: côn trùng học; Mã số: 942 01 06
Họ và tên của nghiên cứu sinh: ĐÀO MINH TRANG
Họ và tên người hướng dẫn khoa học: 1. PGS.TS. Vũ Đức Chính; 2. TS. Trương Văn Hạnh
Cơ sở đào tạo: Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương
Tóm tắt những kết luận của luận án:
1. Các yếu tố lan truyền sốt rét dai dẳng liên quan đến muỗi truyền sốt rét ở xã Sơn Thái, huyện Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa
Tỷ lệ nhiễm KSTSR năm 2016 là 1,71% chủ yếu là P. falciparum chiếm 91,67% và P. vivax chiếm 8,33% qua điều tra cắt ngang
Tại 3 sinh cảnh của xã Sơn Thái, huyện Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa đã thu thập được 13 loài muỗi Anopheles. Trong đó, véc tơ sốt rét An. dirus chỉ thu thập trong rẫy và trong rừng, không thu thập trong khu dân cư. Thời gian hoạt động của An. dirus suốt đêm bắt đầu khi trời tối từ 17 giờ, đạt đỉnh vào khoảng từ 20 giờ đến 23 giờ và giảm dần về nửa sau của đêm. Tỷ lệ muỗi An. dirus đốt mồi trước 21 giờ là 48%, với An. maculatus là 100%. Đây là thời điểm này hầu hết người dân trong rừng, rẫy còn hoạt động chưa đi ngủ. Phát hiện muỗi An. dirus nhiễm KSTSR P. falciparum và P. vivax, tỷ lệ nhiễm P. falciparum là 0,74%; tỷ lệ nhiễm P. vivax là 0,37%; chỉ số lan truyền sốt rét của An. dirus ngoài nhà rẫy là 21,47, ở trong rừng là 26,07.
Hoạt động trong đêm của dân ở rẫy chủ yếu từ 18 giờ-20 giờ khi chưa được bảo vệ bởi các biện pháp phòng chống véc tơ. Hoạt động của mhóm người đi rừng, rẫy có lộ trình phức tạp tới nhiều điểm trong rừng, trong rẫy. Tỷ lệ ngủ đêm ở rẫy của nhóm này là 21,4% và ở rừng là 7,0%.
Các biện pháp phòng chống véc tơ được áp dụng tại khu cư dân đáp ứng được yêu cầu nhưng chưa đạt ở khu vực rừng rấy: Tỷ lệ bao phủ màn trung bình tại khu dân cư là 1,72 người/màn, tỷ lệ ngủ màn của người dân thôn là 95,6%. Cấu trúc nhà chủ yếu bằng gạch vách kín phù hợp cho biện pháp phun tồn lưu hóa chất; Tỷ lệ bao phủ màn tại khu vực rẫy thấp: trung bình 4,71 người/màn. Các nhà rẫy thuộc xã Sơn Thái được làm bằng gỗ và tre nứa, có cấu trúc đơn giản vách nhà có khe hở hoặc thiếu vách dễ dàng cho muỗi Anopheles xâm nhập.
2. Hiệu lực, tác dụng không mong muốn của nến có transfluthrin xua diệt muỗi tại phòng thínghiệm và thực địa
Nến transfluthrin 0,04% có hiệu lực gây ngã gục muỗi tốt trong phòng thí nghiệm với cả 2 loài muỗi thửnghiệm là An. dirus, An. minimus. Hiệu lực diệt muỗi của nến ổn định trong 24 giờ thắp nến với tỷ lệ muỗi chết 99-100%.
Nến xua diệt muỗi chứa transfluthrin 0,04% làm giảm số lượng muỗi An. dirus đốt người của nến trong và ngoài nhà rẫy với An. dirus với hiệu lực phòng chống tương ứng là 88,59% và 85,15%.
Nến xua diệt muỗi chứa transfluthrin 0,04% không gây tác dụng không mong muốn với người tham gia thử nghiệm, người sử dụng nến và được sự chấp nhận 100% người được phỏng vấn.
